Οι ψευδείς ειδήσεις (fake news) είναι ιστορίες οι οποίες παρουσιάζονται ως δημοσιογραφικές, είναι όμως εσκεμμένα κατασκευασμένες με σκοπό την χειραγώγηση των αναγνωστών.

Αν και πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν είναι καθόλου νέο, οι ψευδείς ειδήσεις ήρθαν και πάλι στην επικαιρότητα κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, με αφορμή την εκστρατεία για την εκλογή προέδρου στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και την αυξανόμενη χρήση των social media ως πηγή ενημέρωσης.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαρακτηρίζει τα fake news ως ένα παγκόσμιο φαινόμενο με πολιτικό αντίκτυπο, επισημαίνοντας ότι αποτελούν μέρος συντονισμένων σχεδίων παραπληροφόρησης, στα πλαίσια ενός «πολέμου πληροφοριών».

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έρευνες δείχνουν ότι η πλειονότητα των πολιτών έχουν δυσκολίες να διακρίνει ποιες ειδήσεις είναι ψευδείς, συνεπώς είναι ανάγκη να υπάρξει αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου από τα αρμόδια όργανα.

Ένας αυξανόμενος αριθμός πολιτών της ΕΕ (46% κατά μέσο όρο το 2016) χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την ενημέρωσή τους, ενώ αξιοσημείωτο είναι πως 6 στα 10 άρθρα που κοινοποιήθηκαν από χρήστες δεν είχαν προηγουμένως διαβαστεί.

Αυτά είναι τα 5 βήματα για τον εντοπισμό ψευδών ειδήσεων:

1. Ελέγξτε το μέσο μαζικής ενημέρωσης

Το γνωρίζετε; Ψάξτε για πληροφορίες σχετικά με την ιστοσελίδα. Διασταυρώστε τις πληροφορίες που παρέχει με άλλες αξιόπιστες πηγές.

2. Ελέγξτε τον συντάκτη

Η ταυτότητα ενός αξιόπιστου συντάκτη είναι εύκολο να πιστοποιηθεί. Εάν το όνομα του συντάκτη αποτελεί αποκύημα της φαντασίας, τότε το περιεχόμενο του άρθρου είναι πιθανό να είναι ψευδές.

3. Ελέγξτε τις αναφορές

Χρησιμοποιεί ο συντάκτης αξιόπιστες πηγές; Αν χρησιμοποιεί αναφορές σε ειδικούς, είναι αυτοί υπαρκτά πρόσωπα και πράγματι ειδικοί; Εάν μία είδηση χρησιμοποιεί ανώνυμες ή καθόλου πηγές, τότε ενδέχεται να είναι ψευδής.

4. Σκεφτείτε πριν το μοιραστείτε

Ο τίτλος του άρθρου μπορεί να είναι προκλητικός, προκειμένου να σας δελεάσει να κάνετε κλικ. Θα μπορούσε να είναι παραποίηση νέων ή παλαιών συμβάντων ή σάτιρα. Εάν ένα γεγονός είναι πραγματικό, τότε πιθανότατα θα το καλύψουν και άλλα, μεγαλύτερα μέσα. Συγκρίνετε τις διάφορες πηγές ειδήσεων πριν καταλήξετε σε συμπεράσματα.

5. Αξιοποιήστε online υπηρεσίες ελέγχου εγκυρότητας των ειδήσεων

Ακολουθήστε για παράδειγμα το @EUvsDisinfo @StopFakingNews, το @DFRLab στο twitter ή το ελληνικό ellinikahoaxes.gr

Πηγή: lawspot.gr, European Parliamentary Research Service, Athens Voice.