Για την κρίσιμη Τριμερή Σύνοδο Κορυφή Κύπρου - Ελλάδας – Ισραήλ, που θα πραγματοποιηθεί στις 19:00 απόγευμα στην Ιερουσαλήμ, με τη συμμετοχή και του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, μίλησε στο ΣΙΓΜΑ ο διεθνολόγος Πάμπος Χρυσοστόμου.

Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοστόμου, πρόκειται για την 6^η Τριμερή, αλλά αυτή τη φορά υπάρχει μια ιδιαιτερότητα. Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε στην εκπομπή «Πρωτοσέλιδο», είναι σημαντική γιατί έχει δύο επιπρόσθετα στοιχεία: Αρχικά, μεγάλη σημασία έχει η παρουσία του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, με τα όποια μηνύματα στέλνονται. Το δεύτερο στοιχείο είναι η χρονική περίοδος που γίνεται η Τριμερής και συγκεκριμένα μετά τη γεώτρηση της ExxonMobil και τα ευρήματα στο σημείο Γλαύκος, όπου έχει καταδειχθεί ότι υπάρχει ένα μέτριου μεγέθους κοίτασμα, το οποίο επιτρέπει τη συνέχιση των ενεργειακών σχεδιασμών. Υπάρχει, λοιπόν, η πιθανότητα με μια επιβεβαιωτική γεώτρηση να υπάρχουν εκείνες οι ποσότητες που να μπορούν πλέον να επιτρέπουν σχεδιασμούς που έχουν να κάνουν με την εμπορική εκμετάλλευση, αλλά και συνεργασία με το Ισραήλ και άλλες χώρες της περιοχής για κοινή αξιοποίηση των κοιτασμάτων.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον Πάμπο Χρυσοστόμου, η Τριμερής γίνεται σε μια περίοδο που υπάρχει έξαρση της τουρκικής προκλητικότητας. Ήδη χθες, σύμφωνα με τον ειδικό, η Τουρκία δέσμευσε με παράνομη Navtex περιοχή μεταξύ Κύπρου και Καστελορίζου σε μια προσπάθεια να καταδείξει, όπως είχε κάνει με την άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα», ότι θέλει να έχει ρόλο και λόγο στην περιοχή, θέλει να αποτρέψει ενεργειακούς σχεδιασμούς και θέλει να «γκριζάρει» περιοχές.

Ερωτηθείς για τις τουρκικές προκλήσεις, ανέφερε ότι τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ βρίσκονται σε μια κρίσιμη προεκλογική περίοδο. Οι δηλώσεις του Ερντογάν δείχνουν ότι γίνονται ξεκάθαρα για εσωτερική κατανάλωση, την ίδια ώρα όμως φανερώνουν τις προθέσεις του στην εξωτερική πολιτική. Είναι συχνό φαινόμενο στην Τουρκία τα εσωτερικά ζητήματα να τα αναγάγει στην εξωτερική πολιτική με «νταηλίκι» και δηλώσεις τέτοιες που έχουν να κάνουν με τη συσπείρωση του εκλογικού σώματος. Οι πρόσφατες δηλώσεις του για τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη έγιναν λόγω των τοπικών εκλογών και είναι πολύ κρίσιμο για το κόμμα του να έχει τον έλεγχο στις τρεις μεγάλες πόλεις (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Άγκυρα). Την ίδια στιγμή και το Ισραήλ βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και οι δηλώσεις του πρωθυπουργού του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου πρέπει να μπουν στο ίδιο πλαίσιο. Ο διεθνολόγος αναφέρει ότι οι εκλογές στο Ισραήλ θα κρίνουν την τύχη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου. Μάλιστα, το διακύβευμα των εκλογών δεν είναι μόνο η επανεκλογή, αλλά σε περίπτωση αποτυχίας του μπορεί να βρεθεί ενώπιον δικαστικής διαδικασίας για υποθέσεις διαφθοράς.

Το κρίσιμο όμως ζήτημα της σημερινής Τριμερούς είναι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τις ενεργειακές πηγές που υπάρχουν στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με τον ειδικό, οι Αμερικανοί επενδύουν σε αυτή την προοπτική με χώρες όπως είναι το Ισραήλ αλλά και η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος, επειδή θεωρούν ότι η λεκάνη της Λεβαντίνης με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική πηγή προμήθειας στην Ευρώπη για να μειωθεί η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Παράλληλα, αμερικανικοί κολοσσοί ενέργειας ενδιαφέρονται όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και το Ισραήλ και την Αίγυπτο, εντάσσοντας τον παράγοντα των οικονομικών συμφερόντων των εταιρειών στην περιοχή.

Σε ερώτηση εάν μπορούν οι ΗΠΑ να προστατέψουν την κυπριακή ΑΟΖ, απάντησε ότι πρέπει να αποτιμούμε τις όποιες εξελίξεις με ορθολογισμό, αλλά χωρίς να τις δαιμονοποιούμε. Ο ειδικός αναφέρθηκε στη χθεσινή δήλωση της νέας πρέσβειρας των ΗΠΑ στην Κύπρο ότι «το νησί έχει καταστεί στρατηγικός εταίρος πλέον». Τόνισε, όμως, ότι πρέπει να γίνει ξεκάθαρο τι είναι συνεργασία, τι είναι στρατηγική συνεργασία για συγκεκριμένο σκοπό, όπως είναι στην προκειμένη το φυσικό αέριο, και άλλο είναι η στρατιωτική συμμαχία. Στην περίπτωση της συμμαχίας, εάν ένα μέλος δεχτεί επίθεση, τότε αντιμετωπίζουν από κοινού αυτή την απειλή. Εξήγησε ότι αυτή τη στιγμή δεν συμβαίνει αυτή η περίπτωση, δεν έχουμε στρατηγική συμμαχία με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία.  Το πρόβλημα είναι ότι ΗΠΑ και Τουρκία συνεργάζονται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Εντούτοις, χαρακτηρίζεται θετική η εξέλιξη του αμερικανικού στοιχείου στην Τριμερή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι, εάν αύριο οι Τούρκοι επιχειρήσουν να κάνουν μια επιθετική ενέργεια στην κυπριακή ΑΟΖ, θα δούμε αμερικανικά πλοία να βγαίνουν για να τερματίσουν αυτή την παράνομη ενέργεια. Επεσήμανε ότι δεν θεωρεί ότι οι Αμερικανοί είναι ασπίδα προστασίας για την κυπριακή ΑΟΖ, αλλά λειτουργεί μια μορφή αποτροπής, δηλαδή να μην εκδηλωθεί επιθετική ενέργεια από πλευράς Τουρκίας εκεί όπου υπάρχουν αμερικανικά συμφέροντα, όπως έγινε στο οικόπεδο τρία, όπως στην περίπτωση της ENI. Σημειώνει δε ότι, σε αντίθεση με το οικόπεδο τρία που είναι «γκριζαρισμένο» από την Τουρκία,  το οικόπεδο δέκα δεν είναι σε εκείνη την κατηγορία. Όμως, δεν σημαίνει ότι η Κύπρος με την αμερικανική παρουσία θα λύσει τόσο εύκολα το πρόβλημα των προκλήσεων της Τουρκίας.

Σημειώνει δε ότι όλες αυτές οι Τριμερείς γίνονται για ένα ειρηνικό σκοπό και μια συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου από όλες τις περιοχές. Μάλιστα, τόνισε ότι δεν πρέπει να στέλνεται το μήνυμα ότι γίνονται για στρατιωτικούς σκοπούς ή για σκοπούς επιθετικούς. Κρίσιμο είναι εάν θα υπάρξει κοινή δήλωση των τεσσάρων σήμερα στα Ιεροσόλυμα και ποιο θα είναι το περιεχόμενό της.