Δ Ω Δ Ε Κ Α Τ Ο Σ από τους Δεκατρείς των Φυλακισμένων Μνημάτων ο Στυλιανός Λένας. Είχε προηγηθεί 14 ημέρες νωρίτερα ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης και ακολούθησε, 19 μήνες μετά, ο Κυριάκος Μάτσης. Πέμπτη, 28η Μαρτίου 1957: Σ’ όλες τις πόλεις και χωριά, σε κάθε ενορία της αγγλοκρατούμενης τότε Κύπρου, κείνη την ημέρα οι καμπάνες ηχούσαν χαρμόσυνα. Ο λαός βγήκε στους δρόμους με τις γαλανόλευκές του πανηγυρίζοντας για την είδηση ότι ο εξόριστος απ’ τους Άγγλους στις Σεϋχέλλες ηγέτης του, ο Εθνάρχης Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄, αφηνόταν ελεύθερος να πάει στην Αθήνα, μαζί κι οι τρεις συνεξόριστοί του, ο Μητροπολίτης Κυρηνείας Κυπριανός, ο ιερέας της Φανερωμένης και της ΟΧΕΝ Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου κι ο γραμματέας της μητροπόλεως Κυρηνείας Πολύκαρπος Ιωαννίδης. Εκείνη την ημέρα, 28.3.1957, μόνο μία καμπάνα ηχούσε λυπητερά νεκρώσιμη: Στο χωριό Χανδριά της Πιτσιλιάς, γενέτειρα του Στυλιανού Λένα.

Ο 26χρονος αγωνιστής ξεψύχησε, σιδηροδέσμιος των Βρετανών, στο ΒΜΗ τους στο Ακρωτήρι. Βαριά τραυματισμένος απ’ τη μάχη με τα αγγλικά στρατεύματα στις 17.2.1957. Ο «Γίγαντας» αντάρτης της ΕΟΚΑ, ένα απ’ τα οκτώ παιδιά του Χριστοφή και της Αθηνάς. Απόφοιτος του δημοτικού σχολείου του χωριού του και της τεχνικής σχολής Λέρου της Δωδεκανήσου μας, σιδηρουργός. Απ’ την εφηβεία του στέλεχος της ΟΧΕΝ του Παπασταύρου. Επικεφαλής των δολιοφθορέων της ΕΟΚΑ, που προκάλεσε τις εκρήξεις στο στρατόπεδο των Εγγλέζων «Γούσλεϊ Μπάρακς» (νυν δικαστήρια) της Λευκωσίας, κατά την εναρκτήρια του ένοπλού μας αγώνα, Παρασκευή, 1η Απριλίου 1955.

Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Σ, μετά τον Αυξεντίου, επικηρυγμένος, καταζητούμενος από τους Αποικιοκράτες. Εκπαιδευτής αγωνιστών, κατασκευαστής αυτοσχέδιων χειροβομβίδων, ναρκών και βομβών της ΕΟΚΑ. Έδρασε με την ομάδα Αυξεντίου στην εκπληκτική, επτά λεπτών, καταδρομική επιχείρηση των ανταρτών, της κατάληψης και λαφυραγώγησης του οπλισμού τού αστυνομικού σταθμού των Άγγλων στο Λευκόνοικο. Ενέργεια με την οποία η ΕΟΚΑ, 4 Οκτωβρίου 1955, «υποδέχθηκε» τον μόλις αφιχθέντα νέον Κυβερνήτη της Colony of Cyprus, στρατάρχη σερ Τζον Χάρντινγκ...

Α Π Ι Α Σ Τ Ο Σ αντάρτης στον Πενταδάκτυλο, ύστερα στην Πιτσιλιά ώς τη Γεράσα. Με κρησφύγετα - εργαστήρια κατασκευής χειροβομβίδων δικής του επινοήσεως. Συμπρωταγωνιστής, με τις βόμβες του, στον «μαύρο Νοέμβρη» του 1956, που υπέστησαν τα στρατεύματα του Χάρντινγκ στην οροσειρά του Τροόδους. Κι ύστερα, στους χορούς της Κλεφτουριάς, μ’ επικεφαλής τον Αυξεντίου στου Παπαχριστόδουλου Αυγουστή το φτωχικό, στον Αγρό, Χριστούγεννα του ’56. Την Κυριακή, 17η Φεβρ. 1957, σε ενέδρα των Εγγλέζων, μεταξύ Πελενδρίου και Ποταμίτισσας, τραυματίστηκε βαριά. Τον κλείσανε στο στρατιωτικό τους νοσοκομείο στο Ακρωτήρι. Δεν του βγάλανε λέξη οι ανακριτές.

Ξεψύχησε 28η Μαρτίου 1957: Δεν τον έδωσαν ούτε νεκρό στην οικογένειά του. Τον έθαψαν οι Εγγλέζοι στα Φυλακισμένα Μνήματα. Στον ίδιο τάφο όπου είχαν θάψει 10 Μαΐου 1956 τον Ανδρέα Δημητρίου, πρωτομάρτυρα, μαζί με τον Μιχαλάκη Καραολή, της Αγχόνης. Στα Χανδριά, νεκρώσιμη ακολουθία χωρίς τον Νεκρό Ήρωα. Κι αντηχούσε παιάνας, πλέον, το κατευόδιο της μάνας του της Αθηνάς, όταν βγήκε αντάρτης: «Σύρε παιδί μου στο καλό / να πα’ να πολεμήσεις / σου δίνω γιε μου την ευχή / με δόξα να γυρίσεις». Έκτοτε κι εσαεί, στην αιώνια ελληνική δόξα της Κιβωτού με τα αγιότερα του κυπριακού Ελληνισμού, των Εννέα Φυλακισμένων Μνημάτων των Δεκατριών εκ τών Αθανάτων της ΕΟΚΑ Αρχαγγέλων της Λευτεριάς...
ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ