Παρ' ότι εδώ και χρόνια συζητείται το θέμα των καταχρηστικών ρητρών, εντούτοις μόλις τώρα γίνονται μέγιστο θέμα τα δικαιώματα ενός δανειολήπτη, σε σχέση με τις καταχρηστικές ρήτρες που αναγράφουν οι συβάσεις δανείων των Τραπεζών.

Πραγματικά είναι ευχάριστο το ότι συζητείται στη Βουλή, έστω και εν όψει των εκλογών, να μπει φρένο στις καταχρηστικές ρήτρες και ότι θα προχωρήσει η νομοθετική ρύθμιση του θέματος.

Ευελπιστώ ότι, αυτή η νομοθετική προσπάθεια, αποτελεί την αρχή και θα συνεχιστεί ώστε να μπορέσουν στην πορεία να προστατευθούν, από κάθε μορφής κατάχρηση, οι δανειολήπτες. Διότι, όπως ειπώθηκε, η Βουλή είναι διατεθειμένη όπου βλέπει αδιαφάνεια και κινήσεις που στοχεύουν στην εξαπάτηση των δανειοληπτών να επεμβαίνει και να διορθώνει.

Σκοπός της νομοθεσίας αυτής είναι η προστασία των δανειοληπτών από καταχρηστικές ρήτρες στις συμβάσεις δανείων, οι οποίες έχουν σαν αποτέλεσμα τη διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή/ δανειολήπτη.

«Καταχρηστική ρήτρα» θεωρείται κάθε ρήτρα η οποία, παρά την απαίτηση καλής πίστης, δημιουργεί σε βάρος του καταναλωτή/ δανειολήπτη σημαντική ανισότητα ανάμεσα στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις των μερών που απορρέουν από τη σύμβαση. Κατά την ερμηνεία και εκτίμηση του καταχρηστικού χαρακτήρα μιας ρήτρας, λαμβάνεται υπόψη η φύση, δηλαδή το αντικείμενο της σύμβασης, ο χρόνος σύναψης της σύμβασης, οι περιστάσεις που περιβάλλουν την εν λόγω σύμβαση, και επιπλέον όλες οι υπόλοιπες ρήτρες της σύμβασης ή άλλης συμπληρωματικής σύμβασης της αρχικής.

Στις 17 Μαρτίου, λοιπόν, στην Ολομέλεια της Βουλής οδηγείται η πρόταση νόμου σε σχέση με τις καταχρηστικές ρήτρες των τραπεζών επί των δανείων, με εξαίρεση τα δάνεια σε ξένο νόμισμα.

Στον προτεινόμενο νόμο περιλήφθηκαν διάφορες πρόνοιες, μεταξύ άλλων, ο υπολογισμός του τόκου, ότι δηλαδή θα γίνεται στις 365 ή 366 μέρες όταν είναι δίσεκτος ο χρόνος αντί στις 360 μέρες και η απαγόρευση της μονομερής απόφασης των τραπεζών για άμεση εξόφληση δανείου χωρίς οποιεσδήποτε προϋποθέσεις ή/και λογαριασμού με δικαίωμα υπερανάληψης (overdraft), εκτός και εάν η τράπεζα δώσει προθεσμία τριών μηνών στον δανειολήπτη.

Ο τερματισμός επιβολής επιπρόσθετων χρεώσεων, εξόδων παρακολούθησης δανείου, ή/και αύξηση επιτοκίου που δεν προβλέπονται στη σύμβαση ή/και δεν μπορούν να δικαιολογηθούν.

Η απαγόρευση επιπλέον εξόδων για ασφάλεια και τα έξοδα μελέτης, κ.ά.

Επίσης, συντείνεται στους δανειολήπτες, οι οποίοι πιστεύουν ότι έχουν επιβληθεί υπερχρεώσεις, να καταφύγουν στον χρηματοοικονομικό επίτροπο και όταν εξασφαλίσουν τη θετική του γνωμάτευση τότε έχουν αυξημένες πιθανότητες για να διευθετηθεί το θέμα υπέρ τους ή/και για να έχουν πρόσθετη υπεράσπιση σε ενδεχόμενη προσφυγή τους ενώπιον Δικαστηρίου.

Ας είναι, λοιπόν, η αρχή, που θα μας κάνει να αγνοήσουμε το γεγονός ότι, επί χρόνια, οι εκάστοτε βουλευτές στήριζαν τις τράπεζες και τα προϊόντα τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να δικαιωθούν οι δανειολήπτες όταν έθιγαν τέτοιου είδους θέματα.

Να υπενθυμίσω ότι τα «lobby» των τραπεζών, τα οποία συμπεριλαμβάνουν και βουλευτές, μόλις μερικούς μήνες πριν, όταν το Τραπεζικό Σύστημα λειτουργούσε στα «φόρτε» του γιατί τώρα υπολειτουργεί(!!!), όταν δάνειζε, λοιπόν, αυθαίρετα και κατά το δοκούν ή/και (πιθανώς) παραπλανητικά... οι δανειολήπτες, τότε, που παραπονιόντουσαν για καταχρηστικές ρήτρες, βασικά δεν μπορούσαν να δικαιωθούν και, ως εκ τούτου, συνέχιζαν να δεσμεύονται με τις εν λόγω ρήτρες και σε περίπτωση που είχαν αιτηθεί για δάνειο, αν η ρήτρα αυτή υπήρξε αντικείμενο διαπραγμάτευσης, ο υποψήφιος δανειολήπτης δεν ήταν σε θέση να επηρεάσει το περιεχόμενό της, με αποτέλεσμα να τις αποδεχθεί στο τέλος, εάν ήθελε να λάβει το δάνειο.

Λόγω, λοιπόν, άλλων προτεραιοτήτων(!!!) η Βουλή μας, εκείνον τον καιρό, αγρόν αγόραζε περί των καταχρηστικών ρητρών, ασχέτως εάν υπήρχαν και αποφάσεις του Πρωτόδικου Δικαστηρίου σχετικά με αυτό το θέμα.

Η δε Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου νίπτει τα χέρια της αφού, βάσει δημοσιευμάτων, σε επιστολή της προς την Επιτροπή Εμπορίου, για το εν λόγω θέμα , διατυπώνει τη θέση ότι δεν έχει εκ του νόμου εξουσιοδότηση να προβεί η ίδια σε έρευνα ή και επιβολή κυρώσεων προς τις Τράπεζες για το θέμα των καταχρηστικών ρητρών, κι ότι δεν έχει νομικά την εξουσία να επιβάλει τη θέση της. Σημειώνει, επιπλέον, ότι οποιεσδήποτε ενέργειες εκ μέρους της απαιτούν την εκ των προτέρων έγκριση του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού.

Ως εκ των πιο πάνω, οι Τράπεζες, ανεμπόδιστες, συνεχίζουν να υιοθετούν στις συμβάσεις τους τις καταχρηστικές ρήτρες.

Και εν όψει των βουλευτικών εκλογών συζητείται η νομοθετική ρύθμιση του θέματος και, απ' ό,τι φαίνεται, είναι σε καλό δρόμο. Έστω και με αυτόν τον τρόπο, κάτι θετικό, λοιπόν, προκύπτει διότι, αν περιμέναμε από τους υπευθύνους, η ιστορία μας έδειξε ότι… ουδείς λαμβάνει ευθύνη για τα κακώς έχοντα!

Αυτά είναι...!!!

ΜΑΡΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
[email protected]
Νομικός, με ειδίκευση στο Τραπεζικό και Εργατικό Δίκαιο.
Σύμβουλος Αφερεγγυότητας