ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΕΥΘΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΕΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ, ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
Διεθνές δίκτυο υποστήριξης της κυπριακής πρότασης από πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα, δημόσιους φορείς, τοπικές κοινότητες, μουσεία, επιχειρήσεις και μη κυβερνητικές οργανώσεις
Τον αρχαιολογικό θησαυρό της Κύπρου επιχειρεί να διασυνδέσει ένα πρωτοποριακό -για τα ευρωπαϊκά δεδομένα- πρόγραμμα με την τουριστική βιομηχανία. Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα φέρει τον τίτλο «Eastern Mediterranean Science Engineering and Technology Centre of Excellence for Archaeology and Cultural Heritage» - γνωστό στην ερευνητική κοινότητα με το ακρωνύμιο MedSTACH. Η όλη προσπάθεια αποτελεί προέκταση της πολιτικής τής «έξυπνης εξειδίκευσης», την οποία έχουν εφαρμόσει 16 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο στόχος του κυπριακού προγράμματος είναι, μέσα από καθημερινές και πρακτικές δράσεις, να αναβαθμιστεί το τουριστικό μας προϊόν με ευρύτερα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη.
Για την ώρα, η ερευνητική κοινοπραξία διεκδικεί με ισχυρές αξιώσεις την ανάδειξη της Κύπρου ως ευρωπαϊκού κόμβου αριστείας για θέματα Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Ανατολική Μεσόγειο, γεγονός που θα ανοίξει τον δρόμο για την υλοποίηση σημαντικών αλλαγών.
Το «master-plan»
Με την εφαρμογή καινοτόμων δράσεων και την έμπρακτη αξιοποίηση της «έξυπνης» τεχνολογίας σχεδιάζεται να αναπτυχθούν, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες πρακτικές:
· Εξεύρεση τρόπων αρμονικής συνύπαρξης αποκαλυφθέντων αρχαιοτήτων με υπό ανάπτυξη κατασκευές (ώστε αφενός να μην αποτελούν εμπόδιο στη συνέχιση των εργασιών και, αφετέρου, να αναδεικνύονται και να προστατεύονται ως μέρος της χωροταξίας στο πλαίσιο μιας βιώσιμης ανάπτυξης).
· Παραγωγή και διάθεση ψηφιακών εφαρμογών και υπηρεσιών με αντικείμενο τα αρχαία μνημεία της Κύπρου (από ψηφιακούς οδηγούς μέχρι εκπαιδευτικά παιχνίδια για παιδιά).
· Χαρτογράφηση και καταγραφή όλων των αρχαιολογικών χώρων/μνημείων για ευκολότερη πρόσβαση σε περιηγητές, καλύτερη παρακολούθηση από την ερευνητική κοινότητα κλπ.
· Ανάπτυξη εφαρμογών και τεχνολογίας για αρχαιολογικούς και άλλους σκοπούς.
· Προσέλκυση ερευνητών για διεθνή συνέδρια (με την Κύπρο πλέον να αποκτά περιφερειακό ρόλο στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου).
· Ανάπτυξη τεχνολογίας για εξ αποστάσεως παρακολούθηση αρχαιολογικών χώρων και μνημείων.
· Προώθηση της μεθόδου του «crowd funding» για ανάδειξη ιστορικών χώρων και μνημείων.
· Προστασία αρχαίων μνημείων με την εφαρμογή «έξυπνης τεχνολογίας» (από φθορά, κλιματικές αλλαγές, θόρυβο κ.λπ).
· Δυνατότητα για παραγωγή ντοκιμαντέρ και ταινιών μικρού μήκους με θέμα την πολιτιστική μας κληρονομιά.
· Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, που θα συμβάλουν στη μείωση του προβλήματος του «brain drain», δηλαδή της φυγής ικανών ανθρώπων προς χώρες του εξωτερικού. Οι προτάσεις αυτές, πέρα από την αναβάθμιση του πολιτιστικού και του τουριστικού προϊόντος, αναμένεται να δημιουργήσουν πολλές νέες θέσεις εργασίας σε παρεμφερείς τομείς, όπως: ερευνητές, αρχαιολόγοι, μηχανικοί, ειδικοί σε θέματα πληροφορικής, παραγωγοί, ξεναγοί, πάροχοι υπηρεσιών κ.ά.
· Δημιουργία κόμβου αμφίδρομης επικοινωνίας και συνεργασίας της ακαδημαϊκής κοινότητας με τους θεσμικούς φορείς αλλά και τον ιδιωτικό τομέα.
«Θέλουμε τον κόσμο στο πλευρό μας»
«Το πρόγραμμά μας, το οποίο αξιολογείται από το Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Έρευνα και Καινοτομία “Ορίζοντας 2020”, αποσκοπεί στην εδραίωση της Κύπρου σε κόμβο αριστείας για την αρχαιολογία και την πολιτιστική κληρονομιά στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Στόχος μας», αναφέρει στην εφημερίδα μας ο συντονιστής της κοινοπραξίας, Φαίδωνας Κυριακίδης, «είναι να αξιοποιήσουμε τη διεπιστημονική έρευνα και την τεχνολογική αριστεία για το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, μέσα από στοχευμένες δράσεις που συνδέουν την αρχαιολογία και την πολιτιστική κληρονομιά με την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη».
Καθοριστικό, όμως, ρόλο στην όλη προσπάθεια, τον πιο σημαντικό ίσως, έχουν ο κόσμος και οι θεσμικοί φορείς. Το ζητούμενο είναι η κοινωνία να στηρίξει την προσπάθεια μετατροπής της Κύπρου σε κεντρικό πολιτιστικό πυλώνα της ευρύτερης περιοχής. «Η συμμετοχή τους είναι απαραίτητη. Είναι σημαντικό για μας και το έργο, να κατανοήσει ο κόσμος ποια είναι τα οφέλη και οι προοπτικές μέσα από την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος», τονίζει ο κ. Κυριακίδης.
Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Λεμεσού, Νίκος Νικολαΐδης, που στέκεται αρωγός στην όλη προσπάθεια, σημειώνει ότι «η Κύπρος και η Ανατολική Μεσόγειος έχουν μια μοναδική και πλούσια αρχαιολογική κληρονομιά, η οποία προσελκύει χιλιάδες ξένους επισκέπτες κάθε χρόνο, ενισχύοντας την τοπική οικονομία και δημιουργώντας ευκαιρίες για περαιτέρω ανάπτυξη. Είμαι πεπεισμένος ότι το πρόγραμμα MedSTACH θα ανταποκριθεί στις παρούσες και στις μελλοντικές ανάγκες της κοινωνίας, αναπτύσσοντας νέες προσεγγίσεις που θα συνδέουν το κοινό με ειδικούς του ιδιωτικού τομέα, δίνοντας έμφαση σε καλύτερες πρακτικές αποτελεσματικής διαχείρισης και αξιοποίησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».
Οδικός χάρτης
Στο παρόν στάδιο, η ερευνητική ομάδα διεκδικεί με ισχυρές αξιώσεις ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέχρι και 30 εκατομμύριων ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία και κρατική χορηγία. Σημειώνεται ότι στην προκαταρκτική αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) και σε σύνολο 208 προτάσεων από ιδρύματα όλης της Ευρώπης, η κυπριακή πρόταση έλαβε την υψηλότερη βαθμολογία (15/15). Η δεύτερη φάση της αξιολόγησης, η οποία θα κρίνει και τη χρηματοδότηση, ξεκινά με την κατάθεση της τελικής πρότασης προς την Κομισιόν στις 15 Νοεμβρίου. Η τελική απόφαση ανάθεσης του έργου θα γίνει από την Κομισιόν αρχές του νέου έτους.
* Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα, στον σύνδεσμο www.medstach.eu
Δυνατοί παίκτες στην κοινοπραξία
Την κυπριακή κοινοπραξία MedSTACH συντονίζει ως επικεφαλής εταίρος το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του ΤΕΠΑΚ, με εταίρους την Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου και τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού. Την κοινοπραξία συμπληρώνουν το Εργαστήριο Γεωφυσικής, Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης και Αρχαιοπεριβάλλοντος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας της Ελλάδας (ΙΤΕ) και το Institute of Archaeology του University College London (UCL), κομίζοντας εμπειρία και τεχνογνωσία πρωτοπόρων ιδρυμάτων διεθνώς σε θέματα Έρευνας και Καινοτομίας.
