Η αποχώρηση Αχμέτ Νταβούτογλου από την Πρωθυπουργία της Τουρκίας, λογικό είναι να γεννά μια σειρά από ερωτηματικά για το μέλλον της χώρας, τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τη γύρω περιοχή, όπως επίσης και τις αναταράξεις εντός κόμματος αλλά και εντός Τουρκίας.

Η απομάκρυνση Νταβούτογλου από τη θέση του Πρωθυπουργού της Τουρκίας, έρχεται σε μια κομβικής σημασίας χρονική συγκυρία για τη Τουρκία.

Σε μια περίοδο όπου η Τουρκία κερδίζει έδαφος στις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, μια περίοδο όπου η Τουρκία έχει συνάψει συμφωνία με την ΕΕ στο προσφυγικό, μια περίοδο όπου το σκηνικό στη Συρία είναι πιο εύθραυστο από ποτέ και που αναμένονται εξελίξεις σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση, η Τουρκία αποφάσισε να εκτονώσει μια τεραστίων διαστάσεων πολιτική ρήξη.

Αυτό, σύμφωνα με τον διεθνολόγο Γιώργο Κέντα δεν θα πρέπει να αποτελεί καμιά έκπληξη, καθώς αποτελεί  πάγια τακτική και τρόπο λειτουργίας του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος διαχρονικά είναι θιασώτης της επιβολής δια πυρός και σιδήρου. Σύμφωνα με τον κ. Κέντα η εξέλιξη αυτή αποτελεί ακόμα μια ένδειξη του μη ορθολογικού τρόπου με τον οποίο συμπεριφέρεται ο Τούρκος Πρόεδρος.

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου είχε ένα τρόπο να προωθεί ακραίες θέσεις του Ερντογαν με ένα αποδεκτό τρόπο σε όλους, γιατί είχε τα προσόντα, τις γνώσεις και την αντίληψη να προσαρμόζει το λόγο και τις πολιτικές του επιδιώξεις για να είναι αποτελεσματικός. Αυτό δείχνει η πορεία του αλλά και το ακαδημαϊκό του έργο ως καθηγητή.

Δεν είναι η πρώτη φορά που παραιτήθηκε ο Νταβούτογλου

Να υπενθυμίσουμε ότι ο Αχμέτ Νταβούτογλου δεν παραιτήθηκε σήμερα για πρώτη φορά. Είχε παραιτηθεί και τον Ιούνιο του 2015 όταν δεν κατάφερε να διαμορφώσει αυτοδύναμη κυβέρνηση μετά την επικράτηση του AKP στις εκλογές.

Από τότε αποτελούσε τον αδύναμο κρίκο στις σχέσεις του με τον Ταγίπ Ερντογάν, σχέσεις οι οποίες όπως όλα δείχνουν είναι και η αιτία παραίτησης του Νταβούτογλου.

Επιπτώσεις για τη Τουρκία σε σχέση με την Ευρώπη

Ερωτηματικό αποτελεί το ποια θα είναι η αντίδραση της Ευρώπης στην εξέλιξη απομάκρυνσης του Νταβούτογλου από την Πρωθυπουργία. Σύμφωνα με τον κ. Κέντα με την εξέλιξη αυτή η Τουρκία χάνει την έξωθεν καλή μαρτυρία, ειδικά στον Ευρωπαϊκό χώρο.

Από την άλλη όμως, υποστηρίζει ο Γιώργος Κέντας, η Ευρωπαϊκή Ένωση δε λειτουργεί με βάση άτομα που έχει απέναντι της, αλλά βάση των συμφερόντων που θέλει να εξυπηρετήσει. Συμφέροντα τα οποία ξέρει πολύ καλά και τα έχει στην ατζέντα επιδιώξεων της.

Αυτή την περίοδο ένα εκ των γιγάντιων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι το προσφυγικό. Μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το θέμα αυτό, έχουν εξαχθεί θετικά αποτελέσματα, τα οποία περιόρισαν στο ελάχιστο τη ροή προσφύγων σε ευρωπαϊκό έδαφος. Αυτό η ΕΕ δεν έχει καμιά πρόθεση όπως όλα δείχνουν, να το διακινδυνεύσει.

Αν αποδεχτούμε αυτό ως δεδομένο, τότε η στάση της Ευρώπης όποιος και αν διαδεχθεί τον Νταβούτογλου, δεν θα διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Η Ευρώπη έχει θέσει ως στόχο να πείσει την Τουρκία ότι αυτή η ειδική σχέση που οικοδομείται είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας και ότι πρέπει να την επιδιώξει στο μέγιστο βαθμό.

Με τη σειρά της η Τουρκία, σύμφωνα με τον κ. Κέντα έχει θέσει ως στόχο να έχει λόγο στη διαμόρφωση κάποιων συγκεκριμένων αποφάσεων μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μένει λοιπόν να δούμε ποιος θα διαδεχθεί τον Νταβούτογλου και αν αυτός θα υιοθετήσει σε μεγάλο βαθμό πρακτικές και μεθόδους Ερντογάν και αν αυτό θα είναι αρκετό για να ωθήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση, να διαφοροποιήσει επιδιώξεις και συμφέροντα, έναντι της Τουρκίας, κάτι που μέχρι τώρα δεν φαίνεται ικανό να συμβεί.

Επιδράσεις εντός Τουρκίας

Ο Ερντογάν, όπως υποστηρίζει ο διεθνολόγος Γιώργος Κέντας, λειτουργεί ήδη ντε-φάκτο ως απόλυτα κυρίαρχος στην Τουρκία, λειτουργεί δηλαδή σαν να έχει όλες τις εξουσίες τις οποίες θα προωθήσει με τις μεταρρυθμίσεις που ετοιμάζει στο σύστημα της Τουρκίας το αμέσως επόμενο διάστημα.

Αυτό που είναι ξεκάθαρο επίσης, είναι ότι ο Ταγίπ Ερντογάν έχει υπό τον πλήρη έλεγχο του το AKP και τον τρόπο λειτουργίας του, άρα και εκεί δεν θα πρέπει να αναμένει κανείς τεράστιες αλλαγές, πέραν του Προέδρου του κόμματος.

Αν, όπως όλα τα στοιχεία δείχνουν, τοποθετήσει δικό του άνθρωπο στην Πρωθυπουργία της χώρας, τότε τα δεδομένα δε θα διαφοροποιηθούν σε μεγάλο βαθμό. 

Η μόνη διαφοροποίηση, είναι στο ότι από τη στιγμή που ένα σημαντικό κεφάλαιο όπως είναι ο Αχμέτ Νταβούτογλου, τεθεί στο περιθώριο, τότε ενδεχομένως να ενδυναμωθούν οι επιδιώξεις του Ερντογάν ενόψει των μεταρρυθμίσεων που επιδιώκει να πετύχει σε σχέση με το σύστημα, εντός του 2016.