30 Ιανουαρίου 1911... 30 Ιανουαρίου 2011... Εκατό χρόνια ζωής Ανόρθωσης. Ένα ιστορικό και ένδοξο σωματείο που έβαλε τη σφραγίδα του, όχι μόνο στο ποδόσφαιρο της Κύπρου αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς. Στον εθνικό αγώνα, κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, πάντα πρωτοπόρος η Ανόρθωση σφράγισε με την πορεία και το έργο της τη ζωή στην αγαπημένη Αμμόχωστο. Και όταν ήλθαν τα δίσεκτα χρόνια και ο εκτοπισμός το 1974, δεν λύγισε, παρά τα τόσα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει με τον κόσμο της διασκορπισμένο πλέον σε όλες τις γωνιές της ελεύθερης Κύπρου. Στάθηκε όρθια και δυνατή, ξαναγεννήθηκε μέσα από την τέφρα της, όπως το μυθικό Φοίνικα που είναι το έμβλημά της και έγραψε νέες σελίδες επιτυχιών στην ιστορία της. Παράλληλα, όμως, η Ανόρθωση ήταν και είναι ο τηλαυγής φάρος, το σύμβολο ενότητας και πίστης, το σύμβολο αγώνα για επιστροφή, όχι μόνο για τους Αμμοχωστιανούς αλλά για κάθε εκτοπισμένο.
Εκατό χρόνια Ανόρθωσης. Μια ιστορική μέρα για το σωματείο της Αμμοχώστου. Μια ημέρα γιορτής, συγκίνησης και προβληματισμού. Θύμηση και τιμή για τους πρωτεργάτες της δημιουργίας του συλλόγου μα και σε αυτούς που έγραψαν αυτή τη μεγάλη ιστορία, παράγοντες, ποδοσφαιριστές, προπονητές... Ένας αιώνας ζωής και πλούσιας δράσης.
Σήμερα η μνήμη, οι αναμνήσεις και ο πόθος για την Αμμόχωστο γίνονται πιο έντονες. Το μυαλό και η σκέψη πετούν πάνω από τα συρματοπλέγματα της κατοχής και ταξιδεύουν στην όμορφη πόλη μας. Στις ακρογιαλιές της Αμμοχώστου, στις ενορίες της, στο οίκημα της Ανόρθωσης, στο Γ.Σ.Ε. που έχει χορταριάσει τόσα χρόνια και στους δρόμους που τρέχαμε μικροί...
Τραγουδάω για μια πόλη... Χώμα που γεννήθηκα, γη που νοσταλγώ. Αμμόχωστος. Είναι εκεί και μας περιμένει. Τόσο κοντά που να απλώσεις το χέρι σου θα βρεθείς στα σπίτια της. Λογαριάσανε λάθος αυτοί που νόμισαν ότι μπορούν να αλλάξουν την ιστορία της Αμμοχώστου. Η πόλη του Ευαγόρα, του Τεύκρου, του Ονήσιλου, περιμένει τους νόμιμους κατοίκους της για να γελάσει ξανά και να γεμίσει ζωή...

Στην Αμμόχωστο...
Πάμε πίσω στην Αμμόχωστο. Να θυμηθούμε και να θυμίσουμε κάποιους ωραίους σταθμούς της Ανόρθωσης, μέσα από τα πρακτικά του συλλόγου που έχου διασωθεί.
30/1/1911: Η εν Αμμοχώστω συγκροτηθείσα σύσκεψις μεταξύ ενίων συμπολιτών μας απεφάσισε την ίδρυσιν του Συλλόγου υπό την επωνυμίαν «Αναγνωστήριον Ανόρθωσις» και εξέλεξε προς τούτο το πρώτον Διοικητικό Συμβούλιον διά να επιληφθή του όλου θέματος. Τα μέλη της επιτροπείας ήταν: Χαράλαμπος Οικονομίδης, Χαράλαμπος Γαβριήλ, Νικόλαος Νικολαΐδης, Δημήτριος Δημητριάδης, Σάββας Μιχαηλίδης, Μιχάλης Μιχαηλίδης και ως ελεγκταί οι: Λουκάς Δημητρίου και Θεοχάρης Σολομωνίδης.
3/5/1911: Ενοικιάζεται το σφαιριστήριον προς 10 λίρες ετησίως!
12/11/1911: Εκδίδεται το πρώτον ενδοσωματειακόν λαχείον 200 αριθμών. Ο πρώτος λαχνός κερδίζει μία λίρα, οι άλλοι δύο ανά 10 σελίνια και άλλοι δώδεκα ανά 5 σελίνια. Τη πρωτοβουλία του κ. Δημήτριου Δημητριάδη καταρτίζεται η πρώτη Μαντολινάτα.
21/11/1911: Αποφασίζεται όπως παραγγελθή κατάλληλον έπιπλον διά να χρησιμοποιηθή ως βιβλιοθήκη του Συλλόγου έναντι δαπάνης δεκαεπτά σελινίων.
13/12/1917: Διά πρώτην φοράν εισάγεται το παιχνίδι «τόμπολα» και επιτρέπεται εις τα μέλη του Αναγνωστηρίου να παίζουν κατάς τας εορτάς των Χριστουγέννων.
19/12/1918: Πραγματοποιείται συνέλευσις 100 εγκρίτων πολιτών των Βαρωσίων εν τη αιθούση του Αναγνωστηρίου επί τω σκοπώ όπως γένηται συνεδρία περί του καταλληλοτέρου τρόπου της υποδοχής και προπομπής της Κυπριακής Πρεσβείας απερχομένης εις Ευρώπην προς επιδίωξιν της πραγματώσεως των προαιωνίων ημών πόθων, ήτοι της Ενώσεως της Κύπρου μετά της Μητρός ημών Ελλάδος.
16/4/1919: Εν αναμονή της από ημέρας εις ημέραν αγγελίας της Ενώσεως συνέρχεται το Συμβούλιον του Αναγνωστηρίου και λαμβάνονται διάφορες αποφάσεις περί των καθηκόντων ενός εκάστου των Συμβούλων.
23/1/1928: Ιδρύεται υπό του Συμβουλίου Νυκτερινή Σχολή διά Ελληνικά, Αγγλικά και Τουρκικά. Ωσαύτως ιδρύεται τμήμα δι' ενόργανον και φωνητικήν Μουσικήν.
11/6/1929: Εισάγεται το άθλημα γουώτερ-πόλο (θαλάσσιο ποδόσφαιρο).
16/7/1929: Γίνεται η πρώτη παραγγελία σημάτων του Συλλόγου, εις εργοστάσιον εν Μιλάνω Ιταλίας.
14/11/1929: Πρώτος αρχηγός της ποδοσφαιρικής ομάδος εκλέγεται κατόπιν ψηφοφορίας των ποδοσφαιριστών ο κ. Ευριπίδης Λ. Ιακωβίδης και υπαρχηγός ο κ. Μιχαήλ Δ. Κωνσταντινίδης.
15/3/1931: Διευθετείται υπό του Συμβουλίου αμαξοστοιχία διά την μετάβασιν των συμπολιτών μας εις Λευκωσίαν, ίνα παραστούν εις το μνημόσυνον υπέρ των ενδόξως Κυπρίων πεσόντων εις τους Ελληνικούς πολέμους.
20-21/10/1931: Ο Σύλλογος διά των μελών αυτού λαμβάνει μέρος εις τα «Οκτωβριανά» ότε ηγέρθη ο λαός εις επανάστασιν εναντίον του Κυριάρχου. Χαρακτηριστικόν είναι ότι σφαίραι των Βρεττανικών Δυνάμεων ενεσφηνώθησαν εις την πρόσοψιν του οικήματος και αύται παρέμειναν επί πολλά έτη και ίσως μέχρι της ανατινάξεως του οικήματος.
3/1/1933: Διά πρώτην φοράν γίνεται λόγος καταρτισμού προϋπολογισμού εσόδων και εξόδων του Συλλόγου. Έσοδα 628 λίρες και έξοδα 528.
9/11/1933: Παραγγέλονται εις Αγγλικόν εργοστάσιον φανέλλες διά τας ποδοσφαιρικάς μας ομάδας με χρώματα μπλε και άσπρο και ούτω αντικαθίστανται το μαύρο και κίτρινο, το οποίο καθιερώθη την 15ην Μαρτίου 1930. Προσλαμβάνεται ως προπονητής ο κ. Δημήτριος Πιερράκος, ο οποίος παρέμεινε μέχρι το 1936.
29/10/1940: Ρίγη εθνικής συγκινήσεως εσκόρπισε εις τον Σύλλογον η εισδοχή της Ελλάδος εις τον πόλεμον εναντίον του Φασισμού. Μέλη του Συλλόγου μας εθυσίασαν παν ό,τι πολύτιμον είχαν, ποτίσαντες το δένδρον της ελευθερίας.
15/1/1950: Ο Σύλλογος λαμβάνει ενεργόν μέρος εις το διοργανωθέν υπό του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Β΄ Ενωτικόν Δημοψήφισμα.
23/1/1953: Η καπνοβιομηχανία «Αδελφών Τσολακίδη» κυκλοφορεί σιγαρέττα εις κυτίον με τα χρώματα και το σήμα της Ανόρθωσεως εις ένδειξιν τιμής προς τον Σύλλογόν μας. Ανακοινεί δε ότι θα παραχωρή το ποσόν του ενός σελινίου κατ' οκάν προς τον Σύλλογον επί των επί παγκυπρίου κλίμακος πωλήσεων των σιγαρέττων.
26/7/1956: Διά διατάγματος της Αποικιακής Κυβερνήσεως διετάχθη από της 24ης Ιουλίου η κλείσις του Συλλόγου. Εις ειδικήν συνεδρίαν, λαβούσαν χώραν εις τα γραφεία του κ. Σαρρή, αποστέλλονται τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας προς την Κυβέρνησιν.

Η ανατίναξη του οικήματος
8 Ιουλίου 1958: Ημέρα γραμμένη με χρυσά γράμματα εις την ιστορίαν του Συλλόγου. Είναι η ημέρα του ολοκαυτώματος. Είναι η ημέρα της επιβραβεύσεως διά του ανωτέρου Παρασήμου του Έθνους, διά της ανατινάξεως του οικήματος υπό των Βρεττανικών Αρχών, λόγω της συμμετοχής των μελών του Συλλόγου εις τον Επικόν Αγώνα της ΕΟΚΑ. Το πρακτικό της έκτακτης συνεδρίας του Δ. Συμβουλίου της Ανόρθωσης αναφέρει:
«Το επί της οδού Ερμού - Στοάς Χατζημιχαήλ - ιστορικόν εντευκτήριον του Συλλόγου, το στεγάσαν τούτον από το 1931 μέχρι σήμερον, ανατινάσσεται υπό των Βρεττανικών Δυνάμεων Κατοχής, απόγευμα της 8ης Ιουλίου 1958, ημέραν Τρίτην, την 3.05 μ.μ. κατόπιν επιθέσεων των ανδρών της ΕΟΚΑ εναντίον Βρεττανών στρατιωτών, καθ' ην εις Άγγλος αξιωματικός και ο συνοδός του εφονεύθησαν εις το έναντι κατάστημα Παραλιμνίτη. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου κ. Αναστάσιος Οικονομίδης, ο Γενικός Γραμματέας κ. Ιωάννης Κυριακίδης και ο εκ των συμβούλων κ. Παπαδόπουλος συνελήφθησαν υπό των Δυνάμεων Ασφαλείας δι' ανακρίσεις. Αι συλλήψεις αύται εγένοντο την πρωΐαν της 8ης Ιουλίου 1958, ολίγας ώρας μετά την ως άνω επίθεσιν της ΕΟΚΑ. Εις τον αστυνομικόν σταθμόν της πόλεώς μας εδηλώθη επισήμως, υπό του ανακριτού Λένικαν, ότι εις διαφόρους κρύπτας του Συλλόγου - τοίχους και πατώματα - ανευρέθησαν υπό των Δυνάμεων Ασφαλείας βόμβαι και περίστροφα της ΕΟΚΑ. Ετονίσθη υπό του ανακριτού ότι η υπόθεσις είναι πολύ σοβαρά με σοβαράς συνεπείας και εξετάζεται υπ' αυτού, του Κυβερνήτου Σερ Χιού Φουτ και των συμβούλων του. Μετά πέντε περίπου ώρας ηκούσθη - η πόλις ετέλει από της πρωίας υπό αυστηρόν κατ' οίκον περιορισμό - ο τρομερός κρότος της ανατινάξεως του εντευκτηρίου μας, όστις συνεκλόνισε την πόλιν ολόκληρον και τας καρδίας όλων μας. Από την ανατίναξιν μόνο τα πρακτικά των Δ. Συμβουλίων και τα έπαθλα περιεσώθησαν. Η βιβλιοθήκη και η όλη επίπλωσις κατεστράφησαν.

12/7/1958
Ο Πρόεδρος της Ανορθώσεως συγκεκινημένος, ποιών έναρξιν της συνεδρίας, δηλοί ότι «ο κατακτητής πλήρης εμπάθειας εναντίον της ''Ανορθώσεως'', διά την από του 1911 εθνικοπολιτικήν δράσιν της και αγώνας της επί παντός πεδίου ευγενούς και ωραίου, προέβη κατά την ιστορικήν πλέον ημερομηνίαν - 8ην Ιουλίου 1958 - εις την καταστροφήν και είτα στην ανατίναξιν του εντευκτηρίου μας, από όπου, από του 1931, κάθε εθνική, πολιτιστική κίνησις και δράσις καλύπτουσα ολόκληρον την πόλιν και Επαρχίαν Αμμοχώστου, εξεπήγαζε. Πλανάται όμως ο κατακτητής», συνεχίζει ο κ. Πρόεδρος, «το πνεύμα της Ανορθώσεως δεν πτοάται, δεν καταστρέφεται και η ωραία μας Ανόρθωσις σαν τον Φοίνικα που είναι το έμβλημά μας θα ξαναγεννηθή και πάλιν σύντομα διά να συνεχίση την ιστορικήν και μεγάλην πορείαν της».

1/4/1959: Επί την 4η Επετείω του Επικού Αγώνος της ΕΟΚΑ συνέρχεται το Δ. Συμβούλιον εκτάκτως και ανακηρύσσει ομόφωνα την Α.Μ. τον Αρχιεπίσκοπον Κύπρου κ.κ. Μακάριον Γ΄ και τον Στρατηγόν Γεώργιον Γρίβαν Διγενή, ισόβιους επιτίμους Προέδρους του Συλλόγου, διά τας εξαιρέτους προς την Κύπρον υπηρεσίας και αγώνας των.

7/7/1963: Κατατίθεται υπό του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Μακαρίου Γ΄ ο θεμέλιος λίθος του οικήματος της Ανορθώσεως. Η τέλεση των εγκαινίων γίνεται στις 12/5/1963.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ
Το όνομα «Ανόρθωσις» δόθηκε στο σωματείο από τη λέξη εκείνη η οποία αναφερόταν τότε στα χείλη όλων των Ελλήνων και με την οποία χαρακτηριστικά βαπτίστηκε η πρώτη κυβέρνηση του μεγάλου πολιτικού Ελευθέριου Βενιζέλου.
Η ιστορία της Ανόρθωσης μπορεί να χωριστεί σε τέσσερις περιόδους, κατά τις οποίες διαδραματίστηκαν σημαντικά γεγονότα κυρίως εθνικού, αθλητικού, πνευματικού, μουσικού και κοινωνικού περιεχομένου και ενδιαφέροντος.
Η πρώτη περίοδος από το 1911 μέχρι το 1928 μπορεί να χαρακτηρισθεί η πρώτη περίοδος της ιστορίας της. Η Ανόρθωση είναι κυρίως εθνική έπαλξη και φάρος πνευματικός στην Αμμόχωστο.
Η δεύτερη περίοδος είναι από 1929 μέχρι το 1955 και αρχίζει με μια σημαντική μεταβολή στους σκοπούς και επιδιώξεις του σωματείου. Το «Αναγνωστήριον Ανόρθωσις» μετονομάζεται σε «Μουσικό - Φιλολογικό και Φιλανθρωπικό Σύλλογο» και καθιερώνεται ως έμβλημα του σωματείου το μυθολογικό πουλί Φοίνικας.
Η τρίτη περίοδος από το 1955-1974 αρχίζει με τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ μέχρι τα τραγικά γεγονότα του '74. Το οίκημα είναι τόπος συνεύρεσης των αγωνιστών και γι' αυτό γίνεται στόχος των Άγγλων. Μετά την ανατίναξη του οικήματός της, ο Πρόεδρος κ. Οικονομίδης δηλώνει: «Πλανάται όμως ο κατακτητής. Το πνεύμα της Ανορθώσεως δεν πτοτείται, δεν καταστρέφεται και η Ανόρθωσις σαν τον Φοίνικα, που είναι το έμβλημά της, θα ξαναγεννηθή και πάλιν σύντομα πιο δυνατή για να συνεχίση την μεγάλην και ιστορικήν πορείαν της».
Η τέταρτη περίοδος είναι από το 1974 μέχρι σήμερα, που είναι και η πιο γνωστή στους περισσότερους.

ΥΜΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΟΡΘΩΣΗ
Έχουν γραφτεί αρκετά ποιήματα για την Ανόρθωση. Ένα απ' αυτά, ο Ύμνος της Ανόρθωσης, της Αφροδίτης Παλμύρη, λέει:
Σε γνωρίζω απ' τη σελίδα
της ιστορίας την τρανή
Σε γνωρίζω απ' τη μπάλα
που τα δίκτυα τρυπεί

Είσαι πάντα δοξασμένη
Κι' αν νικήσης κι αν ηττηθής
Γιατί ελπίδας ένα κλωνάρι
εις τα πόδια σου κρατείς.

Τ' ατσαλένιο το κορμί σου
Εις την μάχη σαν βρεθή
ολοκαύτωμα θα πέση
Αλλά ηττημένο δεν θα βγη.

Οι λόγοι οι μεγάλοι
Για σένα δεν ωφελούν
Είσαι «Ανόρθωση» μεγάλη
και οι φιλάθλοι σε υμνούν.


ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΡΘΩΣΗ
* Το πρώτο τρόπαιο για την Ανόρθωση ήταν το Κύπελλο το 1949, 38 χρόνια από την ίδρυσή της. Κέρδισε τον ΑΠΟΕΛ στον τελικό 3-0. Προπονητής ήταν ο Αράμ και έπαιξαν οι: Κώστας Χ'' Γεωργίου, Ξάνθος Σαρρής, Άριστος Ραφαήλ, Αχμέτ Φικρέτ, Ραφαήλ Ν. Ραφαήλ, Ανδρέας Λαζαρίδης, Φρίξος Θαλασσέτης, Αλή Αχμέτ, Κωστάκης Αντωνιάδης, Ανδρέας Στυλιανίδης, Γιώργος Αβετισιάν - Τζιώρτζης.
* Το 1949-50 πήρε το πρώτο πρωτάθλημα στην ιστορία της. Προπονητής ήταν πάλι ο Αράμ και η Ανόρθωση πέτυχε, σε 14 αγώνες, 11 νίκες, μία ισοπαλία και δέχθηκε 2 ήττες, με συντελεστή τερμάτων 51-23. Στην ομάδα ήταν οι: Χ'' Γεωργίου, Ξ. Σαρρής, Μ. Μάντζιαλος, Φρ. Θαλασσέτης, Αρ. Ραφαήλ, Ευγ. Βατίστας, Κ. Μελετίου, Α. Λαζαρίδης, Α. Στυλιανίδης, Αντ. Παπαδόπουλος, Γ. Κελβέρης, Γ. Αβετισιάν, Ρ. Ραφαήλ, Αχ. Φικρέτ, Κ. Βασιλείου, Αλ. Αχμέτ, Κ. Ξανθούλλης, Α. Βραχίμης, Βοσκαρής, Ν. Αχμέτ, Ηλ. Καράσαββας.
* Το 1957 η Ανόρθωση πήρε το δεύτερο πρωτάθλημά της και μάλιστα αήττητη. Σε 16 αγώνες πέτυχε 13 νίκες και 3 ισοπαλίες και με συντελεστή τερμάτων 51-13. Ο προπονητής Αράμ είχε τους ακόλουθους παίκτες: Αλ. Πάπυρος, Βοσκαρής, Π. Πιερής, Π. Χαραλάμπους, Αντ. Κωνσταντίνου, Σιαλής, Σιάηλος, Παντελάκης, Κοβής, Φαρμακαλλίδης, Μάντζιαλος, Μ. Ιωάννου, Μ. Σιαήλης.
* Το 1962 η Ανόρθωση κατέκτησε το ντάμπλ. Για 5η φορά το πρωτάθλημα και τρίτη το Κύπελλο με προπονητή τον Αυστριακό Τζούλιους Ρέινερ.
Το 1963-64 έπαιξε για πρώτη φορά στα Κύπελλα Ευρώπης και στο Κύπελλο Πρωταθλητριών με αντίπαλο την Παρτιζάν Βελιγραδίου.
* Το τελευταίο τρόπαιο πριν από τον εκτοπισμό ήταν το Κύπελλο το 1971. Αντίπαλος ήταν η Ομόνοια. Στο ΓΣΠ ο αγώνας έληξε 1-1 και στον επαναληπτικό στο ΓΣΕ η Ανόρθωση κέρδισε στις καθυστερήσεις 1-0 με τέρμα του Γ. Παναγίδη.
Προπονητής ήταν ο Πανίκος Ιακώβου και στην ομάδα ήταν: Φάνος, Χ'' Γιάννης, Μέρτακκας, Σιαήλης, Β. Λάρκου, Θεοχαρίδης, Σώτος, Σολέας, Μάντης, Κοκκινής, Αντωνάκης, Παναγίδης, Καράς, Στέφανος, Αρτέμης, Ρούβαλης, Βαφόπουλος.
* Ο πρώτος τίτλος μετά τον εκτοπισμό ήταν το Κύπελλο το 1975, όταν κέρδισε 3-2 την Ένωση στο ΓΣΠ. Προπονητής ήταν ο Αντώνης Καράς και παίκτες οι: Φάνος, Κοβής, Νικόλας, Αρτέμης, Στέφανος, Τάρταρος, Θεοχαρίδης, Σολέας, Μάντης, Αντωνάκης, Φώτος, Φοίβος, Αχιλλέας, Παμπόρης, Κωνσταντίνου.
* Ο πρώτος τίτλος μετά τον εκτοπισμό ήλθε το 1994-95 μετά από 32 χρόνια και ήταν ο 7ος στην ιστορία της. Προπονητής ήταν ο Ανδρέας Μουσκάλλης και στις τελευταίες αγωνιστικές ο Ιορντάνοφ. Οι παίκτες που έπαιξαν αυτή την περίοδο ήταν: Ν. Παναγιώτου, Α. Παναγιώτου, Σώζος, Γκόγκιτς, Χ. Χαραλάμπους, Μαγκντί Τολμπά, Σάπουριτς, Ασσιώτης, Ππούνας, Κ. Σταύρου, Καστάνας, Νίκολιτς, Α. Ιωάννου, Τσαγγάρης, Ρίζος, Β. Μελαναρκίτης, Κ. Παναγή, Χρ. Κοτσώνης, Μ. Θωμά, Μ. Σιημητράς, Παμπόρης, Χρ. Κίττος.
* Οι πιο πρόσφατες επιτυχίες για την Ανόρθωση - που γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στην ιστορία της - είναι η κατάκτηση του τίτλου το 2005 και η ιστορική πρόκρισή της επί της Τραπεζούντας - που πανηγύρισε όλη η Κύπρος, μια και οι αγώνες είχαν και πέραν του αθλητισμού σημασία - και η είσοδός της το 2008 στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ, κάτι που πρώτη φορά πέτυχε κυπριακή ομάδα. Δύο μεγάλες επιτυχίες που είχαν τη σφραγίδα του προπονητή Τιμούρ Κετσπάγια, που πρόσφερε πάρα πολλά στην Ανόρθωση.