ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΠΟΛΥΜΗΝΗ ΣΥΡΡΑΞΗ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ ΘΑ ΦΕΡΕΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Δεν αναμένονται σοβαρές συνέπειες στην κυπριακή οικονομία από μια ενδεχόμενη ολιγόμηνη σύρραξη στην περιοχή μας, εκτιμούν εμπειρογνώμονες. Σαφώς όμως αν ο πόλεμος στην περιοχή λάβει μεγάλες διαστάσεις και διάρκεια, τότε οι συνέπειες στην οικονομία θα είναι εμφανείς. Τα γεγονότα πάντως προκαλούν προβληματισμό και ανησυχία καθώς το έκρυθμο κλίμα στη Συρία και η συγκέντρωση των μεγάλων όπλων των υπερδυνάμεων απειλούν να τινάξουν στον αέρα την τουριστική σεζόν, η οποία βρίσκεται αυτό το διάστημα στην αρχή της, εντούτοις για την ώρα δεν παρουσιάζονται αρνητικές ενδείξεις. Ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου της Κυβέρνησης, Δημήτρης Γεωργιάδης, που παρακολουθεί στενά την κατάσταση, μίλησε στη «Σ» και εμφανίστηκε καθησυχαστικός, καθώς όπως αναφέρει, τέτοιες συρράξεις, αν δεν κρατήσουν για πολλούς μήνες, δεν θα έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες, όμως τονίζει την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στο κράτος ώστε να είναι πιο ευέλικτο

Για τον τουρισμό, ο οποίος αποτελεί σημαντική προτεραιότητα, όπως και το 2013 μετά το κούρεμα και τα capital controls, παρουσιάστηκε μια σχετική κάμψη, αλλά μετά ο τομέας ξαναπήρε τα πάνω του, σημειώνοντας απανωτά ιστορικά ρεκόρ. Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου σχολίασε ότι «αν και είναι νωρίς να πει κάποιος ότι θα δεχθεί πλήγμα η κυπριακή οικονομία, και αν ναι κατά πόσο αυτό θα είναι μόνιμο ή προσωρινό και πιο θα είναι το μέγεθός του, οι εξελίξεις στη Συρία αναδεικνύουν την αναγκαιότητα επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων, περιορισμού της γραφειοκρατίας και λήψης μέτρων για τη γρηγορότερη δυνατή μείωση του ιδιωτικού και δημόσιου χρέους».

«Χρειάζεται ευελιξία»

Ούτως ή άλλως η Νοτιοανατολική Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή δεν φημίζονταν ποτέ για την ηρεμία τους, ούτε χαρακτηρίζονταν από μακροχρόνιες περιόδους ειρήνης, αλλά για μια οικονομία που στηρίζει τη βιωσιμότητά της στον τουρισμό, οι εξωγενείς εξελίξεις φέρνουν μαζί τους σκεπτικισμό για την επόμενη ημέρα. Καλώς ή κακώς η χώρα μας έχει βάλει όλα της τα «κουκκιά» σε δύο-τρία «σακούλια» και συγκεκριμένα στους τομείς του τουρισμού, των κατασκευών και των υπηρεσιών.

Οι τρεις προαναφερόμενοι τομείς και ειδικότερα οι δύο τελευταίοι χτυπήθηκαν βάναυσα από την οικονομική κρίση και το κούρεμα του 2013, φανερώνοντας ξεκάθαρα τη γύμνια άλλων τομέων, οι οποίοι δεν έτυχαν επενδύσεων από τον ιδιωτικό κυρίως τομέα και έτσι δεν βρίσκονταν σε θέση να καλύψουν έστω και ένα μέρος της ζημιάς. «Μια οικονομία του μεγέθους της Κύπρου είναι πολύ δύσκολο να διαφοροποιηθεί στον ίδιο βαθμό με μεγαλύτερες οικονομίες εφόσον σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον η εξειδίκευση σε τομείς με υψηλότερη προστιθέμενη αξία προσδίδει μεγαλύτερα κέρδη. Γι' αυτό είναι πιο σημαντικό για μικρές οικονομίες να είναι πιο ευέλικτες, ώστε να μπορούν να αλλάζουν και να προσαρμόζονται άμεσα», ανέφερε ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου.

Οι παθογένειες της κυπριακής οικονομίας

«Με υψηλό φορολογικό βάρος, υπερβολική γραφειοκρατία, αδιαφάνεια, κλειστά επαγγέλματα και τομείς, με υπερβολικά αργό σύστημα απονομής δικαιοσύνης και με έναν χρηματοπιστωτικό τομέα αντιμέτωπο με τις προκλήσεις που όλοι γνωρίζουμε, όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε το πόσο δύσκολα θα μπορέσει να αντιδράσει η οικονομία μας σε ένα απρόσμενο ισχυρό και παρατεταμένο εξωτερικό αρνητικό σοκ», τονίζει ο κ. Γεωργιάδης. Συγκεκριμένα, όμως, για τον τουρισμό είναι προφανές ότι όλες οι γύρω χώρες θα αντιμετωπίσουν προβλήματα αν επεκταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα η σύρραξη, ανέφερε ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου.

Οι προτάσεις και το ρίσκο

Διαχρονικά καθηγητές, οικονομολόγοι, σύμβουλοι και πολιτικοί έθεσαν πολλές προτάσεις στο τραπέζι από τομείς που μπορούν να τύχουν εκμετάλλευσης ειδικά για την Κύπρο. Πράσινη ανάπτυξη, έρευνα, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, καινοτομία, ιατρική κάνναβη και τόσοι άλλοι τομείς παρατέθηκαν ως οι νέες στοχεύσεις για την κυπριακή οικονομία.

Όμως παρά κάποιες συγκεκριμένες επενδύσεις που έγιναν στους προαναφερόμενους τομείς, καλοί γνώστες των μακροοικονομικών επισημαίνουν ότι θα εμπεριείχε μεγάλη δόση ρίσκου μια οικονομία όπως την κυπριακή να ξεκινήσει να αποκεντρώνεται από τον τουρισμό, στον οποίο έχει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών της και να εστιάσει σε άγνωστους για την ώρα τομείς, που είναι αβέβαιο αν θα αποδώσουν και την ίδια ώρα να εμπεριέχεται το ρίσκο να χάσει και αυτά που αποδίδει ο τουρισμός.

Από την άλλη, αν πριν από 20 χρόνια κάποιος έλεγε ότι η Κύπρος θα είχε σήμερα φαρμακοβιομηχανίες που θα ανταγωνίζονταν αυτές του εξωτερικού, σίγουρα αυτή η δήλωσή του θα αντιμετωπιζόταν με δυσπιστία, όμως η πραγματικότητα έδειξε το αντίθετο.

Το νορβηγικό παράδειγμα

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Νορβηγίας. Η σκανδιναβική χώρα αποτελεί σήμερα μιαν από τις πιο κραταιές στον χώρο της καινοτομίας και συναγωνίζεται πολύ μεγαλύτερες χώρες σε σχέση με αυτήν. Φυσικά, αν δεν είχε άφθονο πλούτο σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, θα ήταν δύσκολο να εξελίξει τον τομέα της καινοτομίας, καθώς οι μεγαλύτερες επενδύσεις προέρχονται από τα έσοδα που απολαμβάνει η χώρα από τα καύσιμα. Έτσι είναι άγνωστο, σε περίπτωση που σταματήσουν οι επενδύσεις κερδών που προέρχονται από την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας, αν θα συνεχίσει η Νορβηγία να βρίσκεται στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στην καινοτομία.

Δεν ανησυχούν οι tour operators

Από την πλευρά τους ξενοδόχοι με τους οποίους επικοινώνησε η «Σ» ανέφεραν ότι για την ώρα δεν έχουν γίνει αποδέκτες ανησυχιών από tour operators. Όπως μας επεσήμαναν, παρακολουθούν την κατάσταση και, αν εξαιρεθούν κάποια βρετανικά δημοσιεύματα tabloid εφημερίδων, οι οποίες έχουν το συνήθειο να μεγαλοποιούν την κατάσταση, μέχρι στιγμής δεν εντόπισαν οποιεσδήποτε κινήσεις πανικού.

Την ίδια ώρα, όμως, εκφράζουν ανησυχία μέχρι πού θα φτάσει και πόσο θα διαρκέσει μια πιθανή σύρραξη στη Συρία αλλά και μέχρι ποιο σημείο θα συνεχίσει τις απειλές ο Ερντογάν, ο οποίος επωφελείται της κατάστασης καθώς βλέπει το διεθνές τουριστικό ρεύμα να επιστρέφει στη χώρα του και να κερδίζει από το χαμένο έδαφος των τελευταίων ετών.

Καταληκτικά τα δεδομένα για τον κυπριακό τουρισμό φέτος, που εν πολλοίς θα καθορίσουν και τα τελικά αποτελέσματα, είναι τρία: Το πρώτο είναι η ενθαρρυντική αύξηση ύψους 22,5% που καταγράφηκε το πρώτο δίμηνο του τρέχοντος έτος σε σύγκριση με το 2017, ένδειξη που υπογραμμίζει την ανοδική πορεία που ακολουθεί ο τομέας τα τελευταία χρόνια.

Δεύτερο είναι η ανησυχία για τη ρωσική αγορά, η οποία δείχνει φέτος να επιστρέφει στην Τουρκία και να καταγράφει για το ίδιο δίμηνο πτώση 18,9% και τρίτο ο προβληματισμός για το πόσο θα επηρεάσουν οι εξωγενείς παράγοντες, όπως μια πιθανή σύρραξη στη Συρία ή η τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, τις αφίξεις και την κίνηση στα αεροδρόμια.