Αν η οικονομία δεν έχει σταθεί στα πόδια της, ακόμα και οι συνομιλίες θα βρεθούν μπροστά σε αγκάθια

Την ίδια ώρα, στο περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών σιγοντάρουν την τουρκική άποψη ότι «το θέμα μπορεί να λυθεί μέσα σε μερικές εβδομάδες», λέγοντας ανεπίσημα ότι είμαστε στο «ή τώρα ή ποτέ»…

ΚΑΠΟΙΟΙ υποστηρίζουν πως αν προχωρήσει το Κυπριακό σε τροχιά συμφωνίας, ακόμα και η Τρόικα θα δει τα πράγματα με άλλο μάτι

Το έχουν ήδη προαναγγείλει. Φέτος το καλοκαίρι θα έχουμε ξανά συνομιλίες. Αν και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιμένει σχεδόν καθημερινά ότι «τίποτε δεν έχει αλλάξει για την επανέναρξη των συνομιλιών», η τουρκική πλευρά έχει κρατήσει το «Μπαρμπαρός» δεμένο και η κοινοπραξία ENI/KOGAS θα κάνει αυτό που χαρακτηρίστηκε «τεχνικό διάλειμμα» στις ερευνητικές γεωτρήσεις. Άρα στρώθηκε το χαλί και αναμένεται να ξεκινήσει η ορχήστρα...

Οι μεν και οι δε...

Όσοι είναι μονίμως θιασώτες των συνομιλιών και δεν χάνουν ευκαιρία, κάθε μερικούς μήνες, να προαναγγέλλουν τη «λύση που έρχεται», έχουν ετοιμαστεί ξανά. Θεωρούν ότι οι συνθήκες έχουν ωριμάσει, δεν φαίνεται να υπάρχει τόσος φανατισμός και είναι «η κατάλληλη στιγμή». Ταυτόχρονα, χωρίς ποτέ να δίνονται επαρκείς εξηγήσεις, θεωρούν ότι «και η Τουρκία είναι έτοιμη».

Από την «αντίπερα όχθη», σημειώνεται ότι και με το «δώρο» που ετοιμάζεται να του κάνει με την επίσκεψή του ο Άγγλος Υπουργός Εξωτερικών, ο Ντερβίς Έρογλου τελικά θα επικρατήσει. Διερωτώνται τι μπορεί τότε να αλλάξει, αν λάβουμε υπ' όψιν τη στάση του Τουρκοκύπριου ηγέτη πριν από τη διακοπή. Ταυτόχρονα, οι σκεπτικιστές συζητούν συνήθως το ότι η Άγκυρα, παρά τις υπεραισιόδοξες αναλύσεις, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι έχει «μαλακώσει». Αντίθετα, λένε, ο «αυτοκρατορικός μανδύας» που έχει φορέσει ο Ταγίπ Ερντογάν, που κάποιοι θεωρούν ότι του δίνει την άνεση και τη δύναμη να κάνει «κίνηση στο Κυπριακό», μάλλον τον στενεύει, έτσι που να μην μπορεί να διανοηθεί καμία υποχώρηση.

Βέβαια, αντικειμενικά θα μπορούσε κανείς να πει ότι αντίθετα από τις κατά καιρούς ομόφωνες διακηρύξεις μας, όπως θα ξεκινήσουν τώρα οι συνομιλίες στην αρχή του καλοκαιριού, ουσιαστικά είναι σαν να έχουν «στενό χρονοδιάγραμμα». Διότι όλοι οι ενδιαφερόμενοι ομολογούν ότι υπάρχει «παράθυρο ευκαιρίας μερικών μηνών». Ενώ στο περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών σιγοντάρουν την τουρκική άποψη ότι «το θέμα μπορεί να λυθεί μέσα σε μερικές εβδομάδες», λέγοντας ανεπίσημα ότι είμαστε στο «ή τώρα ή ποτέ».

Διαδικασία και ουσία

Η προσοχή όλη έχει επικεντρωθεί στο πώς θα ήταν δυνατό να ξεκινήσουν ξανά διαπραγματεύσεις. Έτσι κάποτε ξεχνούμε τι γινόταν όσο ακόμα ήταν αυτές εν ζωή. Συγκεκριμένα, την ώρα ακριβώς που σάλπαρε το «Μπαρμπαρός», είχαμε ήδη ένα... πλήρες αδιέξοδο. Συνεπώς, πώς θα «ξεκολλήσει» η διαδικασία από εκείνο το σημείο;

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τα Ηνωμένα Έθνη, αφού έχουν καταγράψει λεπτομερώς τις θέσεις των δυο πλευρών και τα σημεία απόλυτης διαφωνίας, θα προετοιμάσουν «γεφυρωτικές προτάσεις», χωρίς όμως να φανεί ότι παρεμβαίνουν. Οι ίδιες πληροφορίες λένε ότι για να είναι αποτελεσματικές, αυτές οι «γέφυρες» θα δίνουν υπαλλακτικές λύσεις και σενάρια. Αυτό όμως τελικά δεν είναι μια άλλη μορφή «επιδιαιτησίας»; «Θα είναι κάτι σαν επιδιαιτησία που δεν θα φαίνεται να έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα, αλλά θα έχει ως υπαλλακτική λύση το... οριστικό αδιέξοδο», υπογραμμίζει έμπειρος διπλωμάτης.

Αν αναλύσει κανένας ψύχραιμα τα δεδομένα, καταλήγει ότι η μόνη πηγή της αισιοδοξίας που δείχνουν πολύ συγκεκριμένοι κύκλοι επικεντρώνεται στο ότι «δεν θα έχει και τόση σημασία το περιεχόμενο, όσο η επιθυμία για να καταλήξουν οι συνομιλίες».
Δηλαδή με απλά λόγια: το ακριβώς αντίθετο από αυτό που διαβεβαιώνει σχεδόν καθημερινά ο Πρόεδρος Αναστασιάδης!

Επειδή δεν υπάρχει κανένα μυστήριο, φαίνεται ότι ίδιοι κύκλοι θεωρούν ως ενθαρρυντική την έλλειψη ενδιαφέροντος από την κοινή γνώμη. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις, το Κυπριακό έχει καταποντιστεί ως θέμα πολιτικής αιχμής, πίσω από την αγωνία για τα φλέγοντα οικονομικά ζητήματα. «Αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο μέσα στους αριθμούς», έλεγε έμπειρος δημοσκόπος, «δεν πρέπει να παρεξηγηθεί. Διότι δεν σημαίνει καθόλου ότι η κοινή γνώμη είναι πιο έτοιμη να δεχτεί την όποια λύση. Απλώς σημαίνει ότι είναι έτοιμη να συζητήσει περισσότερο τα άλλα θέματα. Την ανεργία, τα εισοδήματα, τις φορολογίες, τον φόβο μη χάσουν το σπίτι τους από εκποιήσεις...».

Διαπραγματεύσεις, συμφωνία και Βουλευτικές

Σε αυτήν τη συζήτηση όμως, οι διαπραγματεύσεις που θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι ξεκινούν σε μερικούς μήνες, θα διασταυρωθούν με τις βουλευτικές εκλογές. Μπορεί να λέγεται ότι ξεκινούν μετά τον Μάιο, δηλαδή Ιούνιο-Ιούλιο, αλλά όταν θεωρείται ότι θα υπάρχει «παράθυρο 3-4 μηνών», σημαίνει ότι φτάνουμε μέχρι το Φθινόπωρο, κάπου στον Οκτώβριο-Νοέμβριο. Δηλαδή την ώρα ακριβώς που θα έχει αρχίσει ο προεκλογικός.
Αυτό δεν φαίνεται και πολύ πειστικό.

Διότι, εάν, παρά τα φαινόμενα, οι διαπραγματεύσεις προχωρήσουν σε κάποια κατάληξη, αυτή θα την παρασύρει η «δίνη» του προεκλογικού. Θα είναι άραγε εύκολο να γίνει σοβαρή και μετρημένη συζήτηση; Αλλά και στην πιθανότερη περίπτωση που δεν θα υπάρχει τόσο εύκολα «απ’ ευθείας κατάληξη», αλλά θα θεωρηθεί ότι «είμαστε κοντά» και θα χρειαστεί κάποιο πρόσθετο... σπρώξιμο, τότε η προεκλογική διάθεση δεν είναι καθόλου το πιο κατάλληλο κλίμα.

Άλλοι πάλι εκτιμούν ότι το χρονοδιάγραμμα αυτό δεν είναι καθόλου ρεαλιστικό. Ότι δηλαδή και να προχωρούν οι διαπραγματεύσεις, δεν πρόκειται να φανεί κατάληξη πριν από τις εκλογές του ερχόμενου Μαΐου. Έτσι θα χρειαστεί «διάλειμμα» για να περάσουν οι εκλογές και η όποια κατάληξη θα έρθει μετά. Σε μια τέτοια περίπτωση, μάλιστα, κάποιοι επιμένουν ότι τυχόν κατάληξη θα φανεί και από το αποτέλεσμα των εκλογών. Μια άλλη ανάλυση θυμίζει ότι αμέσως μετά τις Βουλευτικές ακολουθούν οι Δημοτικές και ότι συνήθως σε ένα τέτοιο περιβάλλον αρχίζουν να κτίζονται σενάρια συμμαχιών και πυρήνες υποψηφιοτήτων για τις Προεδρικές. Έτσι αποκλείει να υπάρξει μέλλον για το Κυπριακό, αν αυτό «τρενάρει» μετά τον ερχόμενο Δεκέμβριο. «Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει πριν...», επιμένουν!

Μνημόνιο, οικονομία και λύση

Σε μια τέτοια περίπτωση, μια τρίτη άποψη λέει ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη ούτε λίγο ούτε πολύ «θα έχει να διαλέξει». Είτε βγάζει την Κύπρο από το Μνημόνιο και ελπίζει να πάει σε Προεδρικές με το οικονομικό κλίμα βελτιωμένο, είτε προχωρεί το Κυπριακό αφήνοντας τη χώρα «μετέωρη», με το Μνημόνιο να μη συμπληρώνεται ποτέ. Διότι ως γνωστό και όπως έγινε μέχρι τώρα, μόνο με τις ψήφους του ΔΗΚΟ έχει προχωρήσει την οικονομία. Αν μπει σφήνα το Κυπριακό, δεν υπάρχει περίπτωση να προχωρήσει οτιδήποτε άλλο στη Βουλή μετά από την ψήφιση των επίμαχων θεμάτων για τις εκποιήσεις και την αφερεγγυότητα.

Κάποιοι έχουν βέβαια και απάντηση σε αυτό, λέγοντας ότι, «ας προχωρήσει το Κυπριακό σε τροχιά συμφωνίας και τότε ακόμα και η Τρόικα θα δει τα πράγματα με άλλο μάτι». Προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι η υπόθεση «επανένωσης» της οικονομίας και «αποκατάστασης» της Αμμοχώστου θα είναι «μεγαλύτερο project» από το Μνημόνιο. Εκείνο, όμως, που ξεχνούν είναι ότι αν η κυπριακή οικονομία δεν έχει σταθεί στα πόδια της και εκκρεμούν θέματα, ακόμα και οι διαπραγματεύσεις θα βρεθούν μπροστά σε αγκάθια. Έτσι κι αλλιώς το «οικονομικό», που όλοι δείχνουν να το ξεχνούν, θα είναι αυτήν τη φορά σημαντικότερος παράγοντας σε μια συμφωνία λύσης.

Γνωστός οικονομολόγος, που έχει σχέση με τα πολιτικά πράγματα, ρωτά τι θα γίνει με το δημόσιο χρέος της Κυπριακής Δημοκρατίας, που από 5-6 δις που ήταν το 2004, τώρα και μετά το Μνημόνιο έχει εκτοξευτεί στο τριπλάσιο; Τι θα γίνει ακόμα με τράπεζες που λειτουργούν στα κατεχόμενα και θα θέλουν αυστηρή... ανακεφαλαιοποίηση; Την προηγούμενη φορά, η λογική του σχεδίου που προτάθηκε ήταν ότι η ελληνική πλευρά, που «είχε κόκκαλο», μπορούσε να σηκώσει σχεδόν όλο το βάρος. Τώρα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά... Επομένως, καταλήγει, χωρίς επιπολαιότητες, η λογική σειρά των πραγμάτων είναι πρώτα να ολοκληρωθεί το Μνημόνιο και να αποκατασταθεί πραγματικά η οικονομία και η λειτουργία της, και μετά να συζητά κανείς να «απορροφήσει» και την οικονομία των κατεχομένων, που είναι αρκετά «ιδιόμορφη».

Ποιος θα τα λάβει όμως αυτά υπ' όψιν;

Οικονομία με ΔΗΚΟ, λύση με ΑΚΕΛ;

ΧΟΝΤΡΑ-χοντρά η ανάλυση λέει ότι ενώ η πλευρά του ΔΗΣΥ εξαρτάται στην καλή θέληση και την... «υπευθυνότητα» του ΔΗΚΟ -όπως δεν παύει να υπογραμμίζει ο Πρόεδρος του κόμματος- για την αποκατάσταση της οικονομίας, προσδοκά σε μια «εκ των πραγμάτων» σύμπλευση με το ΑΚΕΛ, αν και εφόσον έρθει η ώρα της λύσης. Γι’ αυτό και ειδικά ο Αβέρωφ Νεοφύτου κατά καιρούς φάνηκε να κρατά δυο σχοινιά, ενώ γενικά προσπαθεί να αποφύγει συγκρούσεις ένθεν και ένθεν. Το τελευταίο σημαίνει ακόμα και κάποιο ενδοκομματικό «κόστος».

Αυτή η ανάλυση όμως μοιάζει να είναι λιγάκι απλοϊκή. Διότι μπορεί το ΑΚΕΛ να μην έχει αλλάξει κατά βάθος την πολιτική του στο Κυπριακό, αλλά έχει δείξει τον τελευταίο καιρό ότι η στάση του κάθε φορά εξαρτάται και από τη συγκυρία. Εκείνο που κάποιοι υποτιμούν είναι ότι πρώτος στόχος της Εζεκία Παπαϊωάννου είναι να κτίσει ξανά την εκλογική επιρροή της πάνω από 30%, χωρίς στο μεταξύ σε καμία στιγμή να δεχθεί να κόψει τον «ομφάλιο λώρο» με τον Δημήτρη Χριστόφια...