Μεγάλη δημοσκόπηση L.S.Prime Market Research & Consulting Ltd που δημοσιεύσει η "Σημερινή" δείχνει πως οι προεδρικές εκλογές του 2018 συνθέτουν ένα διαφορετικό κομματικό σκηνικό σε σχέση με τις εκλογές του 2013. Κυριότερη διαφοροποίηση είναι το γεγονός ότι, μετά τις βουλευτικές του 2016, τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου έχουν βγει ενισχυμένα, εάν βέβαια εξαιρέσει κανείς το μεγάλο ποσοστό αποχής.

 

Στο σύνολο του εκλογικού σώματος τα κόμματα έχουν λάβει τα εξής ποσοστά στις βουλευτικές εκλογές του 2016: ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΣ=25,8%, ΔΗΣΥ=19,8%, ΑΚΕΛ=16,6%, ΕΛΑΜ=2,4% ΑΠΟΧΗ=33,26%, ΛΕΥΚΑ/ΑΚΥΡΑ=3%. Δεδομένης και της επιθυμίας που έχουν τα κόμματα αυτά για αλλαγή και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βουλευτικές εκλογές ήταν πρόσφατες, θα μπορούσε κανείς να πει ότι εάν τα κόμματα αυτά συσπειρωθούν, έχουν καλές πιθανότητες να βρεθούν στον 2ο γύρο. Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι το ποσοστό της αποχής υπήρξε ιδιαίτερα ψηλό και από το οποίο όλοι έχουν να αντλήσουν. Δεύτερη σημαντική διαφοροποίηση είναι ότι το ΔΗΚΟ διεκδικεί τις εκλογές τού 2018 με δικό του υποψήφιο, χωρίς έντονες φωνές διαφοροποίησης, σε αντίθεση με τις προεδρικές του 2013, όπου υπήρχαν δύο σημαντικές τάσεις εντός ΔΗΚΟ, οι οποίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. Ακριβώς εδώ εντοπίζεται και η 3η διαφορά, ότι δηλαδή το 2013 ο Νίκος Αναστασιάδης στηρίχθηκε, πέραν του ΔΗΣΥ, και από το ΔΗΚΟ, κάτι που του έδωσε τη νίκη στις εκλογές. Στις επικείμενες εκλογές φαίνεται ότι ο Νίκος Αναστασιάδης θα έχει τη στήριξη μόνο του ΔΗΣΥ, με μειωμένα μάλιστα ποσοστά σε σχέση με αυτά που είχε το 2013.  

Ποια είναι λοιπόν τα διακυβεύματα των εκλογών; Κύριο διακύβευμα αυτών των προεδρικών είναι η τύχη που θα έχει ο υποψήφιος του ενδιάμεσου, ο οποίος φαίνεται, μετά την προσπάθεια του Τάσσου Παπαδόπουλου το 2008, να διεκδικεί με αξιώσεις τις εκλογές αυτές. Δεύτερο, πού θα κατατάξει το εκλογικό σώμα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας; Θα τον περάσει στον 2ο γύρο; Και εάν ναι, θα του ξαναδώσει το χρίσμα ή όχι; Τρίτο, είναι σαφώς η τύχη του υποψηφίου του ΑΚΕΛ. Επισημαίνεται ότι η έντονη δυσαρέσκεια του εκλογικού σώματος το 2013 και η τιμωρητική διάθεση, όπως αυτή εκφραζόταν στις δημοσκοπήσεις, είχε μετατραπεί τότε σε κύμα αλλαγής. Το εκλογικό σώμα είχε τότε ψηφίσει με σκοπό την αλλαγή σκυτάλης στην Κυβέρνηση του τόπου. Αυτό, θα έλεγε κάποιος, ήταν το κύριο μήνυμα των προεδρικών εκλογών του 2013. Θα πρέπει κανείς να επισημάνει ότι, από το 1983, ποτέ το ΑΚΕΛ δεν είχε χάσει εκλογές με μεγαλύτερη διαφορά του 1,64%. Το 1993 ο Γιώργος Βασιλείου είχε χάσει με 0,62%, ενώ το 1998 ο Γιώργος Ιακώβου με 1,64%. Συνεπώς, η διαφορά του Νίκου Αναστασιάδη από τον Σταύρο Μαλά δεν ήταν αμελητέα. Εάν προσθέσει κανείς και το γεγονός ότι σε κανένα σημείο της προεκλογικής ο Σταύρος Μαλάς δεν απείλησε τον Νίκο Αναστασιάδη αλλά ούτε και είχε προοπτική στο 2ο γύρο, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ήττα του ΑΚΕΛ το 2013 ήταν εύκολη. Συνεπώς, ποια θα είναι η πορεία του ΑΚΕΛ στις εκλογές του 2018; Θα μπορέσει ή όχι να απειλήσει τους Νίκο Αναστασιάδη και Νικόλα Παπαδόπουλο; 

 

Η πρώτη επίσημη δημοσκόπηση που αφορά τις προεδρικές εκλογές, η οποία έχει διενεργηθεί από την εταιρεία Prime, καταδεικνύει λοιπόν σημαντικότατα ευρήματα. 

 

Ταυτότητα έρευνας

 

Η έρευνα έχει διεξαχθεί με την επιστημοσύνη της εταιρείας L.S.Prime Market Research & Consulting Ltd, μεταξύ της 17ης και της 22ης  Mαΐου 2017. Ήταν παγκύπρια και κάλυψε τόσο τις αστικές όσο και τις αγροτικές περιοχές, σε ένα δείγμα 800 ατόμων, ηλικίας 18 ετών και άνω με δικαίωμα ψήφου. Έχει χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της τυχαίας δειγματοληψίας και η μέθοδος συλλογής πληροφοριών έγινε με τηλεφωνικές συνεντεύξεις.

 

Δημοτικότητα Προέδρου

 

Σχετικά σταθερή με μικρές διακυμάνσεις στις έρευνες της Prime μπορεί να χαρακτηριστεί η δημοτικότητα του Νίκου Αναστασιάδη διαχρονικά. Τον Δεκέμβριο του 2012, μόλις μερικούς μήνες πριν από τις προεδρικές του 2013, ο Νίκος Αναστασιάδης κατέγραφε αρνητική γνώμη στο 47% και θετική στο 43%, ενώ τον Απρίλιο του 2014 η κοινή γνώμη ήταν ακριβώς διχοτομημένη και συγκεκριμένα κατέγραφε 39% αρνητική γνώμη και 40% θετική. Σήμερα η δημοτικότητα του Προέδρου καταγράφεται ελαφρώς καλύτερη. Θετική γνώμη καταγράφει το 43% και αρνητική το 35%, ενώ 2 στους 10 φαίνεται να προβληματίζονται δηλώνοντας ουδέτεροι. Το καθαρό του ποσοστό καταγράφεται στο +8. Θετικότερα αντικρίζουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας οι οπαδοί του ΔΗΣΥ, από τους οποίους 8 στους 10 καταγράφουν θετική γνώμη. Το θετικό για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη είναι ότι, από πλευράς δημοτικότητας, μάλλον θα κλείσει τη θητεία του πολύ θετικότερα απ' ό,τι την είχε κλείσει ο Δημήτρης Χριστόφιας. Τον Μάιο του 2012 ο Δημήτρης Χριστόφια κατέγραφε στις έρευνες της Prime καθαρό ποσοστό δημοτικότητας στο -41, συγκεκριμένα κατέγραφε 20% θετική γνώμη και 61% αρνητική. 

 

 

Χειρισμοί του Προέδρου σε Οικονομία και Κυπριακό

 

Κάπου στη μέση της θητείας του, στις έρευνες της Prime ο Νίκος Αναστασιάδης ετύγχανε θετικών κρίσεων σε ό,τι αφορά τους χειρισμούς του στο Κυπριακό και αρνητικών στην οικονομία. 

 

Σε ό,τι αφορά τους χειρισμούς στο Κυπριακό, τον Φεβρουάριο του 2016 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ελάμβανε καθαρό ποσοστό στο +9. Συγκεκριμένα, ως καλούς έκριναν τότε τους χειρισμούς του το 45% και ως κακούς το 36%. Φαίνεται ότι σήμερα η εικόνα μάλλον έχει διαφοροποιηθεί και η κοινή γνώμη παρουσιάζεται διχοτομημένη. Σήμερα το καθαρό ποσοστό βρίσκεται στο -2, με το 45% του εκλογικού σώματος να διαφωνούν με τους χειρισμούς του Προέδρου και το 43% να συμφωνούν. Σε ό,τι αφορά τους χειρισμούς στο Κυπριακό, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αξιολογείται πολύ καλύτερα απ' ό,τι ο Δημήτρης Χριστόφιας. Τέτοια εποχή το 2012 ο Δημήτρης Χριστόφιας κατέγραφε στις έρευνες της Prime καθαρό ποσοστό χειρισμών στο Κυπριακό στο -20. 

Σε ό,τι αφορά τους χειρισμούς στην οικονομία, η εικόνα τον Φεβρουάριο του 2016  ήταν ακριβώς αντίθετη απ' ό,τι ήταν στο Κυπριακό. Καλούς έκριναν τους χειρισμούς του το 39% και κακούς το 45%, με το καθαρό ποσοστό να καταγράφεται  τότε στο -6. Αρνητική εικόνα παρουσιάζεται και σήμερα, με το καθαρό ποσοστό να έχει ανέβει ελαφρώς στο -9. Συγκεκριμένα, το 52% διαφωνούν και το 43% συμφωνούν με τους χειρισμούς του Προέδρου στην οικονομία.

Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι αρνητικότεροι στο Κυπριακό παρουσιάζονται οι οπαδοί του ενδιάμεσου χώρου, καθώς και του ΑΚΕΛ, ενώ στην οικονομία αρνητικότεροι παρουσιάζονται οι οπαδοί του ΑΚΕΛ, της Συμμαχίας και της ΕΔΕΚ. Θετικότεροι τόσο στο Κυπριακό όσο και στην οικονομία παρουσιάζονται οι οπαδοί του ΔΗΣΥ.

 

 

 

Πιθανότητα για λύση

Μάλλον απαισιόδοξοι παρουσιάζονται οι Ελληνοκύπριοι σε ό,τι αφορά την πιθανότητα λύσης εντός του 2017. Συγκεκριμένα, 4 στους 10 Ελληνοκύπριους θεωρούν καθόλου ή πολύ λίγο πιθανή μια λύση εντός του 2017. Αντίθετα,  μόλις το 25% του εκλογικού σώματος δηλώνουν αισιόδοξοι. 19% τοποθετούνται στη μέση, δηλώνοντας λίγο αισιόδοξοι  ενώ το 13% δεν τοποθετούνται.

 

 

Χαρακτηριστικά Προέδρου

Η δημοσκόπηση της Prime σκιαγραφεί το ιδανικό προφίλ του προεδρικού υποψηφίου. Συγκεκριμένα, 3 στους 10 εκλογείς αντίστοιχα επιζητούν έναν υποψήφιο ο οποίος να είναι διεκδικητικός στο Κυπριακό, να έχει την ικανότητα να δίνει λύσεις και να είναι κοντά στους πολίτες, ενώ το 26% θα ήθελαν έναν υποψήφιο, ο οποίος να είναι γενικά αξιόπιστος. Ανάμεσα σε όλα αυτά το εκλογικό σώμα ζητά υποψήφιο ο οποίος να μπορεί να αφουγκράζεται τα προβλήματα του τόπου, ενώ στα ενδιαφέροντα είναι και το γεγονός ότι μέρος του εκλογικού σώματος θεωρεί σημαντικό όπως ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι νέος σε ηλικία αλλά και ανεξάρτητος. 

 

 

Δείκτης προσέλευσης

Ο δείκτης προσέλευσης αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο εκτίμησης της προσέλευσης και, συνεπώς, υπολογισμού της αποχής. Στη συγκεκριμένη έρευνα, ένα σημαντικό κομμάτι του εκλογικού σώματος δηλώνει τη σοβαρή πιθανότητα να μην προσέλθει στις κάλπες. Συγκριμένα, το 11% δηλώνουν ότι σίγουρα ή μάλλον δεν θα ψηφίσουν, ταυτόχρονα ένα 12% δεν έχουν ακόμα αποφασίσει. Αντίθετα, το 77% δηλώνουν ότι μάλλον ή σίγουρα θα ψηφίσουν.  Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το μέγεθος της αποχής επηρεάζεται ιδιαίτερα από το είδος της εκλογικής αναμέτρησης. Η αποχή στις προεδρικές είναι ιστορικά συνήθως χαμηλότερη απ' ό,τι σε άλλες αναμετρήσεις, λόγω και της σημαντικότητας που τη διακατέχει. Να σημειωθεί ότι στις προεδρικές του 2013 η αποχή τον 1ο γύρο ανήλθε σε 16,86% (91.957 εκλογείς) και στον 2ο γύρο σε 18,42% (100.484 εκλογείς), ενώ δύο χρόνια πιο πριν, στις βουλευτικές, είχε καταγραφεί στο 21% και ένα χρόνο μετά, στις Ευρωεκλογές, είχε εκτοξευτεί στο 56%. Αναμένεται ότι η αποχή θα είναι έστω και ελαφρά αυξημένη συγκριτικά με το 2013.

 

 

Πρόθεση ψήφου - πρώτος γύρος

Όσον αφορά την πρόθεση ψήφου στον πρώτο γύρο των εκλογών, σε περίπτωση που οι εκλογές διεξάγονταν στις 22 Μαΐου του 2017, ημερομηνία κατά την οποία έχει τελειώσει η δημοσκόπηση, τα ευρήματα είναι ενδιαφέροντα. Στο σενάριο που αναμετρώνται οι τρεις πόλοι, δηλαδή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως υποψήφιος του ΔΗΣΥ, ο Νικόλας Παπαδόπουλος ως υποψήφιος του ενδιάμεσου χώρου και ο Άντρος Κυπριανού ως υποψήφιος του ΑΚΕΛ, με συμμετοχή και του Γιώργου Λιλλήκα ως υποψηφίου της Συμμαχίας και του Χρίστου Χρίστου ως υποψηφίου του ΕΛΑΜ, Νίκος Αναστασιάδης και Νικόλας Παπαδόπουλος φαίνεται να καταγράφουν αυτήν τη στιγμή τις περισσότερες πιθανότητες να περάσουν στον 2ο γύρο των εκλογών. Συγκεκριμένα, σε αυτό το σενάριο ο Νίκος Αναστασιάδης καταγράφει ποσοστό 31%, ο Νικόλας Παπαδόπουλος 23%, ο Άντρος Κυπριανού 13%, ενώ Γιώργος Λιλλήκας και Χρίστος Χρίστου φαίνεται να βρίσκονται αρκετά πιο πίσω, με τα ποσοστά τους να καταγράφονται στο 7% και 4% αντίστοιχα. Στο σενάριο που υποψήφιος του ΑΚΕΛ τελικά είναι ο Μάικ Σπανός, αντί του Άντρου Κυπριανού, και χωρίς υποψηφιότητα από πλευράς ΕΛΑΜ, η εικόνα δεν διαφοροποιείται ιδιαίτερα. Σε αυτό το σενάριο Νίκος Αναστασιάδης και Νικόλας Παπαδόπουλος καταγράφουν ποσοστά 32% και 24% αντίστοιχα, ενώ ο Μάικ Σπανός καταγράφει ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά από αυτά του Άντρου Κυπριανού, κοντά στο 16%. Αυτό, γιατί φαίνεται να κερδίζει ποσοστά από τα υπόλοιπα κόμματα σε αντίθεση με τον Άντρο Κυπριανού και επίσης συσπειρώνει περισσότερο το ΑΚΕΛ. Παρόμοια εικόνα καταγράφεται όσον αφορά το ΑΚΕΛ, εάν αντί του Μάικ Σπανού υποψήφιος του ΑΚΕΛ είναι ο Αχιλλέας Δημητριάδης, ο οποίος, όμως, δεν συσπειρώνει φαίνεται το ΑΚΕΛ στον ίδιο βαθμό με τον Μάικ Σπανό. 

 

 

 

Κύρια συμπεράσματα

Ως σύνοψη, θα έλεγε κανείς ότι, με βάση τα σενάρια που έχουν διερευνηθεί στη συγκεκριμένη δημοσκόπηση αυτήν τη χρονική στιγμή και που αφορούν τον πρώτο γύρο των εκλογών, προκύπτουν εφτά σημαντικά συμπεράσματα. Πρώτον, οι Νίκος Αναστασιάδης και Νικόλας Παπαδόπουλος αυτήν τη στιγμή παρουσιάζουν τις περισσότερες πιθανότητες να βρεθούν στον 2ο γύρο. Δεύτερον, την κούρσα αυτήν την ώρα οδηγεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος καταγράφει υψηλότερη συσπείρωση σε σχέση με τους υπόλοιπος ανθυποψηφίους του, μάλιστα χωρίς ακόμα να ανακοινώσει υποψηφιότητα. Να σημειωθεί ότι ο Νίκος Αναστασιάδης λαμβάνει ποσοστό πολύ πιο πάνω από τη δύναμη του ΔΗΣΥ στις τελευταίες βουλευτικές, στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Τρίτον, ο Νικόλας Παπαδόπουλος λαμβάνει αρκετά ικανοποιητικό ποσοστό γι' αυτήν την περίοδο πρωτίστως λόγω του ΔΗΚΟ, το οποίο ως και το μεγαλύτερο κόμμα του ενδιάμεσου χώρου, φαίνεται να δίνει στον πρόεδρό του σημαντική ώθηση. Θα πρέπει να θυμηθεί κανείς ότι την αντίστοιχη περίοδο του 2012 ο Γιώργος Λιλλήκας, ως υποψήφιος τότε του ενδιάμεσου, ελάμβανε ποσοστά στις έρευνες της Prime μεταξύ 18%-19%. Συνεπώς το ποσοστό του Νικόλα Παπαδόπουλο είναι ήδη αρκετά υψηλότερο. Πέραν τούτου, ο Νικόλας Παπαδόπουλος λαμβάνει ποσοστό πέραν αυτού που είχαν λάβει τα κόμματα του ενδιάμεσου, εξαιρουμένης της Συμμαχίας, στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Φαίνεται ότι τυχόν στήριξή του από τη Συμμαχία θα του έδιδε εξαιρετικές πιθανότητες να περάσει στον δεύτερο γύρο και ενδεχομένως να τον έφερνε και πολύ κοντά και στην πρώτη θέση στον πρώτο γύρο των εκλογών. Τέταρτο, θετική θα πρέπει να χαρακτηριστεί η παρουσία του Μάικ Σπανού, ο οποίος λαμβάνει ένα σεβαστό ποσοστό χωρίς ακόμα να είναι υποψήφιος και ο οποίος φαίνεται να συσπειρώνει ικανοποιητικά το ΑΚΕΛ. Ο κ. Σπανός λαμβάνει ακριβώς το ποσοστό που είχε λάβει το ΑΚΕΛ στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Πέμπτο, ο Γιώργος Λιλλήκας καταγράφει ποσοστό ελαφρά πιο πάνω από τη δύναμη τού κόμματος τους στις τελευταίες βουλευτικές, στο σύνολο του εκλογικού σώματος, βρίσκεται όμως πολύ πίσω από τους άλλους ανθυποψηφίους του. Έκτο, ο Χρίστος Χρίστου του ΕΛΑΜ λαμβάνει επίσης ένα σεβαστό ποσοστό, το οποίο ενδεχομένως να επηρεάσει και το τελικό αποτέλεσμα. Έβδομο, ικανοποιητικές μπορούν να θεωρηθούν αυτή την ώρα οι συσπειρώσεις όλων των κομμάτων, οι οποίες κυμαίνονται μεταξύ 60%-70%. Ενδεικτικό είναι και το γεγονός ότι υπάρχουν διαρροές απ' όλα τα κόμματα προς όλους τους υποψηφίους, πράγμα λογικό αφού ακόμα δεν έχουν κατατεθεί όλες οι υποψηφιότητες και δεν έχει αρχίσει επίσημα η προεκλογική εκστρατεία.  

Θα πρέπει σε αυτό το σημείο να επισημανθεί ότι σε αυτήν την περίοδο της προεκλογικής εκστρατείας και νοουμένου ότι τα σενάρια είναι μέχρι ενός σημείου υποθετικά, οι όποιες αναλύσεις γίνονται δεν αποτελούν εκτίμηση του τελικού αποτελέσματος αλλά περιγραφή κάποιων τάσεων, οι οποίες υφίστανται τη δεδομένη αυτή στιγμή, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι απαραίτητα δεν θα ισχύσουν. Επιστημονικά είναι ορθό να τονίσει κανείς ότι με την επίσημη εξαγγελία υποψηφιότητας από πλευράς ΑΚΕΛ αλλά και από πλευράς του Προέδρου της Δημοκρατίας και αφού τα επιτελεία των κομμάτων δραστηριοποιηθούν, το σκηνικό θα προσαρμοστεί ανάλογα. 

 

Το «bandwagon effect» 

Σύμφωνα με τη θεωρία του «bandwagon», η αυξανόμενη πιθανότητα επιτυχίας ενός φαινομένου ενθαρρύνει περισσότερους ανθρώπους να τον υποστηρίξουν. Σε ό,τι αφορά εκλογικές αναμετρήσεις, το φαινόμενο έχει να κάνει με την πιθανότητα επιτυχίας ενός υποψηφίου ή κόμματος. Δηλαδή οι εκλογείς ψηφίζουν για εκείνους τους υποψηφίους ή τα κόμματα που είναι πιθανό να επιτύχουν και ενώ πιστεύουν σε κάτι, αυτό ωθεί ακόμα περισσότερους να πιστέψουν και να ακολουθήσουν. Η θεωρία αυτή είχε ισχύσει για τον Νίκο Αναστασιάδη αλλά και για τον Γιώργο Λιλλήκα το 2013. Και στις δυο περιπτώσεις, για διαφορετικούς λόγους, ψηφοφόροι είχαν ανέβει στον «άρμα» όπως λέγεται, με σκοπό να υποστηρίξουν είτε τον ένα είτε τον άλλο. Στις επικείμενες εκλογές, και νοουμένου ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ακόμα δεν έχει ανακοινώσει υποψηφιότητα, το φαινόμενο αυτό φαίνεται να λειτουργεί υπέρ του Νικόλα Παπαδόπουλου, τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο. Διάφορα κόμματα, το ένα μετά το άλλο, αλλά και μεμονωμένες προσωπικότητες φαίνεται ότι παρέχουν τη στήριξή τους στον πρόεδρο του ΔΗΚΟ, ακριβώς γιατί πιστεύουν ότι έχει σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας.