Μ Ε Τ Α ΑΠΟ 60 χρόνια, απόγονοι Εκείνων που ανέβαιναν υπερήφανοι στην Αγχόνη των Εγγλέζων Κατακτητών, τραγουδώντας ώς την ύστατη πνοή τους «απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και σαν πρώτ’ ανδρειωμένη χαίρε ω χαίρε ελευθεριά», σέρνονται σήμερα εκλιπαρούντες, υπάκουοι στους Τούρκους Κατακτητές, για να λάβουν τουρκική «άδεια» ώστε να παραστήσουν, αναποδογυρισμένη σε… κούνιες κουνάμενη, τη προαιώνια της Αντίστασης Αντιγόνη του Σοφοκλή, με διευθετήσεις και υπό τον έλεγχο του τουρκικού κατοχικού Ψευδοκράτους, στο σκλαβωμένο απ’ τον Αττίλα αρχαίο ελληνικό θέατρο της Σαλαμίνας της Κύπρου.

Ε Ξ Η Ν Τ Α χρόνια σήμερα από τον Απαγχονισμό των αγωνιστών της ΕΟΚΑ Στέλιου Μαυρομμάτη, Ανδρέα Παναγίδη και Μιχάλη Κουτσόφτα. Πριν το χάραμα της Παρασκευής 21ης Σεπτεμβρίου 1956, οι δήμιοι του Κυβερνήτη της Colony of Cyprus στρατάρχη σερ Τζων Χάρντινγκ τούς κρέμασαν στην Αγχόνη. Ήταν ο τρίτος τριπλός Απαγχονισμός, ηρωικών μαχητών του εθνικο-απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου. 11η Μαΐου 1956 κρέμασαν τον Μιχαλάκη Καραολή και τον Ανδρέα Δημητρίου. 9η Αυγούστου τον Ιάκωβο Πατάτσο, τον Χαρίλαο Μιχαήλ και τον Ανδρέα Ζάκο.

Στ’ αντάρτικα λημέρια της ΕΟΚΑ, εκείνη τη μέρα ο 18χρονος αντάρτης Ευαγόρας Παλληκαρίδης τούς έγραψε το ποίημά του «Το Τελευταίο Τρίο του Απαγχονισμού». Έξι μήνες αργότερα, 14η Μαρτίου 1957, ανέβηκε κι Εκείνος στο ικρίωμα, 9ος και τελευταίος των πανενδόξων και πανευφήμων τής Αγχόνης Αρχαγγέλων της Λευτεριάς.

Κ Α Ι ΜΙΑ σπουδαία λεπτομέρεια: Στο εδώλιο του δικαστηρίου του Εγγλέζου δυνάστη, μαζί με τους 22χρονους Κουτσόφτα και Παναγίδη, συγκατηγορούμενός τους ήταν κι ο 18χρονος συναγωνιστής τους Παρασκευάς Χοιροπούλης. Ο εκ των δικηγόρων τους, 25χρονος τότε, Ρένος Λυσιώτης, πήγε να τους δώσει θάρρος: «Μην ανησυχείτε. Αν καταδικαστείτε θα κάνουμε έφεση. Ο Παναγίδης κι ο Κουτσόφτας αλληλοκοιτάχτηκαν κι ο ένας τους μίλησε: Εμείς ξέρουμε πως θα πεθάνουμε. Μην το σκέφτεστε. Κάμετε όμως ό,τι μπορείτε για να γλυτώσει ο μικρός, είπαν και κοίταξαν στοργικά τον Παρασκευά.

Εκείνος έσκυψε το κεφάλι και είπε με σταθερή φωνή: ΓΙΑΤΙ ΡΕ; ΕΓΩ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΑΞΙΟΣ ΝΑ ΠΕΘΑΝΩ ΜΑΖΙ ΣΑΣ;»… Δεν είχε καν βγάλει δημοτικό σχολείο. Να όμως που κουβαλούσε βιωματικά, απ’ την φύτρα του έθνους, εκείνο το «ζηλώσαντες» απ’ τον Επιτάφιο του Περικλή: «Ους νυν υμείς ζηλώσαντες και το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους» (Θουκυδίδη Β-43). Όταν, δηλαδή, ο Ελληνισμός είχε παλλαϊκή εθνικο-απελευθερωτική κατεύθυνση...
ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ

ΕΡΩΤΗΣΗ
Σκλαβωμένο θέατρο, θυμάστε τι ήταν; Οι φυλακισμένοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ στα Κρατητήρια των Εγγλέζων Κατακτητών, λ.χ. στην Πύλα, που ανέβαζαν το αριστούργημα του Ηλία Βενέζη «Μπλοκ C», 8 Σεπτεμβρίου 1957, για να εμπνέονται από την Εθνική Αντίσταση 1940-45 και το περιγράφει ο κρατούμενος, «συν-σκηνοθέτης» τότε της παράστασης, Ρένος Λυσιώτης, στο βιβλίο του «Το Ημερολόγιο του D.P. 743» σελ. 141-143, που εξέδωσε το 2012;
Λάζ.Α.Μαύρος