Μας είχαν πει για το τέλος του 2015. Μετά μας είπαν το πρώτο τρίμηνο του 2016. Σε κάποια στιγμή μας είχαν πει συγκεκριμένα τον Μάρτιο 2016. Ύστερα υπονοούσαν «πριν από το τέλος Μαΐου» και έκαναν λόγο και για «αναβολή των εκλογών». Από τον Συναγερμό κάποιοι έμπλεξαν τα κομματικά τους με αναβολή των εκλογών «επειδή υπάρχουν εξελίξεις στο Κυπριακό». Το τελευταίο που ακούσαμε όμως ήταν η διόρθωση ότι «θα έρθει μετά τις εκλογές». Κάποιοι το τοποθετούσαν πιο συγκεκριμένα «εντός του 2016».

Έτσι το ορόσημο για μια συμφωνία για λύση του Κυπριακού φάνηκε να είναι κυλιόμενο. Οι τελευταίες εξελίξεις και πολλές ξεκάθαρες δηλώσεις από τουρκικής πλευράς έδιναν όμως το καθαρό στίγμα ότι θα... κυλούσαμε για πολύ καιρό ακόμα. Όλες οι καλές εντυπώσεις και τα «κοινά οράματα» που μοιράζονταν οι δυο ηγέτες φάνηκε να πηγαίνουν περίπατο. Ήθελαν και εγγυήσεις και εκ περιτροπής προεδρία και προκαταρκτική αναγνώριση του ψευδοκράτους και να κρατήσουν την Μόρφου και άλλα πολλά. Το καλό κλίμα άρχισε να γίνεται «συννεφιά» για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη…

Τα τερτίπια της Άγκυρας

Σιγά-σιγά, από την περίφημη Κοινή Δήλωση του Φεβρουαρίου 2014, αλλά και τη «μεγάλη ώθηση» με την ανάδειξη του Μουσταφά Ακιντζί στην ηγεσία, φτάσαμε και πάλι στα πρόθυρα αδιεξόδου μέσα από τη γνωστή «τουρκική παγίδα», όπως την ξέρουμε από δεκαετίες τώρα. Η Τουρκία είναι πανέτοιμη για λύση και η λύση πρέπει να έρθει πολύ σύντομα, αυτό μας διαμηνούσαν όλοι οι τρίτοι ενδιαφερόμενοι. Αλλά την ίδια ώρα η τουρκική πλευρά προέβαλλε θέσεις και απαιτήσεις που έκαναν αδύνατη τη λύση.

Δεν έφτανε όμως αυτό, αλλά ήρθε να κολλήσει στο Κυπριακό και η τεράστια προσφυγική κρίση της Ευρώπης. Μέσα από αδυναμία να δώσει λύσεις, η Ευρώπη στράφηκε στην Τουρκία για να βοηθήσει. Ενώ γνωρίζουν πολύ καλά οι σημαντικοί Ευρωπαίοι ηγέτες ότι η Τουρκία περισσότερο δημιουργεί το προσφυγικό πρόβλημα παρά είναι μέρος της λύσης του, μπήκαν σε διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Η ηγεσία της Ε.Ε., μέσα από τη Γερμανίδα Καγκελάριο, φάνηκε έτοιμη να δώσει «γην και ύδωρ» στην Άγκυρα για να συνεργαστεί.

Εκτός από τον πακτωλό χρημάτων που απαίτησε αμέσως η Τουρκία, η γη και το ύδωρ ήταν παραχωρήσεις από τη Λευκωσία. Την ίδια ώρα που επιδιώκουν ασταμάτητα να καταγραφεί ως «εκλιπούσα» η Κυπριακή Δημοκρατία, ζητούν από αυτό το ίδιο κράτος να εγκαταλείψει το «βέτο» για τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Κάποιες ευρωπαϊκές δυνάμεις, με πρώτη τη Γερμανία που ουδέποτε πρόκειται να συζητήσει πλήρη ένταξη της Τουρκίας, έσπευσαν να «διευκολύνουν» την Άγκυρα και να πιέσουν τη Λευκωσία.

Η κυπριακή κυβέρνηση δεν μπορούσε, βέβαια, να κάνει κάτι άλλο από αυτό που κάνει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. Υπενθύμισε ότι το «βέτο» μπορεί να αρθεί σε κάθε στιγμή, αρκεί η Τουρκία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που ρητά ανέλαβε απέναντι στην Ευρώπη. Και την Κύπρο.

Στη Σύνοδο Κορυφής που έγινε αυτές τις μέρες, φαίνεται ότι η Ευρώπη, μετά και την επίσκεψη του κ. Ντόναλντ Τουσκ στη Λευκωσία, εγκατέλειψε την ιδέα ότι θα μπορούσε εύκολα να παρασύρει την Κύπρο να υποχωρήσει. Είναι βέβαια άξιον απορίας τι σκέφτονταν και πώς μπορούσε να σκεφτούν καν κάτι τέτοιο στις Βρυξέλλες. Αλλά τελικά η θέση των Βρυξελλών μετατοπίστηκε, όπως θα επιθυμούσε και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. Ότι δηλαδή η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας μπορεί να «αναθερμανθεί», εφόσον λυθεί το Κυπριακό.

Γίνονται δηλαδή συστάσεις στην Τουρκία για να λύσει το Κυπριακό. Αυτό φαίνεται και στην Έκθεση Προόδου για την Τουρκία. Παραμένει όμως μια μεγάλη ασάφεια στο τι μπορεί ο καθένας να εννοεί, όταν μιλά για «λύση του Κυπριακού». Φυσικά η Άγκυρα δεν κρύβει τι εννοεί με τη «λύση» και το προβάλλει κάθε μέρα, δημιουργώντας συνεχείς πονοκεφάλους στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και εγκεφαλικά επεισόδια σε όσους τόσο καιρό προπαγανδίζουν ότι «έρχεται Λύση».

Επικοινωνιακά παιγνίδια και ουσία

Αξίζει όμως να δούμε πώς μοιράζονται τα χαρτιά σε αυτή τη συγκυρία, την ώρα που το προσφυγικό πρόβλημα όχι μόνο δεν βρίσκει λύση, αλλά επιδεινώνεται με προεκτάσεις στις εσωτερικές εκλογές της Γερμανίας, όπου το κόμμα της Γερμανίδας Καγκελαρίου έφαγε ένα «χαστούκι».

Όλα δείχνουν ότι η υπόθεση «λύση του Κυπριακού», που είχε εξαγγελθεί πρώτα «πριν από το τέλος του 2015» και μετά τον Μάρτιο 2016 και αργότερα «πριν τις εκλογές του Μαΐου», τώρα παίρνει μια παράταση «μέχρι το τέλος του 2016». Στο ενδιάμεσο προστίθενται πληροφορίες ότι η Άγκυρα εξετάζει να επιτρέψει σε πλοία με κυπριακή σημαία να πιάνουν τουρκικά λιμάνια, αλλά εφόσον ταυτόχρονα αναγνωρισθεί το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου. Αλλά το εντυπωσιακό είναι που η αξίωση για την Τύμπου υπήρχε και όταν γινόταν λόγος για επιστροφή της Αμμοχώστου.

Παίζουμε λοιπόν τις... παρατάσεις στη διαπραγμάτευση για μια συμφωνία λύσης. Με τον Μουσταφά Ακιντζί να δηλώνει ταυτόχρονα ότι δεν μπορεί να βρει λύση με τον Νίκο Αναστασιάδη! Και αυτό δυστυχώς θυμίζει ό,τι (δικαιολογημένα) έλεγε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης για τον Έρογλου. Αλλά εξανεμίζει και τους κοινούς «οραματισμούς» με τους οποίους ξεκίνησαν οι δυο ηγέτες. Τι θα σήμαινε όμως η δήλωση Ακιντζί, αν την παίρναμε στα σοβαρά; Ο Νίκος Αναστασιάδης είναι Πρόεδρος μέχρι τον Φεβρουάριο 2018. Δηλαδή ο Ακιντζί, αντίθετα από όλους τους άλλους «προφήτες», βλέπει λύση μετά το... 2018!

Θα είναι άραγε τόσο μεγάλη αυτή η... παράταση του παιχνιδιού; Ή μήπως δεν πρέπει να παίρνουμε στα σοβαρά όλα τα.... «επικοινωνιακά παιχνίδια» που εξυπηρετούν οι δηλώσεις των ηγετών;

Ραντεβού τον... Ιούνιο

Το βέβαιο είναι, όπως υπογραμμίζουν οι γνωρίζοντες καλά τα ευρωπαϊκά πράγματα, ότι «οι πραγματικές πιέσεις στη Λευκωσία θα έρθουν τον ερχόμενο Ιούνιο». Αυτό το λένε είτε γιατί γνωρίζουν ότι το προσφυγικό θα αντιμετωπισθεί τώρα μόνο με ημίμετρα και «ασπιρίνες», και θα παραπεμφθεί σε διαδικασίες τον ερχόμενο Ιούνιο, είτε ακόμα διότι ο Ιούνιος είναι ακριβώς μετά τις κυπριακές βουλευτικές εκλογές.

Αυτό που εννοούν δηλαδή είναι ότι τώρα παίζουμε μια «παράταση» και εφόσον δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τότε τον Ιούνιο θα μπούμε σε τελεσίδικη διαδικασία με πέναλτι. Και όλα δείχνουν ότι αποτέλεσμα δεν μπορεί να υπάρξει. Εξάλλου η τουρκική πλευρά επιθυμεί διακαώς μια «διαδικασία πέναλτι». Τη μια φορά την ονομάζει διεθνή διάσκεψη, την άλλη κατηγορεί την ελληνική κυπριακή πλευρά ότι κωλυσιεργεί και θα έπρεπε να δεχτεί αμέσως «λύση».

Ο εκβιασμός δεν έγινε τελικά την περασμένη Πέμπτη στις Βρυξέλλες, ούτε και υπήρξε «πιστόλι στον κρόταφο» του Κύπριου Προέδρου, όπως προειδοποιούσαν κάποιοι αντίπαλοί του. Αλλά μπορεί να έρθει αμέσως μετά τις Βουλευτικές. Την ώρα, για παράδειγμα, που η νέα κυπριακή Βουλή θα προσπαθεί να λύσει το πολύ δύσκολο παζλ της εκλογής του Προέδρου της.

Θα έχει άραγε η κυπριακή πολιτική ηγεσία και τότε τις αντιστάσεις που επιστράτευσε και προέβαλε τώρα ο Πρόεδρος Αναστασιάδης; Πώς θα έχει διαμορφωθεί μέχρι τότε το ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο, με τη ραγδαία άνοδο των λαϊκιστικών και ξενοφοβικών πολιτικών δυνάμεων που απειλούν και την Άγκελα Μέρκελ και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες; Τι θα συμβαίνει στα σύνορα των Βαλκανίων και μέσα στην Ελλάδα, και τι ακόμα πιο βόρεια στις εντελώς απρόθυμες χώρες-μέλη, που ήδη χαράζουν η καθεμιά τις δικές της πολιτικές και άμυνες;

Αλλά και όσον αφορά την ουσία, εάν τώρα στην «παράταση» η ελληνική πλευρά δυσκολεύεται να συζητήσει το εδαφικό και βλέπει προκαταρκτικό «κόκκινο φως» για τη Μόρφου, τι θα βρει μπροστά της στη «διαδικασία των πέναλτι»; Μήπως τελικά, παρά τις στρατηγικές και τακτικές που αναπτύσσουμε όλον αυτόν τον καιρό σε ένα παιχνίδι διαπραγμάτευσης με τους όρους των Ηνωμένων Εθνών, θα αντικατασταθεί από έναν ωμό εκβιασμό, που θα μας στήσει στα... έντεκα βήματα;

Ενδιάμεση λύση;

Κάποια σενάρια αυτές τις μέρες λένε ότι η παράταση μπορεί να επωφεληθεί από μια «ενδιάμεση λύση». Σε αυτό συνηγορούν οι προσπάθειες των «τεχνοκρατών» των Ηνωμένων Εθνών, για να καταγραφούν οι «συγκλίσεις». Μήπως όμως κάποια «ενδιάμεση λύση», αν τυχόν μπορεί να τη δεχτεί ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, αντίθετα από τα όσα διακηρύσσει («τίποτα δεν είναι συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν όλα»), θα έχει άλλο σκοπό από το να διευκολύνει την Τουρκία και το άνοιγμα των κεφαλαίων της;

Αλλά και αν όλοι ξέρουν ότι τυχόν άνοιγμα των τουρκικών κεφαλαίων δεν σημαίνει καθόλου πορεία για πραγματική ένταξη της Τουρκίας, πόσο άραγε αυτό είναι πραγματικό κίνητρο για την Άγκυρα, προκειμένου να δεχτεί τελική λύση του Κυπριακού;

Τα ερωτήματα και οι αμφιβολίες είναι πολλά. Πώς θα συνεχιστεί και καταλήξει ο ολικός πολιτικός πόλεμος του Ταγίπ Ερντογάν με τις διάφορες ομάδες και πολιτικές εστίες, όπως είναι τα μέσα ενημέρωσης, οι πανεπιστημιακοί, οι δικαστικοί κλπ; Πώς θα εξελιχτεί ο νέος εμφύλιος που άνοιξε ο ίδιος με τους Κούρδους; Πώς ακριβώς θα μοιραστούν οι κάρτες της εξουσίας μέσα στην Τουρκία; Τι θα γίνει στη Συρία και τι στα σύνορα της Τουρκίας με το Ιράκ κλπ;

Η Κύπρος θα κάνει άραγε συμφωνία με τον δικτάτορα-σουλτάνο, στον οποίο επιδιώκει να μετατραπεί ο Ερντογάν, ή θα πρέπει να συμφωνήσει με έναν ηγέτη που δεν θα ξέρει πια πώς να αντιμετωπίσει και να χειριστεί το Κουρδικό και τις εστίες εκδημοκρατικοποίησης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εσωτερικό της χώρας του; Γιατί, δεν θα είναι παράξενο, την ώρα που οι Κύπριοι θα διεκδικούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τα ανθρώπινα δικαιώματα στο νέο κράτος τους και μέσα στην Τουρκία να έχει αναπτυχθεί ξανά ένα κίνημα διεκδίκησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επομένως, ακόμα και αν την άγονη παράταση ακολουθήσει «διαδικασία πέναλτι», δεν είναι σίγουρο αν τα... πέναλτι θα τα χτυπήσουν από τα έντεκα βήματα ή από τα τρία ή και από τα... τριάντα τρία.