Η Κεντρική Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών, CIA,  (όπως και η βρετανική κυβέρνηση βεβαίως) γνώριζε για τις αποθήκες της Τουρκικής Αεροπορίας με βόμβες ναπάλμ. Σε μια έκθεσή της (CIA) ημερ. 19 Ιουνίου 1964 αναφέρεται « …(tactical bombs and napalm)  και βόμβες ναπάλμ βρίσκονται αποθηκευμένες στη βάση λιγότερο από 200 μίλια από την νήσο (Κύπρο)».  (Πηγή -  Αμερικανική κυβερνητική βιβλιοθήκη της CIA αποδέσμευση 1999).

Στις 9 Αυγούστου 1964, δεύτερη μέρα των αεροπορικών βομβαρδισμών της Τηλλυρίας με βόμβες ναπάλμ ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών George Ball σε τηλεφωνική του συνομιλία με τον Αμερικανό πρόεδρο Lyndon Johnson του είπε επί λέξη:  

«Κύριε Πρόεδρε, παρακολουθούμε την κατάσταση στην Κύπρο όλη νύχτα. Είμαστε με την εντύπωση ότι την είχαμε σταθεροποιήσει το βράδυ, αλλά σήμερα το πρωί οι Τούρκοι ξεκίνησαν και πάλιν τις αεροπορικές επιδρομές χρησιμοποιώντας βόμβες ναπάλμ και βόμβες των 750 pound. Έχουν περίπου 65 αεροπλάνα και τα χρησιμοποιούν, καίγονται χωριά…»

(Πηγή - Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μεταξύ εγγράφων που αποδεσμεύθηκαν μεταξύ 2001 και 2009. Η συγγραφέας ευχαριστεί τον επίκουρο καθηγητή Δρ. Κλέαρχο Α. Κυριακίδη για τις πληροφορίες.)

 

Τη χρήση βομβών ναπάλμ κατήγγειλε τον Αύγουστο του 1964 και ο πρέσβης της Κύπρου Ζ. Ρωσσίδης από το βήμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αλλά γι΄αυτά και άλλα σε προσεχές άρθρο της γράφουσας.

 

Το τουρκικό έγγραφο για το πραξικόπημα

Το μυστικό αυτό  έγγραφο υπεγράφη  από τον αντι-πρόεδρο της Κύπρου Δρ. Fazil Kuchuk  και τον πρόεδρο της Κοινοτικής Συνέλευσης, Raouf Denktash  στις 13 Σεπτεμβρίου 1963 και δημοσιεύθηκε στο βιβλίο  «Τα δύσκολα χρόνια – Αναμνήσεις μιας ζωής» του Χριστόδουλου Βενιαμίν, που διετέλεσε και υπ. Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Βρέθηκε στο γραφείο του υπ. Γεωργίας Fazil Plumer, ο οποίος στην βιασύνη του να εγκαταλείψει το γραφείο του το Δεκέμβριο του 1963 με εντολή της τουρκο-κυπριακής ηγεσίας, εφόσον οι σχεδιασμένες τουρκικές επιθέσεις εναντίον των Ελλήνων ξαφνικά ξεκίνησαν 3 μέρες ενωρίτερα - αρχικά ήσαν προγραμματισμένες  για την ημέρα των Χριστουγέννων όταν ο κόσμος θα βρισκόταν στις εκκλησίες -  γράφει εν συντομία:

“...Τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου δεχθήκαμε ως προσωρινό μεταβατικό στάδιο, αν δεν ήταν έτσι δεν θα τις υπογράφαμε. Με αυτές αναγνωρίσθηκαν σε διεθνές επίπεδο τα δικαιώματα της Τουρκίας επί της Κύπρου... Θα ωφεληθούμε από τα λάθη των Ρωμιών και αφού ετοιμασθούμε καλύτερα,... θα περιμένουμε την ημέρα που θα θέλουν να χαλάσουν τις Συμφωνίες, οπότε θα επιτύχουμε την πλήρη ελευθερία μας... πρέπει να υποστηρίζεται ο αγώνας μας αυτός από πολλούς εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες αλλά πρωτίστως από την Μητέρα Πατρίδα... Μπορούμε να συνοψίσουμε τα κύρια σημεία ενός τέτοιου σχεδίου ως εξής: Ο Τούρκος αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας θα γίνει δεκτός ως πρόεδρος της Δημοκρατίας υπό της τουρκικής κοινότητος και θα ιδρυθεί μια κυβέρνηση αποτελούμενη καθαρώς από Τούρκους... Η Μητέρα πατρίς θα αναγνωρίσει αμέσως την κυβέρνηση αυτή... θα ακολουθήσει η επέμβαση της Μητέρας Πατρίδας και εάν υπάρξει ανάγκη θα αναγνωρισθούν αμέσως τα δικαιώματα, ως πολίτες της Δημοκρατίας,  εις τους Κυπρίους οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι εις Τουρκία… οι Ρωμιοί θα αντιδράσουν εναντίον των Τούρκων εμπράκτως και έτσι θα αρχίσει ένας αγώνας μεταξύ των δύο Κοινοτήτων και το αποτέλεσμα θα καθορίσει τον αγώνα. ΄Οταν  αρχίσει ο αγώνας η τουρκική Κοινότητας η οποία είναι διεσπαρμένη εις όλη την νήσο  να μαζευτεί εις μίαν ζώνη δια της βίας και να είναι υποχρεωμένη όπως κρατήσει εκείνην την ζώνη... Εις ποίον μέρος θα ευρίσκεται αυτή η ζώνη, αυτό θα εξαρτηθεί από το στρατηγικό  σχέδιο που θα ετοιμάσουν οι ειδικοί... ενίσχυση των σχέσεών με την Μητέρα Πατρίδα ...Η τουρκική κοινότητα  αφού συμπληρώσει από απόψεως οικονομικής, στρατιωτικής, και ηθικής με την πλήρη έννοια της λέξεως αυτές τις προετοιμασίες, θα επωφεληθεί της ευκαιρίας κατά την οποίαν θα δημιουργηθεί μία συνταγματική κρίσης διά τους Ρωμιούς και θα έχει κάποιαν επιτυχία... Λευκωσία 14.9.1963 Δρ. Φαζίλ Κιουτσιούκ  Αντιπρόεδρος Κ.Δ , Ραούφ Ντενκτάς Πρόεδρος Τουρκικής Κοινοτικής Συνέλευσης. ”  (Περισσότερα στο βιβλίο της γράφουσας ‘ Διζωνική Εκτέλεση της Κυπριακής Δημοκρατίας 1955-2011’ από σελ. 55.)

Η εφημερίδα «Φιλελεύθερος» στα αποκαλυπτικά της δημοσιεύματα τον Φεβρουάριο του 1964 αναφέρθηκε στο συγκεκριμένο έγγραφο στις 21 και 23 Φεβρουαρίου 1964.

«Νιού Γιόρκ Τάιμς» 31 Δεκεμβρίου 1963

« Ο Αντιπρόεδρος Φαζίλ Κουτσιούκ είπε σήμερα ότι το Σύνταγμα της Κύπρου δεν ισχύει πια γιατί «δεν υπήρχε πιθανότητα» η τουρκική και η ελληνική κοινότητα να ζήσουν μαζί στο νησί. Ο Δρ. Κουτσιούκ, ηγέτης των Τουρκοκυπρίων δήλωσε: «Το Κυπριακό Σύνταγμα είναι νεκρό».

«Νιού Γόρκ Χέραλτ Τρίπιουν», 31.12.1963:

«Το Κυπριακό Σύνταγμα είναι νεκρό», είπε στους δημοσιογράφους ο Δρ. Κουτσιούκ, ο ηγέτης της τουρκικής κοινότητας στην Δημοκρατία. Ερωτηθείς αν ήθελε διχοτόμηση μεταξύ της τουρκικής μειονότητας και της ελληνικής πλειοψηφίας, απάντησε: «Ονομάστε το διχοτόμηση αν θέλετε».

«Η Κύπρος θα μοιραστεί σε δύο κομμάτια, το ένα εκ των οποίων θα ενωθεί με την Τουρκία», ήταν δήλωση το 1964 από τον Κεμάλ Σατίρ, πρώην Αντιπρόεδρο της Τουρκίας.

« Η δραστική λύση... θα ήταν η ένωση ενός μέρους της Κύπρου με την Ελλάδα και του άλλου, του πλησιέστερου προς τα ασιατικά τουρκικά παράλια με την Τουρκία». Δήλωση του τότε Υπ. Εξωτερικών της Τουρκίας Φ. Ερκίν που έγινε σε εφημερίδα των Αθηνών τον Ιούνιο του 1964.

Ο Ραούφ Ντνεκτάς  ζητεί Ομοσπονδιακή λύση  - Σε σύσκεψη στο  Λονδίνο τόπου κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη στις 16 Ιανουαρίου 1964 η ‘εγγυήτρια’ Βρετανία, ο  τουρκοκύπριος ηγέτης συνοδευόμενος από τους  τουρκοκύπριους Osman Orek και Halit Ali Riza εν τη παρουσία ελληνοκυπρίων πολιτικών, Γλ. Κληρίδη, Τάσσου Παπαδόπουλοu,  Σπύρου Κυπριανού, Στέλλας Σουλιώτη, Σερ Παναγιώτη Κακογιάννη πατέρα της Στέλλας Σουλιώτη,  της τουρκικής και ελληνικής αντιπροσωπείας και Βρετανών αξιωματούχων,  αξίωσε:

Εθελοντική ανταλλαγή πληθυσμών με αποτέλεσμα ο τουρκικός πληθυσμός να συγκεντρωθεί σε μια περιοχή. Πρόνοιες για ανταλλαγή γης μεταξύ ελλήνων και τούρκων και για αποζημιώσεις όπου δεν θα είναι δυνατή ανταλλαγή… Η Κύπρος μπορούσε να είναι ενωμένο κράτος, νοουμένου και οι ελληνοκύπριοι αποδέχονταν κάποια τουρκικά δικαιώματα, ή μπορούσε να γίνει ομόσπονδο κράτος…

«Δύο συνιστώντα κράτη» (Two constituent states) – και «Το Μέλλον της Κύπρου»

Το δε Φόρειν Όφις πριν την σύσκεψη της 16ης  αφού μίλησαν με τον τότε υπ. Εξωτερικών Ερκίν που είχε πάει στο Λονδίνο, είχε ξεκινήσει μελέτη αλλαγής της συνταγματικής τάξης στο νησί με λύση Ομοσπονδίας. Στις 3 Ιανουαρίου 1964  έγραψαν:  « Σχέδιο για την ανασύσταση της Κύπρου σε ένα Ομοσπονδιακό κράτος» και ετοίμασαν 9σελιδη μελέτη,  (Memorandum),  εξετάζοντας την πιθανότητα διαχωρισμού της Κύπρου σε μια τουρκική και μια ελληνική περιοχή που μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ομοσπονδιακό κράτος,  στην πρώτη σελίδα του οποίου εντοπίζεται αναφορά  σε «Greek and Turkish constituent states” (δύο συνιστώσες πολιτείες, μία ελληνική και μία τουρκική- μια ορολογία που εμφανίστηκε με το βρετανικό Σχέδιο ‘Ανάν’ που απορρίφθηκε από το λαό στο δημοψήφισμα της 24.4.2004).  Και παρόλες τις δυσκολίες που έβρισκαν για τέτοια λύση εντούτοις συνέχισαν και την μελέτησαν σε βάθος, με εναλλακτικούς σχεδιασμούς κτλ  και στις 14 Φεβρουαρίου 1964 ετοίμασαν και δικό τους σχέδιο με τίτλο « Το Μέλλον της Κύπρου» βλέποντας 10 χρόνια μπροστά, για λύση γεωγραφικής ομοσπονδίας όπως ζητούσαν έκτοτε οι τούρκοι. Το σχέδιο αναφερόταν σε τρείς πιθανές λύσεις με εδαφικό διαχωρισμό. Διχοτόμηση μέσω διπλής ΄Ενωσης, διχοτόμηση μέσω ομοσπονδίας – συνομοσπονδίας ίσως με ειδικές σχέσεις με την Ελλάδα και  Τουρκία αντίστοιχα ή ομοσπονδία χωρίζοντας τη νήσο σε καντόνια, ένα ή δυο εκ των οποίων να ήταν τουρκικά..

Τουρκικές επίσημες προτάσεις για Ομοσπονδία με 37% του εδάφους τουρκικό

Στις 13 Απριλίου, 1964 ο Major-General W.H.A. Bishop (αναπληρωτής ΄Υπ. Αρμοστής στην Λευκωσία) πληροφόρησε το Λονδίνο ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα ετοίμαζε προτάσεις  για την δημιουργία μιας Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Κύπρου αποτελούμενης από δύο περιφερειακές κυβερνήσεις, μία ελληνοκυπριακή και μια τουρκοκυπριακή. Ο Bishop επέκρινε τις τουρκικές προτάσεις αλλά την επομένη το Γραφείο Κοινοπολιτειακών Σχέσεων  τον προειδοποίησε  όπως περιορίσει τις δηλώσεις του προς τον Δρ. Kuchuk στα σημεία των δηλώσεων του βρετανού υπουργού Εξωτερικών…

« Οποιαδήποτε εισήγηση πως βλέπουμε με αντιπάθεια τις τουρκοκυπριακές ιδέες που αναφέρατε θα είναι αντίθετες με τη γραμμή που δημόσια πήρε ο υπουργός Εξωτερικών, και σχεδόν στα σίγουρα θα πυροδοτήσουν σκληρές αντιδράσεις από την τουρκική κυβέρνηση, τις οποίες θα θέλαμε να αποφύγουμε...» του έγραψαν.

Διχοτομική γραμμή με το 37% του εδάφους τουρκικό

Στις 15 Ιουνίου 1964 ο Major General W. H. A. Bishop ενημέρωνε το Λονδίνο και πάλιν ότι « Η τουρκική κοινοτική συνέλευση εξέδωσε φυλλάδιο με τίτλο «Ομοσπονδία και Κυπριακή Οικονομία», το οποίο καθορίζει το μερίδιο που ζητούν για ένα κράτος στη Βόρεια Κύπρου με μια διαχωριστική γραμμή από την Γιάλα μέχρι την Αμμόχωστο που καλύπτει το 37% του εδάφους της Κύπρου και ισχυρίζονται ότι μπορούν να αποδείξουν πως μπορεί να είναι οικονομικά βιώσιμο. Το φυλλάδιο βέβαια ήταν γεμάτο από τις συνηθισμένες πολεμικές και συγχυσμένη σκέψη και περιείχε πολύ λίγα αν όχι καθόλου βάσιμες οικονομικές θέσεις υπέρ μιας ομοσπονδίας»  Το 1974 έκαναν πράξη το σχέδιό τους.

Τις προτάσεις των αυτές οι Τουρκοκύπριοι έδωσαν και στον Μεσολαβητή του ΟΗΕ Δρ. Galo Plaza.  Τις οποίες ο Πλάζα απέρριψε.