Αυτή τη βδομάδα σας ταξιδεύουμε σε ένα από τα ωραιότερα χωριά του Τροόδους

Οδοιπορικό και περιδιάβαση στο χωριό, το οποίο είναι πανέμορφο εξοχικό μέρος, κτισμένο στις παρυφές του Τροόδους. Πρόκειται για έναν οικισμό ιδανικό για όσους επιθυμούν να απολαύσουν τη γαλήνη και την ηρεμία ενός καταπράσινου τοπίου

Αυτή τη βδομάδα επιλέξαμε να σας ταξιδέψουμε σε ένα από τα ωραιότερα χωριά που απλώνονται στην οροσειρά του Τροόδους, σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την πόλη της Λεμεσού. Περνώντας από την Τριμίκλινη θα δείτε την πινακίδα προς τον Μονιάτη και όταν φτάσετε στο Πολυδύναμο Κέντρο θα βρείτε τον χώρο στάθμευσης, όπου μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητό σας και να δείτε το κέντρο του χωριού με τα πόδια. Εκεί θα βρείτε τα καφενεία, τα εστιατόρια, καθώς και τις εκκλησίες του χωριού.

Στο χωριό λειτουργούν περιφερειακό Δημόσιο Νηπιαγωγείο, Κυβερνητικός Δασικός Σταθμός, Κυβερνητικό Γεωργικό Φυτώριο, η Σ.Π.Ε. Μονιάτη, καθώς επίσης και αρκετά εστιατόρια, τα οποία είναι έτοιμα να φιλοξενήσουν και εξυπηρετήσουν τους διάφορους επισκέπτες. Στο κέντρο του χωριού γύρω από την πλατεία βρίσκονται τα γραφεία του Κοινοτικού Συμβουλίου, το Κοινοτικό Ιατρείο και το περιφερειακό κέντρο «Παρέμβαση», που διευθύνεται από ομάδα νέων, στελεχών των Κέντρων Νεότητας της περιοχής και εργάζονται σε εθελοντική βάση, και που στόχο έχει την ενημέρωση των νέων στα διάφορα κοινωνικά προβλήματα που απασχολούν σήμερα την κυπριακή κοινωνία. Σε κεντρικό σημείο του χωριού δημιουργήθηκε ένας πολύ όμορφος χώρος με πράσινο και παιδότοπο, που συγκεντρώνει εκατοντάδες παιδιά. Εντός του χωριού βρίσκεται και το Μνημείο Ηρώων, που είναι αφιερωμένο στον Πανίκο Πουργουρίδη.

Επιπρόσθετα, μην ξεχάσετε να αναζητήσετε τόσο το ξεχωριστής ομορφιάς φράγμα, αλλά και το επιβλητικό διπλογέφυρο, μοναδικό σ’ ολόκληρη την Κύπρο. Μην παραλείψετε να απολαύσετε έναν περίπατο στις παραδοσιακές γειτονιές του Μονιάτη, καθώς και να χαρείτε την ομορφιά της φύσης, ακολουθώντας ένα από τα Μονοπάτια της Φύσης.

Η τοποθεσία του χωριού

Το χωριό συνορεύει με τα χωριά Πλάτρες, Πέρα Πεδί, Κουκά, Τριμίκλινη και Πελένδρι. Διασχίζεται από ποτάμι με τρεχούμενο νερό καθ’ όλην τη διάρκεια του χρόνου. Τα νερά πηγάζουν από την περιοχή «Πουζιάρης» του Τροόδους. Το ποτάμι αυτό διαχωρίζει την ελληνική από την τουρκική συνοικία του χωριού. Στη θέση που βρίσκεται σήμερα ο πυρήνας του χωριού είχε δημιουργηθεί ο πρώτος οικισμός, στα μέσα του 18ου αιώνα, την εποχή που είχε διαλυθεί ο οικισμός του Σαϊττά και είχαν μετακινηθεί οι κάτοικοί του βορειότερα, προς τον σημερινό Μονιάτη.

Στον Μονιάτη κατοικούσαν μέχρι το 1974 και αρκετοί Τουρκοκύπριοι. Σήμερα ζουν μόνο τρεις. Ανάμεσα στα κτίσματα των Τουρκοκυπρίων που έχουν διατηρηθεί με τη φροντίδα της κοινότητας είναι το λιτό τέμενος στην όχθη του ποταμού. Σήμερα η κοινότητα έχει 350 περίπου μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι φθάνουν και ξεπερνούν τους 2.500 κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Προέλευση τοπωνυμίου

Σχετικά με την ονομασία του χωριού, υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη εκδοχή είναι ότι οι πρώτη κάτοικοι προέχονταν από κάποια Μονή (ίσως τη Μονή Μέσα Ποταμού ή του Τιμίου Σταυρού Κουκάς). Η δεύτερη εκδοχή είναι ότι στην περιοχή υπήρχαν βοσκοί, οι οποίοι μόνιαζαν τα κοπάδια τους στη σημερινή θέση του χωριού και έτσι ονομάστηκε Μονιάτης (δηλαδή τόπος όπου κατέληγαν τα κοπάδια για ανάπαυση).

Εκκλησίες και ξωκκλήσια

Ο Μονιάτης έχει πέντε εκκλησίες. Η πρώτη βρίσκεται στον Μέσα Ποταμό, όπου είναι το ιστορικό μοναστήρι Τιμίου Προδρόμου που χρονολογείται από το 1468. Η Μονή, σύμφωνα με τον Νίκο Χρίστου, συγγραφέα του βιβλίου «Ο Μονιάτης», ανάγεται στη Βυζαντινή Περίοδο, συγκεκριμένα τον 12ο αιώνα, κατά τον οποίον ανεγέρθηκαν και οι υπόλοιπες μονές της περιοχής. Η χρονολογία αυτή, όπως τεκμηριώνει ο Χρίστου μέσα από τα συγγράμματα του Αρχιμανδρίτη Επιφανίου, μαρτυρείται από την εικόνα του 12ου αιώνα, της Ζωοδόχου Πηγής Σαϊττιώτισσας.

Η συγκεκριμένη εικόνα περί το 1914, όταν η Μονή διαλύθηκε από τον μητροπολίτη Μελέτιο Μεταξάκη, μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, του γειτονικού χωριού Κουκά. Εν συνεχεία, από το 2003 η εικόνα μεταφέρθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Λεμεσού. Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί ότι το 1914 η Μονή μετατράπηκε σε ξενοδοχείο. Επιπλέον, χρήζει ιδιαίτερης αναφοράς το γεγονός πως η Μονή αποτέλεσε καταφύγιο των αγωνιστών της ΕΟΚΑ.

Μια δεύτερη εκκλησία αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, με τη μοναδική της Σταύρωση, η οποία ανάγεται στον 18ο αιώνα, συντηρήθηκε πρόσφατα από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, ενώ αφιερωμένη στην Παναγία την Οδηγήτρια είναι η κύρια εκκλησία του χωριού. Τα δύο εξωκκλήσια της Κοινότητας είναι αφιερωμένα στον Προφήτη Ηλία και στη Ζωοδόχο Πηγή.

Φυσικό περιβάλλον

H φύση στόλισε με τα ομορφότερα χρώματα και αρώματά της τον Μονιάτη. Πρόκειται για ένα «πανέμορφο εξοχικό μέρος», κτισμένο στις παρυφές του Τροόδους. Διαθέτει «πλούσια φυσική βλάστηση με κυρίαρχο το πεύκο». Ο Γιώργος Καρούζης αποτυπώνει τη φυσική ομορφιά του Μονιάτη με μια εξαίρετη περιγραφή. Συγκεκριμένα, γράφει: «Μόνο οι αποχρώσεις του πράσινου και το ανάστημα μερικών δένδρων προδίδουν χωριστά το είδος της βλάστησης. Ξεχωρίζουν τα λιγνόκορμα κυπαρίσσια, η βαθυπράσινη καρυδιά, οι ευκάλυπτοι με τους κοκκινωπούς κορμούς και τα ιδιάζοντα φύλλα, οι πανύψηλες λεύκες με τα ασημένια και πράσινα φύλλα τους, όλα δίπλα στη ρεματιά του μικρού παραπόταμου του Κούρη».

Καθ’ όλην τη διάρκεια του έτους ρέουν τα νερά του ποταμού που πηγάζουν από την περιοχή «Πουζιάρης» του Τροόδους. Το ποτάμι αυτό αποτελεί το «φυσικό σύνορο» που χωρίζει την ελληνική από την τουρκική συνοικία του χωριού. Κατά μήκος του ποταμού απλώνεται ένα «καταπράσινο τοπίο με περιβόλια». Στα διοικητικά όρια του Μονιάτη υπάγεται η περιοχή του Σαϊττά, «με το μικρό αλλά εξαιρετικής ομορφιάς φράγμα του». Ο Καρούζης γράφει χαρακτηριστικά, «είναι ευχάριστες και μοναδικές οι στιγμές που περνάς δίπλα στο φράγμα με το σμαραγδένιο του χρώμα και την πλούσια βλάστηση να καθρεφτίζεται στα νερά της λίμνης». Μπορείτε να απολαύσετε το μεγαλείο της φύσης περιδιαβαίνοντας σ’ ένα από τα πολλά μονοπάτια.

Επίσης, μπορείτε να θαυμάσετε τους καταρράκτες και τον «περιβαλλοντικό πνεύμονα» Μέσα Ποταμό. Ιδιαίτερα επιβλητικός είναι ο αιωνόβιος «ήμερος πεύκος», που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Παλαιότερα, μερικοί κάτοικοι, σύμφωνα με τον Νίκο Χρίστου Ιωαννίδη, μάζευαν τα πινόλια και την ψίχα τους και τα χρησιμοποιούσαν για την παραγωγή σουτζούκου. Τέλος, στον Μονιάτη υπάρχουν πηγές με θειούχα νερά, τα οποία είναι γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Μελλοντικά, τα ιαματικά αυτά νερά θα αξιοποιηθούν.

Μουσείο λαϊκής τέχνης

Στο κέντρο του χωριού υπάρχει επίσης ένα μουσείο λαϊκής τέχνης που πρόκειται τρόπον τινά να στρέψει το βλέμμα μας στην παράδοση και τις καταβολές μας. Η λειτουργία του Μουσείου συνίσταται σε δύο βασικές λειτουργικές ενότητες. Η πρώτη αφορά το ισόγειο με φουαγιέ, χώρο προβολών, δύο εκθεσιακούς και βοηθητικούς χώρους, και η δεύτερη λειτουργική ενότητα καλύπτεται από τους χώρους του υποστέγου, οι οποίοι θα υφίστανται ως ζωντανοί εκθεσιακοί χώροι παραδοσιακών επαγγελμάτων.

Ταβέρνες και διαμονή

Στον Μονιάτη υπάρχουν πολλές επιλογές για φαγητό, για καφέ, καθώς και για διαμονή. Υπάρχουν πέντε ταβέρνες οι οποίες είναι ανοιχτές καθημερινά. Αυτές είναι ο «Πλάτανος», η «Πράσινη Κοιλάδα», «Τα Πεύκα», «Ο Μακρής» και η «Οκέλλα». Επιπλέον, αν επιθυμείτε να διανυκτερεύσετε στο χωριό, μπορείτε να μείνετε στον παραδοσιακό ξενώνα «Οκέλλα» ή στο ξενοδοχείο «Royal Ping Hill». Επίσης στον Μονιάτη υπάρχουν και πολλοί κατασκηνωτικοί χώροι για τους λάτρεις της φύσης και για εκείνους που θέλουν να μείνουν στο όμορφο πράσινο του χωριού με το πολύ καλό κλίμα, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες.