Είναι πρόδηλο πού οφείλεται η λεγόμενη πρόοδος των συνομιλιών και ποια λύση συζητείται στις συνομιλίες και, σήμερα, στη Νέα Υόρκη, μεταξύ του Προέδρου, του κατοχικού ηγέτη και του Γ.Γ. του ΟΗΕ. Πρόκειται για αντιγραφή ή προσθαφαιρέσεις στο σχέδιο Ανάν, για να βολεύει επί της ουσίας την τουρκική πλευρά και επικοινωνιακά την ελληνοκυπριακή. Όλη η προβολή των υφιστάμενων επιτευγμάτων υπό την έννοια της «συνέχειας του κράτους» (άρθρο 2, παρ. 1, εδάφιο α της Θεμελιώδους Συμφωνίας) ώς τη συμφωνία της 11ης Φεβρουαρίου (άρθρο 2, παρ. 2, εδάφιο α και γ) γίνεται στο σχέδιο Ανάν.

Γίνεται αντιγραφή ουσιωδών διατάξεων του εν λόγω σχεδίου, το οποίο απορρίφθηκε από τον λαό, διότι κατανοήθηκε ότι τα ωραία λόγια περί της μίας κυριαρχίας και ιθαγένειας, καθώς και για τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, ήταν και είναι ο ψεύτικος χρυσός, επισφαλών νομικών και πολιτικών θεμελίων, που δεν θα μπορούσαν να αντέξουν τους κραδασμούς που θα προκαλούνταν στο μέλλον.

Ζούμε τον ίδιο μύθο με το 2004. Η 11η Φεβρουαρίου είναι πιστό αντίγραφο των πρώτων παραγράφων του σχεδίου Ανάν. Το ίδιο ισχύει και για την απαγόρευση απόσχισης όπως και για τον αδιαίρετο χαρακτήρα του πολιτειακού συστήματος και του ισότιμου καθεστώτος (άρθρο 1, παρ. 6 και άρθρο 2, παρ. 1, εδάφιο α και γ). Απλό παράδειγμα περί του τι υπάρχει πίσω από τον κάλπικο χρυσό του σχεδίου Ανάν και του εν δυνάμει όμοιου σχεδίου λύσης, αποτελούν τα ζητήματα της μίας και ενιαίας κυριαρχίας, της ιθαγένειας και της συνέχειας του κράτους.

Για παράδειγμα: Εφόσον στην 11η Φεβρουαρίου δεν υπάρχει σαφής αναφορά σε ενιαίο λαό, δίδεται η δυνατότητα όπως οι έννοιες Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι ερμηνεύονται στη βάση των δυο λαών, δηλαδή αυτού των Ελληνοκυπρίων και εκείνου των Τουρκοκυπρίων. Και ως εκ τούτου είναι πρόδηλη, όπως θα δούμε στη συνέχεια, και η διχοτόμηση της ενιαίας κυριαρχίας. Συναφείς διχοτομικές ερμηνείες που μπορούν να δοθούν στο πλαίσιο της εν δυνάμει ομοσπονδιακής λύσης είναι οι ακόλουθες:

1. Για τη νομική ισοτιμία καθεστώτος. Το γεγονός αυτό παραπέμπει σε ισοϋψή συντάγματα, που σημαίνει ότι κανένα των τριών (ελληνοκυπριακό, τουρκοκυπριακό και κοινό) δεν υπερισχύει του άλλου, και σε τεμαχισμό της κυριαρχίας μέσα από την κατανομή εξουσιών και δικαιοδοσίας μεταξύ των δυο συνιστώντων κρατών από τη μια και μεταξύ αυτών και της Κεντρικής Κυβέρνησης από την άλλη.

2. Για την ιθαγένεια, η οποία χωρίζεται σε άλλες δυο εσωτερικές (πολίτες των συνιστώντων κρατών), που είναι συνδεδεμένη, δηλαδή η εσωτερική ιθαγένεια, με το δικαίωμα της ψήφου. Και εξηγούμε: Πλην κάποιας ποσόστωσης, οι Ελληνοκύπριοι δεν θα έχουν ψήφο στο βορρά. Θα έχουν μόνο το δικαίωμα να ψηφίζουν στις ευρωεκλογές και στις τοπικές εκλογές.

Αυτά τα δικαιώματα τα έχει οποιοσδήποτε Ευρωπαίος πολίτης στις χώρες της Ε.Ε. ανεξαρτήτως εάν είναι η πατρίδα του. Εκείνο που τον ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους πολίτες μιας χώρας είναι το δικαίωμα της ψήφου σε εθνικές εκλογές. Η Κερύνεια είναι η πατρίδα μας. Η σχέση μας μαζί της δεν είναι η ίδια ούτε με εκείνη των Βρυξελλών ούτε με αυτήν του Βερολίνου.

Δεν μπορούμε να είμαστε ξένοι ή τουρίστες στην πατρίδα μας. Αυτή δεν είναι λύση καν ομοσπονδίας, αλλά συνομοσπονδίας, διότι το πολιτικό δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι είναι αυθύπαρκτο με την πατρίδα, με το κράτος στο οποίο ανήκει ένας πολίτης, χωρίς εδαφικούς και ρατσιστικούς περιορισμούς. Εάν σήμερα σε μια ελεύθερη πατρίδα δεν ασκεί κάποιος το δικαίωμα της ψήφου σε έναν συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο της πατρίδας του, αλλά σε κάποιον άλλο, δεν σημαίνει ότι δεν έχει δικαίωμα να μετακινηθεί την επαύριον από τη Λεμεσό στη Λάρνακα, μεταφέροντας και τα εκλογικά του δικαιώματα.

Το δικαίωμα της ψήφου είναι συνυφασμένο με την πατρίδα και την ύπαρξη μίας και μόνης κυριαρχίας, δηλαδή αυθύπαρκτης δέσμης εξουσιών και δικαιωμάτων που πηγάζουν από τον λαό, ανήκουν στον ίδιο και ασκούνται από τον ίδιο και προς όφελός του χωρίς διακρίσεις. Το ατομικό δικαίωμα της ψήφου, που είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της δημοκρατίας, θα παραχωρείται στην περίπτωση της κυπριακής ομοσπονδίας επί τη βάσει εθνολογικών κριτηρίων.

Η περίπτωση αυτή δεν είναι ίδια με εκείνην του ετεροδημότη, ο οποίος, όπως περιγράψαμε ανωτέρω, μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιλέξει τον νέο τόπο που θα ψηφίζει, όπου δηλαδή θα ασκεί τα δικαιώματα τού εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και όπου θα έχει την εργασία του και τη διαμονή του. Στην κυπριακή ομοσπονδία, το στοιχείο της απαγόρευσης άσκησης ψήφου στο βορρά οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιος έχει ελληνική εθνική καταγωγή και εσωτερική ταυτότητα-ιθαγένεια ή νομική ιδιότητα πολίτη τού ελληνοκυπριακού συνιστώντος κράτους.

Το παράδοξο είναι ότι η «νομική» και «πολιτική θεμελίωση» ενός τέτοιου μέτρου πηγάζει από την εισβολή και την κατοχή. Έχουμε και διχοτομική και ρατσιστική νομική θεμελίωση, που ουδεμία σχέση έχουν με τις σύγχρονες ομοσπονδίες, τις αρχές και αξίες της δημοκρατίας και της Ε.Ε. Αντιθέτως, πρόκειται για την εφαρμογή του Οθωμανικού Δικαίου. Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, δικαίωμα ψήφου είχαν οι μουσουλμάνοι.

Οι χριστιανοί για να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου έπρεπε να γίνουν μουσουλμάνοι και από Έλληνες, Τούρκοι. Το ίδιο θα γίνει και με την ομοσπονδιακή λύση. Μόνο εάν όσοι των Ελληνοκυπρίων αποποιηθούν την ελληνοκυπριακή εσωτερική τους ιθαγένεια και αιτηθούν της ιδιότητας Τουρκοκύπριου πολίτη από το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος, θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Εάν εγκριθεί η ιδιότητα του πολίτη του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους, χάνεται η ιδιότητα του πολίτη του ελληνοκυπριακού συνιστώντος κράτους. Μόνο δηλαδή εάν από Έλληνες γίνουμε Τούρκοι θα έχουμε δικαίωμα ψήφου στην Κερύνεια και στον λοιπό βορρά.
Κατάλοιπο εξουσίας

Επί των ανωτέρω προστίθεται και το θέμα του κατάλοιπου εξουσίας. Στο σχέδιο Ανάν αναφερόταν ότι οι εξουσίες που δεν ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση ανήκουν στα συνιστώντα κράτη (άρθρο 2, παρ. 1, εδάφιο γ), τα οποία ως εκ τούτου θα μπορούσαν να παράγουν πρωτογενές δίκαιο. Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι ο κ. Ακιντζί επιμένει στο πρωτογενές δίκαιο ισχυριζόμενος ότι η δικαιοδοσία για τις βασικές ελευθερίες θα ανήκει στα συνιστώντα κράτη, τα οποία θα τις ρυθμίζουν επί τη βάσει νομοθεσιών και συμφερόντων.

Σχετικό θέμα είναι η συμφωνία της Κυβέρνησης με την τουρκική πλευρά ότι: Α. Τα συνιστώντα κράτη θα έχουν τη χωριστή δικαιοδοσία εμπορικών συναλλαγών. Β. Θα υπάρξει απόκλιση από την ελευθερία αγοράς και πώλησης ακίνητης περιουσίας στο βορρά για κάποιο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν έχει καθοριστεί ακόμη.

Συναφής με τα ανωτέρω είναι η δήλωση Ακιντζί, ότι με τη λύση η τουρκική πλευρά θα έχει πλειοψηφία επί του πληθυσμού αλλά και επί του εδάφους από την πρώτη στιγμή της λύσης. Αυτό το επιτυγχάνει: 1. Με την αφαίρεση του δικαιώματος της ψήφου στους Ελληνοκυπρίους επί τη βάσει του Οθωμανικού Δικαίου. 2. Με τις αποζημιώσεις. Γιατί υπόσχονται σε πρόσφυγες και μη, ιδιοκτήτες περιουσιών στα κατεχόμενα, ότι θα πάρουν αποζημιώσεις. Ερώτημα: Περί χρημάτων τον αγώνα ποιούνται και όχι περί ηθικής και δημοκρατικότητας;

Και το λέμε αυτό διότι παροτρύνονται οι Ελληνοκύπριοι να δώσουν τις περιουσίες τους έναντι χρημάτων για να είναι ο βορράς εσαεί τουρκικός. Πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα 'ναι… Ούτε καν αυτό θα ισχύσει. Διότι διά των υπογραφών μας και διά της πώλησης της γης μας θα νομιμοποιηθεί η εισβολή. Και πού θα βρεθούν τα χρήματα για τις αποζημιώσεις; Όπως υποστηρίζει ο Πρόεδρος στην επιστολή του προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, την οποία επέδωσε στο Νταβός, θα βρεθούν από δωρητές και από δάνεια. Επειδή είναι δύσκολο να καλυφθούν τα χρήματα από δωρητές, η κύρια επιλογή είναι αυτή των δανείων.

Είναι γι' αυτόν τον λόγο που ο Πρόεδρος ζητά από τον Γ.Γ. του ΟΗΕ να είναι ξεκάθαρος ο τρόπος των εγγυήσεων για να δοθούν τα δάνεια, καθώς και οι τρόποι της αποπληρωμής τους. Με άλλα λόγια, πάμε σε νέα μνημόνια. Και πότε θα τα ξοφλήσουμε όταν για το υφιστάμενο μνημόνιο θα πληρώνουμε ώς το 2031; Η αλήθεια, όμως, είναι ότι θα δανειστούμε για να γίνει ο βορράς τουρκικός. Για πάντα. Πρόκειται για δρόμο χωρίς επιστροφή.

Για ποια συνέχεια του κράτους γίνεται λόγος, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως αναφέρει και ο σύμβουλος του Προέδρου Πόλυς Πολυβίου, δεν θα υπάρχει από την έγκριση της λύσης, αφού θα έχουμε «νέο κράτος», μια «νέα τάξη πραγμάτων»; Υπάρχει και κάτι άλλο, εξίσου σημαντικό: Μπορεί να υπάρχουν γνωματεύσεις για τη συνέχεια του υφιστάμενου κράτους, αλλά και οι Τούρκοι μπορεί εν συνεχεία να εμφανίσουν άλλες τόσες με τις δικές τους νομικές ερμηνείες.

Η συνέχεια της «Κ. Δημοκρατίας» και του ψευδοκράτους

Άλλωστε, όπως αναφέρει ο μακαρίτης καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου, Ίαν Μπράουνλι, είναι πολύ δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ συνέχειας και διάδοχων κρατών και αποκρύβουν σκοπιμότητες αναλόγως της περίπτωσης. Ένα από τα κριτήρια της συνέχειας του κράτους είναι η ανάληψη νομικών και οικονομικών υποχρεώσεων. Επί τούτου τονίζουμε τα εξής:

1. Ας πάρουμε ως παράδειγμα τη Σοβιετική Ένωση και τη Ρωσία. Είναι μεν η Ρωσία ως κράτος η συνέχεια της Σοβιετικής Ένωσης και ως εκ τούτου δεν υπέβαλε αίτηση ένταξης στον ΟΗΕ, διατήρησε τη θέση τής Σοβιετικής Ένωσης στο Συμβούλιο Ασφαλείας και ανέλαβε τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις της Σοβιετικής Ένωσης, ως τέτοιας, διεθνώς, αλλά ταυτοχρόνως η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε σε 15 κράτη.

Από αυτά, η Ουκρανία, παρότι δεν υπέβαλε αίτηση ένταξης στον ΟΗΕ, ανέλαβε τις δικές της διεθνείς ευθύνες και υποχρεώσεις ως διάδοχο κράτος και όχι ως συνέχεια της Σοβιετικής Ένωσης. Με την Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών, η οποία προηγήθηκε της πλήρους διάλυσης, τα κράτη της Σοβιετικής Ένωσης αποφάσισαν πώς θα διαμοιραστεί η περιουσία της και πώς θα αναληφθούν τα χρέη. Συνεπώς, δεν είναι μόνο η Ρωσία που ανέλαβε διεθνείς υποχρεώσεις και δικαιώματα που απορρέουν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και τα κράτη τα οποία θεωρήθηκαν ως διάδοχα και όχι ως συνέχειά της.

Η ανάληψη νομικών, πολιτικών και οικονομικών υποχρεώσεων ή ακόμη και η νέα υποβολή ή όχι αίτησης ένταξης στον ΟΗΕ -κριτήρια που προβάλλονται για να θεμελιωθεί η συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσα από μια ομοσπονδιακή λύση- δεν καθορίζουν κατά τρόπον αποκλειστικό και απόλυτο εάν ένα κράτος είναι συνέχεια κάποιου προϋπάρχοντος ή εάν είναι διάδοχό του. Υπάρχουν και πολιτικά κριτήρια, συμφέροντα, καθώς και η ισχύς του κάθε κράτους, που λαμβάνονται υπόψη.

2. Ερώτημα: Εφόσον γίνεται αποδοχή των υποχρεώσεων του ψευδοκράτους προς την Τουρκία, όπως είναι τα χρέη ή σειρά παράνομων συμφωνιών, δεν σημαίνει, ταυτοχρόνως, ότι αναγνωρίζεται το ίδιο το ψευδοκράτους αφού θα αποτελεί, πλέον, ένα από τα δυο συστατικά, συνιστώντα κράτη της ομοσπονδίας με ισότιμο καθεστώς; Τα συνιστώντα ή συνιδρυτικά, κατά την τουρκική εκδοχή, κράτη, δεν θα προκύψουν, όπως τονίζει ο κ. Ακιντζί, από τον ουρανό. Είναι το σημερινό ψευδοκράτος και οι ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Εάν η ανάληψη των διεθνών υποχρεώσεων σημαίνει τη συνέχεια ενός κράτους, τι να υποθέσουμε; Να υποθέσουμε ότι η αποδοχή της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του ψευδοκράτους θα σημαίνει ότι η ομοσπονδία δεν θα συνιστά μόνο τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και τη συνέχεια του ψευδοκράτους, το οποίο θα νομιμοποιηθεί ως ισότιμο συνιστών κράτος μέσα από τα χωριστά δημοψηφίσματα; Η Τουρκία έχει φροντίσει να δώσει τη δική της ερμηνεία, την οποία κατέθεσε ενώπιον της Ε.Ε. στο πλαίσιο του Συμβουλίου Σύνδεσης και το 2014 και το 2015, προβάλλοντας τον εξής ισχυρισμό:

Το κράτος της Ζυρίχης προέκυψε από τη χωριστή έγκριση των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης. Η Άγκυρα θεωρεί ότι η Ζυρίχη προέκυψε από δυο λαούς, αφού το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης παραχωρείται επί τη βάσει του άρθρου 1, παράγραφος 2, του Χάρτη των Ην. Εθνών. Η Τουρκία, ακόμη και αν αναφερθεί στη «συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας», στο πλαίσιο της ομοσπονδίας, την εννοεί στη λογική των δυο λαών, από τους οποίους πηγάζουν χωριστές κυριαρχίες.

Και όταν γίνεται αναφορά σε συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω της ομοσπονδίας, έχουμε τη μία όψη του νομίσματος. Διότι και η τουρκική πλευρά -δηλαδή η άλλη όψη του νομίσματος- ισχυρίζεται ότι, μέσα από την ομοσπονδία, προκύπτει η συνέχεια του ψευδοκράτους και των υποχρεώσεών του, μόλις το νέο πολιτειακό σύστημα θα τεθεί σε ισχύ. Άλλωστε, μόλις τεθεί σε ισχύ η ομοσπονδία δεν θα υπάρχει καμιά δυνατότητα επιστροφής στο ενιαίο κράτος. Θα διαλυθεί, όπως έγινε με τη Σοβιετική Ένωση.

Και η ομοσπονδία δεν θα είναι συνέχεια μόνο της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και του ψευδοκράτος, το οποίο θα αναγνωριστεί μέσα από τα δημοψηφίσματα και θα συνεχίσει να υπάρχει ως ισότιμου καθεστώτος συνιστών κράτος. Εκείνο που ενδιαφέρει τη διεθνή κοινότητα είναι η εκπλήρωση των υποχρεώσεων των Ελληνοκυπρίων ως Κυπριακής Δημοκρατίας και των Τουρκοκυπρίων ως ψευδοκράτους.

Συνεπώς, με την ομοσπονδία ουσιαστικά εξαφανίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία και γίνεται ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος, ενώ την ίδια στιγμή εμφανίζεται, όπως τονίζει ο κ. Ακιντζί, στο διεθνές σύστημα το ψευδοκράτος ως τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος. Στην πράξη θα συνεχίσουν να υπάρχουν ο νότος και ο βορράς. Η Κυπριακή Δημοκρατία υποβαθμίζεται σε νότο και ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος και το ψευδοκράτος αναβαθμίζεται και νομιμοποιείται ως βορράς και τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος. Συνθέτουν μια νέα συνεταιρική τάξη πραγμάτων, στο πλαίσιο της οποίας θα αναληφθεί η εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους και δη των χρεών τους έναντι τρίτων.

Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν για λόγους πολιτικούς και οικονομικούς (βλέπε αποπληρωμή χρεών) θεωρηθεί η ομοσπονδία ως συνέχεια: 1. Της «Κυπριακής Δημοκρατίας» αλλά στα εδαφικά όρια που καθόρισε η εισβολή.

2. Του ψευδοκράτους, η ουσία είναι η εξής: Η πολιτειακή δομή της Κυπριακής Δημοκρατίας θα διαλυθεί, όπως συνέβη και με αυτήν της Σοβιετική Ένωσης. Η Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ ήταν μια και ενιαία πολιτεία, θα αντικατασταθεί από δυο ισότιμες μεταξύ τους πολιτείες και από μια Κεντρική Κυβέρνηση. Ερώτημα: Εάν διαλυθεί η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, ποιο από τα δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη θα αναγνωρίζεται; Το ελληνοκυπριακό, το τουρκοκυπριακό ή και τα δυο; Ποιο από τα δυο θα είναι η συνέχεια του νέου πολιτειακού συστήματος;

Εάν η Κυπριακή Δημοκρατία κατά τη διάρκεια της εισβολής δεν ήταν ενιαίο κράτος, αλλά ομόσπονδο, το ψευδοκράτος θα ήταν ήδη αναγνωρισμένο. Διότι θα διέθετε όλα τα στοιχεία επί τη βάσει των οποίων θα ήταν δυνατό να διεκδικήσει αναγνώριση, όπως είναι το έδαφος, ο πληθυσμός, η διοίκηση και η άσκηση εξουσίας. Σήμερα τα στοιχεία αυτά, λόγω του ενιαίου χαρακτήρα του κράτους, της εισβολής και της βίαιης μετακίνησης πληθυσμών καθώς και του εποικισμού, δεν έχουν νομική υπόσταση.

Αυτή η νομική υπόσταση θα δοθεί μέσα από την ομοσπονδία και τη στέρηση του δικαιώματος της ψήφου, της αναγνώρισης χωριστής διοίκησης, εδάφους και πληθυσμού για να είναι ο βορράς εσαεί τουρκικός. Για ποια λοιπόν απελευθέρωση γίνεται λόγος και για ποια επανένωση με την ομοσπονδία; Ο βορράς θα είναι για πάντα τουρκικός. Αυτήν τη λύση θέλουμε; Αυτήν τη λύση έχει νομιμοποιηθεί να συζητά σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη;