Λόγω κεκτημένης ταχύτητας, αλλά και ως εύκολη λύση, όλη η ιστορία της ανακήρυξης του ψευδοκράτους στις 15 Νοεμβρίου του 1983 αποτυπώνεται στη λέξη: Καταδίκη. Βεβαίως, η καταδίκη και μόνο δεν παράγει πολιτική.

Για να παραχθεί πολιτική, θα πρέπει να γίνει ανάλυση της τουρκικής παράνομης πράξης, δηλαδή της ανακήρυξης, πού αυτή στόχευε και στοχεύει και πώς αντιμετωπίζεται.

Η ανακήρυξη

Είναι πρόδηλο ότι η ανακήρυξη του ψευδοκράτους:

1. Παραβίασε και ακύρωσε στην ουσία τις Συμφωνίες Κορυφής και κυρίως του '79 μεταξύ Κυπριανού - Ντενκτάς στις οποίες: Αφενός η Τουρκία αντί της ανακήρυξης του ψευδοκράτους θα έπρεπε να επιστρέψει χωρίς όρους την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. Αφετέρου επιδίωξε την αλλαγή της βάσης των συνομιλιών και από τη λογική της όποιας ομοσπονδίας πέρασε στη συνομοσπονδία των δυο κρατών ή ενός πολιτειακού συστήματος δυο συνιστώντων κρατών, όπως ονομάζεται σήμερα.

2. Επέφερε τα ψηφίσματα 541 και 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που στηρίζονται στην υπόθεση του «Κράτους του Ματσούκουο» στη Μαντζουρία το 1931. Όταν, δηλαδή, οι Ιάπωνες εισέβαλαν στη Μαντζουρία και δημιούργησαν με τη χρήση των όπλων ένα κράτος, που βρισκόταν υπό τη δική τους υποτέλεια. Το γεγονός αυτό καταγράφηκε σε σχετική έκθεση της Κοινωνίας των Εθνών. Οι συντάκτες της τη συνέταξαν επιτόπου.

Τα νομικά εργαλεία του ΟΗΕ και της Ε.Ε.

Η έκθεση για το κράτος του Ματσούκουο αποτελεί το θεωρητικό και πρακτικό υπόβαθρο του άρθρου 2 παράγραφος 4 του Χάρτη των Ην. Εθνών, που καθορίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να απέχουν από την άσκηση και χρήση βίας. Και, ως εκ τούτου, καμιά Αρχή, οντότητα ή κράτος δεν μπορούν να προκύψουν από τη βία και τη χρήση των όπλων.

Είναι επί τούτων που στηρίχθηκε το Συμβούλιο Ασφαλείας για την έκδοση των ψηφισμάτων 541 και 550, τα οποία καθορίζουν ότι η ανακήρυξη του ψευδοκράτους είναι non valid. Δηλαδή, μη ισχύουσα. Τα ψηφίσματα αυτά, ως τμήμα της διεθνούς έννομης τάξης, συνιστούν τη συνέχεια του ψηφίσματος 168 του '64, που καθόριζε ως μόνη αναγνωρισμένη Κυβέρνηση στην Κύπρο εκείνη του Προέδρου Μακαρίου.

Αυτές είναι οι νομοθετικές βάσεις και λογικές επί των οποίων στηρίχθηκε και η Ε.Ε. για να εκδώσει την 21η Σεπτεμβρίου του 2005 τη δική της αντιδήλωση, με την οποία τονιζόταν ότι στην Κύπρο αναγνωρίζεται μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία και ότι η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην Ε.Ε. έχει ως βασική προϋπόθεση την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία. Η αντιδήλωση αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου και επίσημη απάντηση σε δήλωση της Άγκυρας ότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.

Η βάση των συνομιλιών

Σύμφωνα με όσα έχουν λεχθεί, θα μπορούσαν να επισημανθούν τα ακόλουθα:

Α. Η τουρκική πλευρά, με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους, έχει αλλάξει τη βάση των συνομιλιών στην εξής λογική: Εφόσον έχει εξασφαλίσει την ομοσπονδία με τις Συμφωνίες Κορυφής, προχωρεί ένα βήμα παρακάτω. Στη συνομοσπονδία, την οποία συνδέει με τα δυο συνιστώντα κράτη και την κατανομή των εξουσιών καθώς και με την ισοϋψή τυπική σχέση μεταξύ των συνιστωσών του νέου πολιτειακού συστήματος. Δηλαδή των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών και της Κεντρικής Κυβέρνησης.

Με άλλα λόγια, όλες οι συνιστώσες θα είναι ίσες μεταξύ τους και καμιά δεν θα μπορεί να υπερισχύσει της άλλης. Όταν, λοιπόν, η τουρκική πλευρά κατοχυρώνει ουσιώδεις θέσεις της σε κάποιο στάδιο των συνομιλιών, προχωρεί στο επόμενο βήμα. Και εκμεταλλευόμενη την υποχωρητικότητα τής ελληνοκυπριακής πλευράς, πιέζει όπως και οι διαμεσολαβητές για να κερδίσει ακόμη περισσότερα.

Β. Μπορεί μεν η τουρκική πλευρά να επιδιώκει την αλλαγή της βάσης των συνομιλιών, κατά μεγάλο, όμως, βαθμό το νομικό πλαίσιο, που καθορίζει η Ε.Ε., αλλά και τα ψηφίσματα 541 και 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας, αναφέρονται στον σεβασμό του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας και της κυριαρχίας του.

Ποιο είναι το πρόβλημα με το ψευδοκράτος και τα όσα η πολιτική ηγεσία της Κύπρου πράττει; Ενώ από τη μια γίνεται λόγος για σεβασμό της κυριαρχίας και του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ίδια στιγμή εκείνο που ισχύει στην πράξη και ειδικότερα στις συνομιλίες είναι τα αποτελέσματα της ανακήρυξης του ψευδοκράτους. Δηλαδή, επιδιώκεται λύση του Κυπριακού επί τη βάσει των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών. Ερώτημα: Από πού προέκυψε το τουρκοκυπριακό ισότιμο συνιστών κράτος;

Προέκυψε ή όχι από βία και τη χρήση των όπλων; Η απάντηση είναι σαφής: Προέκυψε από την εισβολή. Και, ως εκ τούτου, η διαδικασία των συνομιλιών για μια ομοσπονδία δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών θέτει τα θεμέλια για τη νομιμοποίηση του σημερινού ψευδοκράτους και στην ουσία θα ανατρέψει τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και θα ακυρώσει την ένταξη του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. Θα βγει, δηλαδή, η Κυπριακή Δημοκρατία και θα μπουν τα δυο συνιστώντα κράτη, όπως είχε σχεδιαστεί επί σχεδίου Ανάν!

Πώς είναι δυνατόν να συμβαίνουν όλα αυτά, δηλαδή να έχουμε αποδεχθεί τα νομικά και πολιτικά παράγωγα της ανακήρυξης του ψευδοκράτους, δηλαδή τη λογική των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών, και από την άλλη να ισχυρίζεται ολόκληρη η πολιτική ηγεσία ότι καταδικάζει την ανακήρυξη του ψευδοκράτους, δηλαδή του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους; Η αντίφαση είναι εμφανής και με τον τρόπο αυτό δένεται κόμπο και στραγγαλίζεται και η δημοκρατική λύση και η βιωσιμότητά της. Πνίγεται για να νομιμοποιηθούν τα τετελεσμένα της εισβολής.

Γιατί δεν δέχονται οι Τούρκοι;

Τούτων λεχθέντων, λογικό είναι να διερωτηθεί κάποιος: Καλά, αφού είναι έτσι τα πράγματα, γιατί δεν δέχονται οι Τούρκοι; Η απάντηση έχει ως ακολούθως: Δέχθηκαν τα δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη στο σχέδιο Ανάν. Και αφού ο λαός τα απέρριψε με το δημοψήφισμα του 2004, ήρθε η ηγεσία μας να τα κατοχυρώσει στη συνέχεια και να τα αποδεχθεί στο πλαίσιο των συνομιλιών και να γίνεται εκ νέου συζήτηση για την κατανομή των εξουσιών.

Πώς δηλαδή θα τριχοτομηθεί η κυριαρχία. Ιδού, λοιπόν, ακόμη μια κλασική περίπτωση δημοκρατικού ελλείμματος. Ποιο είναι το δίδαγμα από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους; Όταν οι Τούρκοι κατοχύρωσαν την ομοσπονδία με τις Συμφωνίες Κορυφής, πέρασαν στη συνομοσπονδία με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Το ίδιο πράττουν και σήμερα. Αφού κατοχύρωσαν τα δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη, προχωρούν στα λοιπά. Το ίδιο συμβαίνει και με τις συνομιλίες.

Αφού κατοχύρωσαν μια βάση συνομιλιών με δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη, καθώς και ότι τα οφέλη από το φυσικό αέριο θα είναι κοινά, τώρα προκαλούν κρίση στην κυπριακή ΑΟΖ -όπως προκάλεσαν και με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους- για να θέσουν στο τραπέζι των συνομιλιών την τριχοτόμηση της κυπριακής ΑΟΖ και του φυσικού αερίου με τις προτάσεις Άιντα, που έχουν γίνει τουρκική σημαία στην Ε.Ε. και αλλού.

Μάλιστα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός γίνεται κομιστής εισηγήσεων του Προέδρου Αναστασιάδη για αποκλιμάκωση της κρίσης μέσω των συγκλίσεων Χριστόφια - Ταλάτ για το φυσικό αέριο στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας. Και έχει κανείς την ψευδαίσθηση ότι αν πουν ναι οι Τούρκοι, γλιτώσαμε. Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά. Χωρίς ισχύ, το φυσικό αέριο θα ελέγχεται από την Τουρκία και άλλους. Εμείς θα είμαστε κομπάρσοι στο ενεργειακό έργο.

Εναλλακτική επιλογή και διόρθωση της αντιφατικότητας

Με αφορμή την κρίση στην κυπριακή ΑΟΖ έχουμε τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη στήριξη των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Της διάσωσής της από την τουρκική απειλή. Συναφής είναι και η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που ενσωματώνεται και στα δυο κείμενα της Ε.Ε.

Η αντιδήλωση, όπως και μια κάβα άλλων νομικών και πολιτικών δημοκρατικών εργαλείων, μαζί με συμμαχίες και αλλαγή ισοζυγίων δυνάμεων, μπορούν να οδηγήσουν στον καθορισμό ρεαλιστικού στρατηγικού στόχου. Δηλαδή, του αυτονόητου.

Αντί να διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία σε δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη, όπως ο σχεδιασμός της ανακήρυξης του ψευδοκράτους επιδιώκει, να διατηρηθεί στη ζωή η Κυπριακή Δημοκρατία και να επανενσωματωθούν τα κατεχόμενα στη βάση συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, που θα είναι σύμφωνες με τις αρχές και τις αξίες της Ε.Ε., όπως είναι κοινή θέση όλων. Και της πολιτικής ηγεσίας και της Ε.Ε. Θα πρέπει, δηλαδή, να διορθωθεί η αντιφατικότητα του συνθήματος όχι στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους με την πολιτική που το Εθνικό Συμβούλιο εφαρμόζει στην πράξη.

Που αποδέχεται, δηλαδή, τη λύση των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών ως βάση λύσης, όπως ήταν ο τουρκικός στόχος με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Και τα αναφέρουμε αυτά ως εναλλακτικές επιλογές δράσης, διότι ουδόλως ανήκουμε στο απορριπτικό στρατόπεδο. Αντί όμως η πολιτική ηγεσία να ενεργήσει ορθολογιστικά, ακούστε τι υποστηρίζεται από τη μεγαλύτερη μερίδα της: Στρατηγικός στόχος είναι η επιστροφή στις συνομιλίες (sic)! Δεν έχει σχέση ποιος ή ποιοι τα λένε.

Η ουσία είναι η εξής: Με αυτές τις θέσεις κατανοεί κάποιος γιατί βούλιαξε η εξευμενιστική πολιτική στην Κυπριακή ΑΟΖ και γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να βουλιάξουν και την Κυπριακή Δημοκρατία, αυτήν τη φορά όχι μόνο οικονομικά, αλλά μια και καλή. Πολιτειακά. Η επιστροφή ή η επανέναρξη των συνομιλιών δεν είναι στόχος. Οι συνομιλίες είναι μια από τις μεθόδους για την επίτευξη του στόχου.

Ο στρατηγικός στόχος των δύο κρατών...

Δυστυχώς, αυτά, ότι δηλαδή στρατηγικός στόχος είναι η επιστροφή στις συνομιλίες, ελέχθησαν ακόμη και προς τους ξένους εταίρους, διότι το κυπριακό Υπουργείο των Εξωτερικών -και το κομματικό κατεστημένο- με τη στάση του δεν ήθελε να δίδει την εντύπωση ότι επιδίωκε να γίνει εισήγηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας. Ή, τουλάχιστον, δεν ετέθη επιτακτικά το ζήτημα. Για να δούμε, θα τεθεί στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εάν δεν συμμορφωθεί και αν δεν εκπληρώσει η Τουρκία τις υποχρεώσεις της;

Η ουσία είναι ότι αυτό εισέπρατταν οι ξένοι ή αυτό τους άφηναν να υποθέσουν. Ότι η επιβολή κυρώσεων δεν είναι εργαλείο και μέθοδος για να εφαρμόσει η Τουρκία τις υποχρεώσεις της και να σεβαστεί στην πράξη την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η αντίληψη ότι οι κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας δεν θα πρέπει να βρίσκονται στην πρώτη διπλωματική γραμμή, στηρίζεται στη λογική ότι θα πρέπει δήθεν να κρατηθούν ανοικτά τα παράθυρα, οι πόρτες και οι κλειδαρότρυπες της επιστροφής στις συνομιλίες.

Χωρίς την αλλαγή της πολιτικής της Άγκυρας και χωρίς την αλλαγή των ισοζυγίων δυνάμεων. Φτάνει να φύγει το «Μπαρμπαρός», το οποίο εάν το θελήσει, θα ξανάρθει. Ακριβώς η αντίθετη θα έπρεπε να ήταν η πολιτική λογική και πρακτική του Υπουργείου των Εξωτερικών. Ότι, δηλαδή, χωρίς την επιβολή κυρώσεων δεν πρόκειται να μας αφήσει ήσυχους η Τουρκία, ούτε πρόκειται να γίνει διαλλακτικότερη στο Κυπριακό.

Είναι προφανές, αυτό το οποίο γράψαμε την περασμένη Παρασκευή, και το οποίο γράφουμε και σήμερα για να εμπεδωθεί: Υπήρξε εκ των πραγμάτων σύμπλευση του κυπριακού και του τουρκικού Υπουργείου των Εξωτερικών, ώστε να μην επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία.

Για να μείνει ανοικτό το παράθυρο της λύσης, η οποία, όμως, είναι στη βάση της ανακήρυξης του ψευδοκράτους. Δηλαδή των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών, που θα φορέσουν τον διχοτομικό φερετζέ της ομοσπονδίας. Κατά τα άλλα, καταδικάζουν το ψευδοκράτος… Ποιον κοροϊδεύουν; Κυρίως τους εαυτούς τους!