Ο ΝΕΟΣΟΥΛΤΑΝΟΣ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΕΙΛΕΙ ΤΙΣ ΚΟΥΡΔΙΚΕΣ ΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ

Τη Συνθήκη της Λωζάννης επιστρατεύει πλέον ο Ταγίπ Ερντογάν, την οποία μέχρι και πριν από μερικούς μήνες αμφισβητούσε παραβιάζοντας τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο, για να νομιμοποιήσει την προωθούμενη από τον ίδιο τουρκική εισβολή σε Ιράκ και Συρία. Επικαλούμενος συγκεκριμένη παράγραφο και με πρόσχημα την απειλούμενη ασφάλεια της Τουρκίας από το ενδεχόμενο της κουρδικής ανεξαρτησίας, επιχειρεί να καταστείλει τις κουρδικές βλέψεις για αυτονομία εντός της Τουρκίας, κυρίως της Συρίας αλλά και του Ιράν.

Οικονομικό στραγγαλισμό επιχειρεί να προκαλέσει στο αυτόνομο Ιρακινό Κουρδιστάν το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας, προκειμένου να αποτρέψει τους Κούρδους από το ενδεχόμενο ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν. Η Τουρκία, επιχειρώντας την υστάτη μια διπλωματική μανούβρα πίεσης προς τους Κούρδους του Ιράκ, αποφάσισε σε πρώτο επίπεδο, σε περίπτωση διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, την ανάκληση του Τούρκου γενικού προξένου στο Β. Ιράκ, το κλείσιμο για ένα διάστημα της συνοριακής πύλη του Χαμπούρ, καθώς και του τουρκικού εναέριου χώρου και τον περιορισμό στο εμπόριο πετρελαίου. Το ύψος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Τουρκίας και της αυτόνομης περιοχής του Ιρακινού Κουρδιστάν ξεπερνά τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι συναλλαγές αφορούν κυρίως αγορά πετρελαίου, παρά τις αντιρρήσεις της κεντρικής κυβέρνησης στη Βαγδάτη.

Σενάρια εισβολής

Στην έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας, στο οποίο συμμετείχαν ο Διοικητής Χουλουσί Ακάρα και ανώτερα στελέχη του Τουρκικού Επιτελείου του τουρκικού στρατού, αποφασίστηκε ως απαραίτητη η επέμβαση της Τουρκίας, με στρατιωτικά μέσα, τόσο στο Ιράκ, όσο και στη Συρία, λόγω των σοβαρών κινδύνων στην ασφάλεια της Τουρκίας, που προκύπτουν από το ενδεχόμενο του κουρδικού δημοψηφίσματος στο Βόρειο Ιράκ και τις αυτόνομες εκλογές στις οποίες κατήλθαν την Παρασκευή οι Κούρδοι της Συρίας, στις περιοχές που ελέγχουν.

Κίνδυνοι, οι οποίοι, σύμφωνα με το κείμενο ψηφίσματος που απέστειλε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, απειλούν μέχρι και την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας.

Ωστόσο μια τουρκική εισβολή, με στόχο να καταπνίξει την κήρυξη ανεξαρτησίας των Κούρδων, είναι μια ενέργεια που οπωσδήποτε θα έχει παγκόσμιο αντίκτυπο και δεν είναι τόσο απλό να υλοποιηθεί, λόγω κυρίως των διαφορετικών συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων.

Η Τουρκία έχει ήδη έντονη στρατιωτική παρουσία σε απόσταση μόλις 2 χιλιομέτρων από τις περιοχές των Κούρδων του Βορείου Ιράκ, αποστέλλει στρατεύματα στο Ιντλίμπ της Συρίας, στο πλαίσιο της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και δημιουργίας ζωνών αποκλιμάκωσης που υπέγραψε με τη Ρωσία και το Ιράν και πραγματοποιεί, με πρόσχημα την προστασία των Τουρκομάνων, στρατιωτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά, στα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία.

Ο παράγοντας Κιρκούκ

Η Άγκυρα θεωρεί ως όλεθρο το γεγονός ότι το Κιρκούκ περιλαμβάνεται στους σχεδιασμούς για την εδαφική κυριαρχία του ενδεχόμενου ανεξάρτητου Κουρδιστάν στο Βόρειο Ιράκ. Ακόμη κι αν κάποιος υπέθετε ότι θα έβαζε νερό στο κρασί της, δεν σκοπεύει να επιτρέψει στους Κούρδους του Ιράκ να έχουν τον πλήρη έλεγχο του πλούσιου σε φυσικούς πόρους Κιρκούκ, στο οποίο ωστόσο το 70% του πληθυσμού είναι Τουρκομάνοι. Φυλή που δεν είναι τουρκική, αλλά η Τουρκία διεκδικεί την πατρότητά της.

«Απορρίπτεται, σήμερα και στο μέλλον»

Ο Κουρδικός λαός πανηγυρίζει, σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, και μόνο στην προοπτική της διεκδίκησης του δικού του, πρώτου σύγχρονου κουρδικού κράτους. Μαχητές και παραστρατιωτικές οργανώσεις δηλώνουν έτοιμοι ακόμη και για «συγκρούσεις μέχρι θανάτου», προκειμένου να διεξαχθεί κανονικά το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία. Οι πιέσεις, ωστόσο, από τη Διεθνή Κοινότητα είναι ασφυκτικές.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξέφρασε «την ανησυχία του για την εν δυνάμει αποσταθεροποιητική επίδραση του σχεδίου της περιφερειακής κυβέρνησης του Κουρδιστάν, να διεξαγάγει, με μονομερή τρόπο, ένα δημοψήφισμα στις 25 Σεπτεμβρίου».

Ο Ιρακινός Πρωθυπουργός Χάιντερ αλ-Αμπάντι δήλωσε ότι απορρίπτει «σήμερα και στο μέλλον» κάθε μορφή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του Ιρακινού Κουρδιστάν, έστω κι αν οι Κούρδοι διαβεβαιώνουν πως δεν θα οδηγήσει αμέσως στην ανεξαρτησία.

Η Σαουδική Αραβία κάλεσε τον Μασούντ Μπαρζανί, ηγέτη των Κούρδων του Βορείου Ιράκ, να παραιτηθεί από το δημοψήφισμα για να αποφύγει «νέες κρίσεις». Ενώ υψηλά ιστάμενη κουρδική πηγή στη Σουλεϊμανίγια δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων πως ο επικεφαλής μιας επίλεκτης μονάδας των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης, ο στρατηγός Κάσεμ Σολεϊμάνι, επέστρεψε την Παρασκευή στο Κουρδιστάν για μια τελευταία συνάντηση με τους αξιωματούχους της περιοχής. «Είναι η τελευταία επίσκεψή του πριν από το δημοψήφισμα. Θέλει να προειδοποιήσει τους Κούρδους αξιωματούχους πως το Ιράν αντιτίθεται σοβαρά στη διεξαγωγή του και να τους προειδοποιήσει για να μην το πραγματοποιήσουν», σύμφωνα με την πηγή αυτή.

H αρμόδια για τις εξωτερικές υποθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Φεντερίκα Μογκερίνι, ξεκαθάρισε πως η Ε.Ε. είναι αντίθετη στον σχηματισμό χωριστού κουρδικού κράτους στη Μέση Ανατολή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδικάζουν με τον πιο έντονο τρόπο.

Μόνος σύμμαχος των Κούρδων, το Ισραήλ. Ο Βενιαμίν Νετανιάχου βλέπει ως θετική εξέλιξη τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους, το οποίο θα αποτελέσει για το Τελ-Αβίβ στενό σύμμαχο, εναντίον των κοινών εχθρών, που δεν είναι άλλοι από την Τουρκία και το Ιράν.

Το διακύβευμα του Αιγαίου και της Κύπρου

Όλοι οι πολιτικοί αναλυτές που παρακολουθούν τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής συμφωνούν πως η κυβέρνηση Ερντογάν εξάγει την κρίση για το Κουρδικό στο Αιγαίο. Ήδη η Άγκυρα, τους τελευταίους μήνες, δείχνει να κλιμακώνει ποιοτικά, ειδικά τις αεροπορικές προκλήσεις της στο Αιγαίο. Ενώ σχεδιάζει να τοποθετήσει τις πρώτες δύο συστοιχίες των συστημάτων S-400, απέναντι από το Αιγαίο και το Ιράκ. Σύμφωνα δε με άρθρο της φιλοκυβερνητικής τουρκικής εφημερίδας Aksam, η Τουρκία δεν θα δεχθεί ίδρυση κουρδικού κράτους χωρίς αντάλλαγμα.

Το ζήτημα είναι ποιο αντάλλαγμα θα πάρει η Τουρκία από μια τέτοια εξέλιξη. Ως δεδομένη θεωρείται η αλλαγή των συσχετισμών δυνάμεων στη Μεσόγειο και η αλλαγή των ισορροπιών. Αλλαγή που θα έχει ως αποτέλεσμα τις τεκτονικές γεωπολιτικές μετατοπίσεις. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, υποστηρίζουν αμυντικοί και γεωστρατηγικοί αναλυτές, ότι η Τουρκία, εφόσον υπάρξει έστω θέμα απόσχισης των νοτιοανατολικών της κουρδικών επαρχιών, ως αποτέλεσμα της ανεξαρτησίας των Κούρδων του Ιράκ και της αυτοδυναμίας των Κούρδων της Συρίας, θα θελήσει να αποζημιωθεί, όχι απαραίτητα με επιτυχία, με νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τη δυτική Θράκη. Ανεπηρέαστη από το μένος του νεοσουλτάνου δεν μπορεί να μείνει η Κύπρος, αφού η επιδίωξη συνεκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου είναι ήδη φανερή.

* Τα άρθρα 3 και 16 της Συνθήκης της Λωζάννης και οι διμερείς συμφωνίες μεταξύ Τουρκίας και Ιράκ, που υπογράφηκαν το 1926, το 1946 και το 1983, επιτρέπουν την τουρκική στρατιωτική επέμβαση, σε περίπτωση που απειληθεί η εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας. Η Τουρκία δηλώνει εμφαντικά ότι δεν θα δεχτεί ποτέ αλλαγές στο καθεστώς του Ιράκ και της Συρίας, όπως αυτές προωθούνται από τις υπερδυνάμεις και περιλαμβάνουν τη σύσταση του πρώτου Κουρδικού κράτους στο Ιράκ και του πρώτο αυτόνομου κουρδικού μορφώματος εντός της Συρίας, στη μεθόριο με την Τουρκία.