Διαβάζοντας από μακριά τα διάφορα που γράφονται για την νέα μίνι-κρίση για το χαλούμι, αναρωτιέμαι και πάλι αν θα μπορέσει ποτέ το δημόσιο στην Κύπρο να πάρει κάποια απόφαση για την οικονομία και τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για βιώσιμη ανάκαμψη χωρίς να μας επιβληθούν έξωθεν.

 

Σε μια δημοκρατία, εκλέγουμε κυβερνήσεις για να παίρνουν δύσκολες αποφάσεις που δεν είναι αυτονόητες. Μια τέτοια απόφαση αφορά στο χαλούμι, το πιο αξιόλογο αγροτικό προϊόν μας, το οποίο μας δίνει κέρδη χωρίς να χρειαστεί να πουλήσουμε την γη μας, να καταστρέψουμε τις παραλίες μας ή να εξαρτώμαστε από δικηγορικά γραφεία και λογιστές να βρουν πελάτες για ακριβοπληρωμένα διαβατήρια – όλα αυτά είναι γνωστά. Τσακωνόμαστε μόνοι μας εδώ και πλέον δεκαπέντε χρόνια για το χαλούμι, με τρεις Προέδρους και ακόμα πιο πολλούς Υπουργούς να αδυνατούν να πάρουν επιτέλους μια απόφαση για την κατοχύρωσή του, πριν μας το πάρουν και αυτό οι ξένοι- αν όχι οι Τούρκοι που ήδη άρχισαν εκστρατεία για το «χιλίμ». Διάβασα πρόσφατα πως η απάντηση του αρμόδιου Υπουργού στην τελευταία κρίση χαλουμιού ήταν ότι θα ζητήσει τον «προβληματισμό όλων των εμπλεκομένων». Δηλαδή μέσα στα δεκαπέντε αυτά χρόνια δε ζητήθηκε και κατατέθηκε ο προβληματισμός όλων των εμπλεκομένων; Το 2013, όταν ήμουν Πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας, είχα πει πως πρέπει να βρούμε τρόπους να δυναμώσουμε τον αγροτικό τομέα, π.χ. με την επιχορήγηση στα αρχικά στάδια παραγωγής αιγινού και πρόβειου γάλακτος για προώθηση του χαλουμιού. Άμεσα ήλθε τότε στο γραφείο μου αντιπροσωπεία αγελαδοτρόφων με μια πολύ καλά μελετημένη παρουσίαση σχετικά με τα πλεονεκτήματα της αγελαδοτροφίας για το χαλούμι.

Το χαλούμι είναι όμως προϊόν που ξεκίνησε από την κυπριακή ύπαιθρο και εκεί είναι που θα μάθει κανείς πώς κατασκευάζεται κατά την ταπεινή μου γνώμη. Όταν η γιαγιά μου, όπως και χιλιάδες άλλες γιαγιάδες, έφτιαχνε χαλούμια στον Αγρό, δεν ήξερε καν τι είναι η αγελάδα. Είχε πέντε-έξι κατσίκες στην αυλή της και μας φώναζε να δούμε πώς τις γαλεύει και πώς φτιάχνει χαλούμι και αναρή από το ίδιο αυτό γάλα. Έτσι φτιάχνεται το πραγματικό χαλούμι, ό,τι άλλο είναι ομοίωμα. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει πως δε μπορεί ο αγελαδοτρόφος να φτιάχνει χαλούμια - φτάνει να βρεθεί τρόπος να διαφοροποιηθεί το προϊόν και ας φτιάχνει όσα θέλει. Αν δούμε το παράδειγμα των Ιταλών με την μοτσαρέλα, από τα παλιά χρόνια για αυτούς σημαίνει τυρί με γάλα από βουβάλι. Αλλά και εκεί οι αγελάδες είναι περισσότερες από τα βουβάλια και υπήρξαν εσωτερικές διαφωνίες σχετικά με την κατοχύρωση. Πώς έλυσαν το πρόβλημα οι Ιταλοί (από το 1998!); Η κατοχύρωση του ονόματος mozzarella στην ΕΕ δεν αναφέρει τι γάλα χρησιμοποιείται. Επιπλέον υπάρχει και δεύτερη κατοχύρωση «mozzarella di Bufala Campana», η οποία όχι μόνο αναφέρεται σε μοτσαρέλα με γάλα βουβαλιού αλλά πρέπει και να παράγεται στην Καμπάνια, όπου και εφευρέθηκε το συγκεκριμένο είδος τυριού.

Εμείς είμαστε μικροί, δεν έχουμε επαρχίες που ειδικεύονται στο χαλούμι και μόνο, αλλά έχουμε παράδοση υπαίθρου. Γιατί να μην κάνουμε κάτι αντίστοιχο με τους Ιταλούς; Ας κάνουμε αίτηση για κατοχύρωση δύο ονομασιών – χαλούμι χωρίς αναφορά σε είδος γάλακτος και «village halloumi» με αιγοπρόβειο γάλα μόνο, όπως το έκαναν οι γιαγιάδες μας. Με τον τρόπο αυτό ικανοποιούνται όλοι, οι αγελαδοτρόφοι που θα μπορούν να εξάγουν τα χαλούμια τους όπως και τώρα, καθώς και οι παραγωγοί πρόβειου και αιγινού γάλακτος – και πιστεύω οι περισσότεροι Κύπριοι – που θέλουν το χαλούμι τους να είναι όπως αυτό που μας μεγάλωσαν οι γιαγιάδες μας.