Κάνω έκκληση προς όλους τους ΕΔΕΚίτες, να προστατέψουμε την ενότητα του Κινήματος

Σάλπισμα ενότητας διενεργεί, μέσω της «Σ», ο ιστορικός ηγέτης και ιδρυτής ΕΔΕΚ, Βάσος Λυσσαρίδης, καλώντας όλα τα στελέχη του Κινήματος, αλλά και τους δύο υποψηφίους, να παραμείνουν ενωμένοι και συμπαγείς την επομένη των εκλογών

«Η ΕΠΟΜΕΝΗ μέρα είναι η σημαντική, αφού αυτήν τη φορά η ΕΔΕΚ καλείται να διαδραματίσει έναν ακόμη πιο σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις»

Στεντόρειο μήνυμα ενότητας απευθύνει, μέσω της «Σ», ο Βάσος Λυσσαρίδης προς τα στελέχη και τα μέλη της ΕΔΕΚ, καλώντας τα να περιφρουρήσουν τη συνοχή του Κινήματος την επομένη των εκλογών. Μιλώντας στην εφημερίδα μας, ο ιστορικός ηγέτης και ιδρυτής της ΕΔΕΚ, χαρακτηρίζει ως φυσιολογικά παρελκόμενα μιας δημοκρατικής διαδικασίας τις αντιπαραθέσεις της προεκλογικής περιόδου, κηρύσσει, ωστόσο, συναγερμό συστράτευσης την επόμενη μέρα γύρω από τη νέα ηγεσία, τονίζοντας πως το Κίνημα θα πρέπει, σύσσωμο και ενωμένο, να αναλάβει τον νέο ιστορικό του ρόλο, που επιτάσσουν οι σημερινές, κρίσιμες συνθήκες.

Η ΕΔΕΚ, η παράταξη που εσείς ιδρύσατε και θεμελιώσατε, βρίσκεται σήμερα σ’ ένα κρίσιμο, ιστορικό σταυροδρόμι. Ποιο είναι το μήνυμα που στέλνεται στα μέλη και στους ψηφοφόρους της ΕΔΕΚ;

Το μήνυμά μου είναι η ενότητα. Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν φιλοδοξίες, όπως και υποψήφιοι και ανθυποψήφιοι. Κάποιος θα εκλεγεί και κάποιος δεν θα εκλεγεί. Αυτά είναι φυσιολογικά παρελκόμενα μιας δημοκρατικής πολιτικής διαδικασίας. Αλλά θέλω να ελπίζω, και η έκκλησή μου είναι προς όλους, ότι θα προστατέψουμε την ενότητα του Κινήματος. Η επομένη των εκλογών είναι η σημαντική, γιατί πρέπει να μας βρει όλους ενωμένους, αφού αυτήν τη φορά η ΕΔΕΚ καλείται να διαδραματίσει έναν ακόμη πιο σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις.

Αν η ΕΔΕΚ διαδραμάτισε τόσο σημαντικό ρόλο στο σχέδιο Ανάν, αλλά και σε άλλες ιστορικές στιγμές, είναι γιατί, πάντα στις κρίσιμες περιστάσεις, μετατρεπόταν σε πλειοψηφία. Προβλέπω ότι και με τη νέα ηγεσία, όλοι μαζί οι συναγωνιστές, να σηκώσουμε τα μανίκια την επόμενη μέρα, και να δουλέψουμε έτσι, ώστε να αποτρέψουμε περαιτέρω διολισθήσεις στο Κυπριακό.

Είναι η μοίρα μας ο αγώνας

Έχουμε στη μνήμη ένα κόμμα αγωνιστικό και διεκδικητικό, που ευαγγελιζόταν την κοινωνική και πολιτική ανατροπή, σήμερα, ωστόσο, βλέπουμε ότι και η ΕΔΕΚ έχει μετατραπεί σ’ ένα συστημικό κόμμα, όπως τα υπόλοιπα. Πώς, κατά τη γνώμη σας, μπορεί να επαναριζοσπαστικοποιηθεί ως πολιτικό κίνημα, προτείνοντας μιαν άλλη πολιτική πρόταση στην κοινωνία;

Πιστεύω ότι η ΕΔΕΚ διαχρονικά διαδραμάτισε έναν σωστό πατριωτικό, κοινωνικό και πολιτικό ρόλο. Θα συνεχίσει σ’ αυτήν την πορεία, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των εκλογών. Η ΕΔΕΚ θα συνεχίσει να διαδραματίζει αυτόν τον ρόλο. Είναι η μοίρα μας, την οποία επιλέξαμε συνειδητά, δημιουργήσαμε συνειδητότητα στους απλούς ανθρώπους να περιμένουν από εμάς και να περιμένουμε εμείς από εκείνους μια συνεπή πολιτική. Διότι οι πράξεις μας πρέπει να συμβαδίζουν πάντοτε με τις διακηρύξεις μας. Και νομίζω πως, σε μεγάλο βαθμό, το πετύχαμε.

Ενωμένοι και δυνατοί την επόμενη μέρα

Πιστεύετε ότι την επομένη των εκλογών η ΕΔΕΚ θα είναι πιο ισχυρή, ώστε να μπορέσει να εκπληρώσει τον ιστορικό της ρόλο;

Είναι γεγονός ότι περνούμε μια δοκιμασία. Εγώ πιστεύω στον πατριωτισμό όλων, και των υποψηφίων και των μελών του Κινήματος. Θέλω να ελπίζω ότι, στο τέλος, αυτή η δοκιμασία που διερχόμαστε σήμερα, θα μετατραπεί σε ένα μήνυμα προς τον λαό, ότι η ΕΔΕΚ, ανεξαρτήτως των διαφορών, που μπορεί να υπάρχουν σε ανθρώπινο επίπεδο, είναι εδώ, ενωμένη, με συναγωνιστικότητα, και τον σωστό πατριωτισμό. Γιατί, για να είσαι σωστός διεθνιστής, πρέπει να είσαι σωστός πατριώτης. Δεν μπορεί να αγαπάς όλο τον κόσμο και να μην αγαπάς την πατρίδα σου. Και να αγαπάς την πατρίδα σου δεν είναι εθνικισμός, αλλά μια φυσική συνέπεια για όλους τους λαούς. Γι’ αυτό πιστεύω ότι η ΕΔΕΚ θα διαδραματίσει και πάλι έναν σημαντικό ρόλο μετά τις εκλογές.

Σύγκλιση των δυνάμεων της πολιτικοεθνικής γραμμής

Το πολιτικό μας σύστημα λειτουργεί υπό την ηγεμονία των δύο κυρίαρχων ιδεολογικοπολιτικών πόλων, της Δεξιάς και της Αριστεράς. Τι προσδοκάτε από τις δυνάμεις που συναπαρτίζουν τον λεγόμενο χώρο του Κέντρου, που εμφανίζουν αρκετές συγκλίσεις κυρίως στο εθνικό πρόβλημα, παρά τις όποιες ιδεολογικές διαφορές τους, στην προοπτική μιας επαναδιάταξης των πολιτικών συσχετισμών και διαμόρφωσης ενός τρίτου πόλου;

Θα επαναλάβω τον εαυτό μου. Δεν θα μιλήσω για ενδιάμεσο χώρο, αλλά για μια συγκεκριμένη πολιτικοεθνική γραμμή. Η ΕΔΕΚ απέδειξε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις μετατρέπεται σε πλειοψηφία. Όταν προτάθηκε το σχέδιο Ανάν, στα πρώτα βήματα και το ΑΚΕΛ και ο ΔΗΣΥ ήσαν υπέρ του σχεδίου, και αποτελούσαν πλειοψηφία. Και θα επαναλάβω κάτι που είπα αρκετές φορές, όταν με επισκέφθηκε πρέσβης μεγάλης δυτικής χώρας και μου είπε, «μα εσύ στην ηλικία σου θέλεις να μετατραπείς σε Δον Κιχώτη, έχουμε ήδη 75% και στο τέλος της ημέρας θα έχουμε πάνω από 80%, εσύ γιατί θέλεις να γίνεις Δον Κιχώτης;», η απάντησή μου ήταν, «όταν υπάρχουν ανεμόμυλοι σαν κι εσάς, χρειάζονται Δον Κιχώτες σαν κι εμένα».

Και απεδείχθη ότι ο λαός μετεστράφη και αντί 75% υπέρ έγινε 75% κατά του σχεδίου. Αυτός ήταν και αυτός θα είναι ο ρόλος της ΕΔΕΚ. Είναι γεγονός ότι μέσα στον λεγόμενο ενδιάμεσο χώρο υπάρχουν τέτοιες δυνάμεις, οι οποίες στρατεύονται προς αυτήν την κατεύθυνση και είναι ευκολότερο να υπάρξει συνεργασία. Όχι, βεβαίως, συνένωση, κάτι που επιχείρησα στο παρελθόν, αλλά πλήρωσα ακριβά, χωρίς λόγο. Και απολογούμαι στους ΕΔΕΚίτες γι’ αυτό το πράγμα. Εμείς ως ΕΔΕΚ βάζουμε το πατριωτικό αίσθημα πρώτο και μετά την κομματική ταυτότητα. Και τώρα το ίδιο. Θεωρώ ότι υπάρχουν δυνάμεις, που μπορούν να συνταχθούν τη συγκεκριμένη ώρα, και να μην επιτρέψουν το ξεπούλημα του Κυπριακού.

Στόχος της Τουρκίας ο έλεγχος των κυπριακών εξελίξεων

Θα ήθελα την εκτίμησή σας ως προς το πού πορεύεται το Κυπριακό, δεδομένης της ανυποχώρητης στάσης της Τουρκίας, με την ανανέωση της NAVTEX, αλλά και την εμμονή της Κυβέρνησης στην απόφαση για αποχώρηση από τις συνομιλίες. Ποιες προοπτικές διαμορφώνονται, κατά τη γνώμη σας;

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι το Κυπριακό βρίσκεται σε εκτροπή. Είναι γεγονός ότι ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε σε συνεχή αδιέξοδα είναι η πολιτική της Τουρκίας, την οποία έπρεπε να είχαμε διαγνώσει προ καιρού. Τι θέλει η Άγκυρα; Ούτε καν διχοτόμηση δεν την ικανοποιεί, η οποία για εμάς είναι εθνικός ακρωτηριασμός, αλλά για την Τουρκία δεν είναι αρκετή. Το λέει, άλλωστε, ο Νταβούτογλου ανοικτά. Ότι στόχος της Τουρκίας είναι να ελέγχει τις κυπριακές εξελίξεις, στην προσπάθεια να γίνει περιφερειακή δύναμη και υπερδύναμη με παγκόσμια εμβέλεια. Αν δεν καταστήσουμε αυτούς τους στόχους ανέφικτους ή οδυνηρούς για άλλα εθνικά της συμφέροντα, δεν πρόκειται να υπάρξει λύση. Η δε διαδικασία που ακολουθείται, κατά τη γνώμη μου, είναι λανθασμένη.

Προσωπικά διαφώνησα και τότε που ο Μακάριος ξεκίνησε τον διακοινοτικό διάλογο, με το επιχείρημα ότι το Κυπριακό δεν είναι μια διαμάχη μεταξύ των δύο κοινοτήτων, αλλά εισβολής, εθνοκάθαρσης, κατοχής, εποικισμού, που αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Προς τιμήν του ο Μακάριος αναγνώρισε τελικά ότι ήταν ανεδαφική η προσπάθεια είτε να εξευρεθεί λύση ή έστω να αποδοθούν ευθύνες στην Τουρκία για την κατοχική της στάση. Με την περιβόητη ομιλία του πριν από τον θάνατό του, επισήμανε ότι ο διακοινοτικός διάλογος χρησιμεύει ως άλλοθι για την Τουρκία και, αν συνεχιστεί επ’ αόριστον, θα έχει ως αποτέλεσμα να μετατραπεί το Κυπριακό σε μια διακοινοτική διαμάχη.

Επιβάλλεται η διαμόρφωση πανεθνικής στρατηγικής

Οι παραχωρήσεις που είχαμε κάνει τότε είναι μηδαμινές, ωστόσο, έως σήμερα έχουν ξεπεράσει το όριο ασφάλειας και, επομένως, χρειαζόμαστε τώρα μια νέα στρατηγική, η οποία θα προβάλλει την Τουρκία ως κατοχική δύναμη. Λέγοντας νέα στρατηγική, εννοούμε μια πορεία προς διεθνή διάσκεψη -διότι με το να το ζητήσουμε απλώς δεν σημαίνει ότι θα γίνει-, η οποία θα φέρει την Τουρκία ως κατηγορούμενη στα ευρωπαϊκά, στα περιφερειακά και στα διεθνή βήματα, και να προβάλλει το Κυπριακό στη σωστή του υφή, την αντικατοχική. Μόνον έτσι θα μπορούμε να ελπίζουμε ότι μπορούμε να βρούμε διέξοδο από το αδιέξοδο.

Θα μου πείτε, μα η Τουρκία θα υποχωρήσει; Ασφαλώς όχι. Μόνον, όμως, αν καταστήσουμε τους στόχους της οδυνηρούς για τα εθνικά της συμφέροντα, μπορεί να έχουμε αποτέλεσμα. Αν η Τουρκία θεωρεί την πορεία της προς την Ευρώπη σημαντική και εάν το Κυπριακό αποτελούσε εμπόδιο, τότε θα ήταν πράγματι μία μέθοδος. Δεν είμαι βέβαιος, ωστόσο, τι σταθμίζει η Τουρκία. Οφείλουμε, όμως, εμείς να σταθμίσουμε τα διάφορα συμφέροντα.

Επίσης, πρέπει να αξιοποιήσουμε τα εμπλεκόμενα συμφέροντα. Έχουμε τη Ρωσία τώρα, για την οποία η Συρία, η οποία ήταν τόσο σημαντική, δεν μπορεί να διαδραματίσει τον ίδιο ρόλο, και χρειάζεται κάποια παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Να συνομιλήσουμε μαζί της, αυτό δεν είναι ενάντια στην κυριαρχία μας, οτιδήποτε γίνεται με τη συγκατάθεσή μας, είναι αποδεκτό. Να συζητήσουμε και με άλλες χώρες, μέλη του Σ.Α. των Η.Ε. Να διαγιγνώσουμε, επίσης, τις αδυναμίες της Τουρκίας.

Οι Κούρδοι, από εχθροί για τους Αμερικανούς και τους Δυτικούς, είναι τώρα η κύρια δύναμη που πολεμά το Ισλαμικό Κράτος. Πώς το αξιοποιούμε αυτό το δεδομένο; Η Τουρκία πώς βλέπει τον ρόλο αυτό; Βλέπουμε ότι τώρα είναι κουμπωμένη και διστακτική απέναντι στο ISIS, αν και ήταν ένθερμος υποστηρικτής, και αν οι Κούρδοι απαλλάξουν τη Δύση από αυτόν τον βραχνά, ασφαλώς θα έχουν απαιτήσεις για περαιτέρω αναγνώριση.

Ως λύση του Κυπριακού η ΔΔΟ είναι αδόκιμη

Ως απότοκο αυτής της λανθασμένης στρατηγικής, όπως την έχετε περιγράψει, είναι ένα μοντέλο λύσης του Κυπριακού, το οποίο έχουμε αποδεχθεί, η ΔΔΟ. Θεωρείτε ότι πρέπει πλέον να εγκαταλείψουμε αυτό το μοντέλο και να αναζητήσουμε άλλους τρόπους διευθέτησης του κυπριακού προβλήματος;

Υπάρχουν ο θέσεις του Ε.Σ. του 2009, τις οποίες λησμονήσαμε. Εγώ είπα ότι δεν είμαι αιχμάλωτος οιασδήποτε ονοματολογίας, παρά το ότι θεωρώ τη λύση ΔΔΟ αδόκιμη. Εδώ τίθεται και ένα ζήτημα ορισμού, καθώς άλλον ορισμό δίνουμε εμείς, άλλον η Τουρκία, άλλον τα ΗΕ. Τι σημαίνει, όμως, ΔΔΟ; Η δική μου θέση στη συζήτηση του Ε.Σ. του 2009 ήταν ότι, αντί να πούμε ναι ή όχι στη διζωνική, θα ήταν προτιμότερο να την περιγράψουμε, να προσδιορίσουμε πώς την εννοούμε. Και είπαμε: Ενότητα χώρου, κράτους, οικονομίας, θεσμών, απόσυρση όλων των ξένων στρατευμάτων και των εποίκων, όλες οι ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα των νόμιμων κατοίκων της Κύπρου να γίνουν σεβαστά, κ.τ.λ. Μια λύση με αυτό το περιεχόμενο μπορούμε να την υπογράψουμε. Αλλά αν με ΔΔΟ εννοούμε κάτι άλλο, είναι επικίνδυνη.

Ξέρουμε, πλέον, πού διαφωνούμε

Συμμετείχατε στην πρόσφατη διήμερη σύνοδο του Ε.Σ. Ποια γεύση σάς άφησε; Φαίνεται να προκύπτει μια ευοίωνη προοπτική, έστω στο επίπεδο εξεύρεσης μιας στοιχειώδους κοινής συνισταμένης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, ή κατοχυρώνονται οι διαφωνίες των κομμάτων;

Εγώ δεν αμφισβητώ τη θέληση κανενός για να εξευρεθεί αυτή η κοινή συνισταμένη, διότι άλλο είναι να παρουσιάζεσαι στα διεθνή βήματα με μια κοινή αντικατοχική συνισταμένη και άλλο να παρουσιαζόμαστε με διαφοροποιήσεις. Πρέπει να πω, ωστόσο, ότι το ευχάριστο είναι ότι καταλήξαμε να ξέρουμε πού διαφωνούμε. Και αυτά που σας είπα είναι οι διαφωνίες μας. Για μας, χρειάζεται μια νέα στρατηγική, μια διαφορετική προσέγγιση, και να μην είμαστε αιχμάλωτοι ονοματολογιών. Γι’ αυτό, το ερώτημα είναι: Μας δεσμεύει η ομόφωνη απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου της ερμηνείας του τι σημαίνει αυτό που ονομάζουμε ΔΔΟ; Αν μας δεσμεύει, εγώ είμαι πρόθυμος.

Άρα, θεωρείτε ότι αυτό είναι μια αρχική, εδραία βάση.

Σίγουρα, αλλά εγώ δεν δέχομαι να υπογράψω ΔΔΟ, χωρίς το περιεχόμενο που μόλις έχουμε περιγράψει τώρα.

Θα ήθελα ενεργότερη συμμετοχή των πολιτών

Είστε ένας ενεργός, μαχητικός παλαίμαχος πολιτικός, που έζησε διαχρονικά την πορεία της ΚΔ. Σήμερα το κυπριακό πολιτικο-οικονομικό σύστημα καταρρέει, προφανώς γιατί είναι εδραιωμένο πάνω σε παθογόνες δομές, αρχήθεν. Πώς εκτιμάτε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα, μέσα στα γνωστά συμφραζόμενα της κρίσης;

Θα ήθελα ενεργότερη συμμετοχή και εμπλοκή του λαού. Ο λαός δεν εκφράζεται όσο θα έπρεπε. Να υπομνήσω ότι, για το Μαρί, καλώς ή κακώς, έγιναν τεράστιες διαδηλώσεις. Όταν διακυβεύεται ολόκληρη η ύπαρξη ολόκληρου του Κυπριακού Ελληνισμού, θα έπρεπε να υπάρχει κινητοποίηση. Έχουμε, βεβαίως, μια δυσμενή διεθνή ατμόσφαιρα, αυτό που ονομάζω κυριαρχία της χρηματοκρατίας. Παλαιότερα ήταν η αποικιοκρατία, τώρα είναι η χρηματοκρατία.

Με κάποιον τρόπο, απαλλαχθήκαμε από την αποικιοκρατία, όμως μεταπέσαμε στον μετα-αποικισμό, και τώρα έχουμε το καθεστώς της χρηματοκρατίας. Για πρώτη φορά μετά τη γαλλική επανάσταση, το οικονομικό στοιχείο επιχειρεί να κηδεμονεύσει το πολιτικό και να υποβάλλει όχι απλώς οικονομικές δομές, αλλά πολιτική γενικώς.

Αυτή η εξέλιξη, ωστόσο, δεν μπορεί να διαρκέσει. Και μπορεί κάποιες μεγάλες χώρες, όπως η Γερμανία, να επωφελούνται αυτού του φαινομένου, αλλά θα κτυπήσει και τη δική τους την πόρτα. Αυτό επιβάλλει την υφιστάμενη κατάσταση στην Κύπρο. Η οικονομική κρίση ναι μεν είχε και εσωτερικό χαρακτήρα, φαινόμενα γραφειοκρατίας, χρηματισμού, διαφθοράς και κακού συστήματος διακυβέρνησης, αλλά η κρίση προήλθε τεχνητά από αυτούς τους κύκλους για να επιβάλουν οποιαδήποτε γραμμή θέλουν επί του Κυπριακού. Επομένως, ας δούμε τα προβλήματα αυτά στις ευρύτερές τους διαστάσεις.

Η αλλαγή στην Ελλάδα

Η αλλαγή στην Ελλάδα με τον Τσίπρα, αν πετύχει κάτι, θα έχει αντίκτυπο και στους ευρωπαϊκούς λαούς, όχι μόνον σ’ αυτούς της νότιας Ευρώπης, αλλά μακροπρόθεσμα και ευρύτερα. Και αυτό θα είναι μια θετική εξέλιξη, γιατί θα αναβαθμίσει τον ρόλο της Ελλάδας, η οποία είναι απαραίτητη στον αγώνα μας. Γιατί όταν μιλώ για μια νέα στρατηγική, εννοώ μια πανεθνική στρατηγική, όλου του Ελληνισμού, καθώς ο τουρκικός επεκτατισμός δεν περιορίζεται στην Κύπρο και στην αλεξανδρεττοποίηση, δηλαδή στην αλλοίωση της δημογραφικής σύνθεσης του νησιού, ώστε να έχουμε τουρκική μειοψηφία και να μιλά η Τουρκία για αυτοδιάθεση, αλλά απειλεί στο Αιγαίο και επιχειρεί την κυπροποίηση της Θράκης.

Γι’ αυτό επιβάλλεται η διαμόρφωση πανεθνικής στρατηγικής. Αλλά είμαι αισιόδοξος, μπορεί να περάσουμε μερικά ακόμα δύσκολα χρόνια, δεν είναι κάτι που θα παρέλθει σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά πιστεύω ότι τελικά όχι μόνο θα έχουμε ανάκαμψη, αλλά και μια βελτίωση της ευρωπαϊκής κατάστασης. Μιλάμε για μια Ευρώπη της αλληλεγγύης και όχι για μια Ευρώπη όπου ο πλούσιος βορράς θα γίνεται ακόμη πλουσιότερος εις βάρος του νότου. Έτσι εννοούμε την ενωμένη Ευρώπη; Όταν ήγειρα αυτό τον προβληματισμό, οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές μού απαντούσαν, όχι, θέλουμε μεταφορά τεχνογνωσίας από τον βορρά προς τον νότο, ώστε να υπάρχει μια ισορροπία.

Λογικά τα ελληνικά αιτήματα

Θίξατε την επόμενη ερώτηση Γιατρέ… Συνετελέσθη στην Ελλάδα μια ιστορική πολιτική αλλαγή, καθώς για πρώτη φορά ένα κόμμα της Αριστεράς ανέρχεται στην εξουσία, καλούμενο να διαχειριστεί μια μεγάλη οικονομική κρίση. Τι προσδοκάτε εσείς;

Ακόμη και μια μικρή επιτυχία, θα είναι σημαντική, καθώς είναι βέβαιον ότι οι εταίροι, με προεξάρχουσα τη Γερμανία, θα αντισταθούν στα λογικά ελληνικά αιτήματα. Είναι το σύνολο του ελληνικού λαού που έχει υποστεί συνέπειες από τις πολιτικές της Ευρώπης. Γι’ αυτό παρακολουθούμε με πολλή αγωνία αλλά και προσδοκίες τις προσπάθειες της ελληνικής Κυβέρνησης.