ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ ΧΩΡΙΑ, ΕΡΗΜΩΜΕΝΑ ΣΠΙΤΙΑ, ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ…

Οδοιπορικό και περιδιάβαση της εφημερίδας «Σημερινή» στο Άρσος. Το γραφικό χωριό στην πλαγιά του βουνού Λαόνα, με τη μαγευτική θέα και τα παραδοσιακά, πετρόκτιστα σπίτια

ΤΟ ΑΡΣΟΣ: «Που κατωθκιόν του Μηλωνή, στες ρίζες της Λαόνας, πυκνοκτισμένο τζ' όμορφο, όπως τον Παρθενώνα»

Το Άρσος είναι ένα από τα μεγαλύτερα κρασοχώρια της Κύπρου, ενώ ακόμη και σήμερα τόσο το αρσιώτικο κρασί όσο και η ζιβανία παρασκευάζονται με τις παραδοσιακές μεθόδους. Το χωριό βρίσκεται κτισμένο στην πλαγιά του βουνού Λαόνα σε υψόμετρο 1.092 μέτρων και σε απόσταση 10 λεπτών από το Όμοδος. Είναι κτισμένο συγκεντρωτικά, αποτελώντας ένα κλασικό παράδειγμα πυκνοδομημένου οικισμού. Οι στενοί δρόμοι, τα μακρινάρια, τα δίχωρα και τα ανώγεια κτισμένα με άψογη πελεκητή πέτρα, σε συνδυασμό με τις κεραμιδένιες στέγες, προσδίδουν μια γοητεία στην αρχιτεκτονική του χωριού. Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα πολλά νεοκλασικά κτίρια.

Το Άρσος, επηρεασμένο από την αστυφιλία, αριθμεί γύρω στους 203 μόνιμους κατοίκους, ενώ το καλοκαίρι με την επάνοδο των αποδήμων πολλαπλασιάζονται. Σήμερα υπάρχουν δύο μπακάλικα, δύο καφενεία, ταβέρνες-εστιατόρια, έξι αγροτουριστικές μονάδες, μία εκκλησία του 13ου αιώνα και ένα ξωκκλήσι. Επίσης υπάρχει μία τράπεζα, η οποία ανοίγει για την εξυπηρέτηση των κατοίκων μία φορά τον μήνα, ένα ιατρικό κέντρο μέσα στο κοινοτικό συμβούλιο, το οποίο επισκέπτεται κάθε βδομάδα ένας γιατρός, δύο οινοποιεία και ένα μουσείο λαϊκής τέχνης.

Ιστορία του χωριού

Η ονομασία του χωριού πιθανότατα προήλθε από την αρχαιοελληνική λέξη «άλσος», η οποία σημαίνει μικρό δάσος. Κατά μια άλλη εκδοχή, η ονομασία του χωριού σχετίζεται με το ιερό άλσος της θεάς Αφροδίτης, το οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, βρισκόταν στην περιοχή. Χαρακτηριστική είναι η φιλοξενία των κατοίκων του χωριού, η καθαριότητα των σπιτιών και των δρόμων, οι θαυμάσιες γραφικές αυλές, τα λογής-λογής λουλούδια και οι πρασινάδες. Οι νοικοκυρές του χωριού φημίζονται για την παρασκευή διάφορων παραδοσιακών εδεσμάτων και γλυκών. Στο ανατολικό άκρο του Άρσους φιλοτεχνήθηκε ένα Μνημείο, που είναι αφιερωμένο στους Αρσιώτες Εθελοντές των Εθνικών Αγώνων. Το Μνημείο ανεγέρθη με δαπάνες της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Κοινοτικού Συμβουλίου.

Εκκλησίες και ξωκκλήσια

Στον πυρήνα του χωριού, δίπλα από την πλατεία, ορθώνεται η πετρόκτιστη εκκλησία του Αποστόλου Φιλίππου, πολιούχου Αγίου της κοινότητας. Ο αρχικός ναός οικοδομήθηκε τον 13ο αιώνα και ανοικοδομήθηκε τον 19ο αιώνα, αποκτώντας τη σημερινή του μορφή. Το τέμπλο του ναού αποτελεί ένα ξυλόγλυπτο αριστούργημα. Ανάμεσα στις εικόνες ξεχωρίζει η εικόνα του Αποστόλου Φιλίππου. Δίπλα από τον ναό βρίσκεται ο ναΐσκος της Αγίας Μαριάμνης, αδελφής του Αποστόλου, ο οποίος έχει μετατραπεί σε εικονοφυλάκιο. Στα δυτικά του χωριού βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παναγίας της Καθολικής, το οποίο αρχικά λειτούργησε ως λατινικό μοναστήρι.

Μουσείο Λαϊκής Τέχνης

Κοντά στην πλατεία του Άρσους βρίσκεται το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, όπου ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει τη λαϊκή κληρονομιά και παράδοση. Σ ’αυτό, θαυμάζει κανείς μια μεγάλη συλλογή από γεωργικά εργαλεία, παλαιότερα σκεύη μαγειρέματος, φωτογραφίες, καθώς και μια συλλογή από παραδοσιακά ρούχα και νυφικά.

Καλλένα Άρσος Βοτανοπωλείο

Το βοτανοπωλείο Καλλένα άνοιξε στο χωριό, από αγάπη του ιδιοκτήτη προς τη φύση, πριν από 20 χρόνια, καθώς ο ίδιος με πολύ μεράκι δημιούργησε ένα βοτανόκηπο. Έχοντας στόχο την ποιότητα, επέλεξε τη βιολογική και οργανική καλλιέργεια. Στο εν λόγω κατάστημα στο Άρσος μπορείτε να βρείτε διάφορα βότανα, αιθέρια έλαια, βοτανικά τσάγια, φαρμακευτικά βάμματα, κρασί και παράγωγα σταφυλιού, καθώς και ελαιόλαδο ή ξίδι με βότανα.

Μονοπάτι της φύσης

Στις βορειοδυτικές παρυφές του Άρσους, σε μια σχετικά απότομη πλαγιά, βρίσκεται μια στενή κοιλάδα με ρυάκι, στο οποίο ρέει άφθονο νερό καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, και αποτελεί παραπόταμο του Διαρίζου. Εκεί δημιουργήθηκε Μονοπάτι της Φύσης. Η φυσική ομορφιά αναδύεται σ’ όλο της το μεγαλείο, με υπέροχα χρώματα, μυρωδιές και ήχους. Το μονοπάτι διαθέτει πλούσια πανίδα και χλωρίδα, που περιλαμβάνει πέραν των σαράντα ειδών δέντρων. Στην πανίδα του μονοπατιού συγκαταλέγονται κάβουρες του γλυκού νερού, βάτραχοι, ενδημικά και αποδημητικά πουλιά και σπάνια είδη πεταλούδων. Κατά μήκος του μονοπατιού βρίσκονται επίσης έξι παραδοσιακές βρύσες, από τις οποίες οι τρεις έχουν ήδη αποκατασταθεί.

Αγροτουριστικές μονάδες και εστιατόριο

Στο χωριό λειτουργούν αγροτουριστικά καταλύματα. Παλιά σπίτια τα οποία αποκαταστάθηκαν και φιλοξενούν ντόπιους και ξένους επισκέπτες. Οι αγροτουριστικές μονάδες είναι ο «Μούσκος», το «Κορνάρο», η «Ντία», η «Καμάρα», η «Μαγταλού» και το «Αρσόραμα». Το Arsorama Village Homes είναι ένα συγκρότημα παραδοσιακών διαμερισμάτων. Όλα τα διαμερίσματά του διαθέτουν πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα και έχουν πρόσβαση σε μια κεντρική πλακόστρωτη αυλή. Τα πετρόκτιστα διαμερίσματα περιλαμβάνουν τραπεζαρία, ευρύχωρο σαλόνι και μπάνιο. Οι επισκέπτες μπορούν να χαλαρώσουν στο κοινόχρηστο lounge με το τζάκι.

Στο Άρσος υπάρχει επίσης μία ταβέρνα, η «Αγορά», η οποία βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Η ταβέρνα είναι ανοικτή μεσημέρι και βράδυ, ολόχρονα, και προσφέρει παραδοσιακούς μεζέδες σε μία ζεστή ατμόσφαιρα. Ενίοτε η ταβέρνα διοργανώνει και μουσικές βραδιές για διασκέδαση και φαγητό για όλους.

Συνταγή για τερτζιελλούθκια με το έψημα (νηστήσιμα κουλουράκια)

Από τις κυρίες Λήδα Μιχαήλ, Ελενίτσα Ιωάννου και Λουκία Κωνσταντινίδου

Υλικά:

2 κιλά αλεύρι σκληρό (χωριάτικο)
½ κουταλάκι αλάτι
3 κουτάλια της σούπας λάδι
1 φλιτζάνι νερό
Λίγο έψημα (χυμός σταφυλιού)

Μέθοδος: Κοσκινίζετε το αλεύρι και προσθέτετε το αλάτι, το λάδι και το νερό και ζυμώνετε μέχρι να γίνει σφικτή η ζύμη. Την πλάθετε σαν μια μπάλα και τη σκεπάζετε με μια πετσέτα για μια ώρα. Με τη ζύμη φτιάχνετε λεπτές λωρίδες και σχηματίζετε το γράμμα S, τυλίγοντας προς τα μέσα τις δύο άκρες. Τα βάζετε σε τσέστο. Ζεσταίνετε νερό σε μια κατσαρόλα και τα βάζετε μέσα για να ψηθούν. Έπειτα, σουρώνετε, και στη συνέχεια προσθέτετε το έψημα στην κατσαρόλα να βράσει. Όταν δείτε ότι έχουν ψηθεί, αφαιρείτε τα τερτζιελλούθκια από τη φωτιά και τα σερβίρετε. Μπορείτε να τα απολαύσετε ζεστά ή κρύα.