Άρχισε ο διάλογος Ελλάδας – Αλβανίας – σε πλήρη εξέλιξη το μπρα-ντε-φερ

Εξαργυρώνει σταδιακά την επιτυχή υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία θα οδηγήσει σε οριστική λύση του ζητήματος της ονομασίας των Σκοπίων, η κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα. Ωστόσο, οι πιέσεις αυξάνονται ξανά με στόχο τη λύση του εθνικού προβλήματος με την Αλβανία. Η Ευρώπη, αλλά και οι ΗΠΑ, θέλουν και σε αυτήν την περίπτωση να μειώσουν την τουρκική παρουσία και επιρροή στη χώρα των δυτικών Βαλκανίων.

Μόνο που και το «Ελληνοαλβανικό» μέτωπο είναι κατά παρασάγγας πιο δύσκολο και πολύπλοκο από το «μέτωπο» με τα Σκόπια. Στην προκείμενη περίπτωση οι δυο Υπουργοί Εξωτερικών δεν μιλούν για γεωγραφικό προσδιορισμό, αλλά για πραγματική γεωγραφία, η οποία συμπεριλαμβάνει εδάφη.

Έντονο προβληματισμό προκαλεί στην Ελλάδα η δήλωση του επιτρόπου Γιοχανες Χαν περί αλλαγής συνόρων μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας, μόλις οι δυο χώρες καταλήξουν σε συμφωνία στον εν εξελίξει διάλογο.

Πριν καταλαγιάσει ο θόρυβος από το Σκοπιανό έρχεται ο Έντι Ράμα

Οι αλβανόφωνοι σκοπιανοί έχουν δηλώσει από πολύ νωρίς ότι θα στηρίξουν τη συμφωνία με την Ελλάδα. Οι φωνές αυτές άλλαξαν ωστόσο ηχώ όταν η κρατική τηλεόραση της Αλβανίας, επικαλούμενη «καλά πληροφορημένες» πηγές, αναφέρθηκε σε σχέδιο εξόντωσης της Αλβανίας από την Ελλάδα και τα Σκόπια.  Οι «καλά πληροφορημένες πηγές» αναφέρονται σε μια επικίνδυνη εμπλοκή κατά του Έντι Ράμα, από την ελληνική εθνικιστική πλευρά, η οποία υποστηρίζει την προσάρτηση της «Βορείου Ηπείρου» στην Ελλάδα.

Λίγες μέρες νωρίτερα ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Κοτζιάς, είχε εκφράσει την εκτίμηση ότι το εθνικό ζήτημα της Ελλάδος με την Αλβανία θα έχει λυθεί, με υπογραφή συμφωνίας, πριν τελειώσει το καλοκαίρι. Είναι προφανές ότι η βιασύνη του κυρίου Κοτζιά δεν είναι κάποιο προσωπικό στοίχημα, αλλά οι πιέσεις που δέχεται πανταχόθεν, η γονατισμένη οικονομικά Ελλάδα, για να άρει τις ενστάσεις της – με ανταλλάγματα έστω και μικρά – και να επιτρέψει την αύξηση της ευρωπαϊκής και αμερικανικής επιρροής στα Βαλκάνια.

Η Ελλάδα είναι σε εμπόλεμη κατάσταση με την Αλβανία

Εκ των πραγμάτων η Ελλάδα και η Αλβανία δεν υπέγραψαν ποτέ συμφωνία ειρήνης, μετά τη λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Η μονομερής άρση της «εμπόλεμης κατάστασης» ήρθε το 1987 από την τότε ελληνική κυβέρνηση, ωστόσο δεν έχει ισχύ αφού ούτε την υπογραφή του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, ούτε και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Δημοκρατίας.

Στην πραγματικότητα η τελευταία υπογεγραμμένη συμφωνία που υπάρχει και αφορά στη Βόρειο Ήπειρο, είναι η συμφωνία της 17ης Μαίου στην Κέρκυρα, το 1914, με την οποία διεθνώς αναγνωρίστηκε η Αυτονομία της Β. Ηπείρου, χωρίς έκτοτε να υπάρχει άλλο διεθνές κείμενο που να την καταλύει. Η μεθοριακή γραμμή μεταξύ Ελλάδος και Αλβανίας υφίσταται μόνο de facto και όχι de jure. Αυτό που «άλλαξε» την πορεία των πραγμάτων, ήταν τα όσα διαδραματίστηκαν μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Είναι ιστορικό γεγονός ότι το 1946, μετά από απαίτηση της Ελλάδος για απόδοση/επιστροφή της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα, οι 4 Υπουργοί Εξωτερικών των νικητριών δυνάμεων του Β Παγκοσμίου Πολέμου, έκαναν το αίτημα δεκτό, μετά την υπογραφή ειρήνης με την Αυστρία και τη Γερμανία. Η συνθήκη ειρήνης με την πρώτη υπεγράφη το 1955, με τη δεύτερη το 1990. Με βάση λοιπόν τις προκαταρκτικές συμφωνίες η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει τον έλεγχο της Βορείου Ηπείρου και ακολούθως να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με την Αλβανία, ώστε το ζήτημα να λυθεί οριστικά.

Τι περιλαμβάνει ο διάλογος

Η αντιπολίτευση της Ελλάδας κατηγορεί την κυβέρνηση πως εξασκεί, όπως ακριβώς και με την περίπτωση των Σκοπίων, κρυφή διπλωματία και στον διάλογο με την Αλβανία. Ο Νίκος Κοτζιάς απαντώντας στην κατηγορίες προέβη σε μια δήλωση που μάλλον χαίρει πολλών ερμηνειών. «Το θέμα το Τσάμηδων δέχτηκαν να το συζητήσουν κάποιοι τη δεκαετία του 1990». Διέψευσε ωστόσο κατηγορηματικά ότι στις εκκρεμότητες εμπεριέχεται οποιαδήποτε αναφορά στις αλβανικές διεκδικήσεις περί Τσάμηδων, παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο ζήτημα δημιουργεί κραδασμούς στην πολιτική σκηνή της Αλβανίας.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που δίνει, υπό τη μορφή των διαρροών το Μαξίμου, τα ζήτημα που είναι στη ατζέντα είναι η οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), η άρση της εμπόλεμης κατάστασης ανάμεσα σε Αθήνα και Τίρανα, η διαφύλαξη των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας στην Αλβανία και οι αλλαγές στα σχολικά βιβλία, καθώς επίσης και η εκταφή οστών των Ελλήνων στρατιωτών πεσόντων του πολέμου του 40. Με λίγα λόγια φαίνεται πως η Ελλάδα έχει υποχωρήσει από την διεκδίκηση της ελληνικότητας της Βορείου Ηπείρου και της επιστροφής του γεωγραφικού αυτού εδάφους στην ελληνική επικράτεια.

Το μεγάλο αγκάθι των συζητήσεων φαίνεται πως πλέον είναι το ζήτημα της οριοθέτησης της ΑΟΖ, αφού ο Πρόεδρος της Αλβανίας, ο οποίος προσφάτως αρνήθηκε να υπογράψει τη σχετική συμφωνία, ευθυγραμμίζεται με την τουρκική λογική των πραγμάτων, δηλαδή της μη αναγνώρισης των 12 ναυτικών μιλίων, υποστηρίζοντας μάλιστα πως η κυβέρνηση της Αλβανίας «πουλάει» τη θάλασσά της στην Ελλάδα..

Τι είναι το ζήτημα των Τσάμηδων και ποιες οι παράνομες απαιτήσεις της Αλβανίας

Το πρόβλημα με τους Τσάμηδες καθιερώθηκε όταν το 1926 ο Έλληνας δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος αναγνώρισε ως Αλβανική μειονότητα τους μουσουλμάνους Τσάμηδες του νομού Θεσπρωτίας. Δεν συμμετείχαν στο πρόγραμμα ανταλλαγής πληθυσμών και επί της ουσίας απαίτησαν να παραμείνουν σε ελληνικό έδαφος. Με την πάροδο των χρόνων μετοίκησαν στην Αλβανία κατηγορώντας την Ελλάδα για καταπίεση, βίαιη αφαίρεση περιουσιών και πλέον διεκδικούν περιουσίες και αποζημιώσεις. Από 4 χιλιάδες οικογένειες που είχαν καταγραφεί στη Θεσπρωτία, πλέον η Αλβανία υποστηρίζει πως πρόκειται για περισσότερες από 30,000.

Ο Έντι Ράμα υποστηρίζει πως το ζήτημα των Τσάμηδων υφίσταται κι ότι έχουν απόλυτο δικαίωμα διεκδίκησης περιουσιών σε ολόκληρη την Ήπειρο, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα πως με την Ελλάδα δεν συζητείται θέμα εδαφικό και πως κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να σταθεί. Με λίγα λόγια ο κύριος Ράμα εξηγεί πως η Αλβανία είναι διατεθειμένη να αναγνωρίσει τα 12 ναυτικά μίλια και την ελληνική ΑΟΖ, αν η Ελλάδα υπογράψει ειρήνη και παραχωρήσει, οριστικά και αμετάκλητα, την περιοχή της Βορείου Ηπείρου, που με βάση το διεθνές δίκαιο ανήκει στην Ελλάδα, στην Αλβανία.