ΠΟΛΛΟΙ είναι οι ιστορικοί σταθμοί στην πολύχρονη πορεία της Ανόρθωσης, τόσο στα ποδοσφαιρικά πράγματα του τόπου μας, όσο και στους αγώνες του λαού μας για Ελευθερία. Πάντα πρωτοπόρο το ιστορικό σωματείο της Αμμοχώστου, γαλούχησε χιλιάδες νέους και μέλη του και συνεχίζει αυτήν την πορεία στα 102 χρόνια από την ίδρυσή του.

Επέτειο δύο ιστορικών στιγμών για την Ανόρθωση έχουμε αυτές τις ημέρες και η «Σ» κάνει αναφορά σ’ αυτές, όχι απλώς για να θυμίσει και να τιμήσει αυτές τις στιγμές, αλλά και για να γνωρίζουν οι νεότεροι και να παίρνουν τα απαραίτητα μηνύματα που στέλνουν αυτές οι ιστορικές στιγμές. Είναι η 6η Ιουλίου 1975, όταν η Ανόρθωση έπαιρνε το Κύπελλο, τον πρώτο τίτλο της δηλαδή μετά τον εκτοπισμό της από την Αμμόχωστο, και η 8η Ιουλίου 1958, όταν το οίκημά της στην όμορφη πόλη γινόταν ολοκαύτωμα από τους Βρετανούς για να «τιμωρήσουν» την Ανόρθωση για τη συμμετοχή τους στον αγώνα της ΕΟΚΑ.

Πρώτος τίτλος στην προσφυγιά

ΕΝΑΣ τίτλος ή ένα Κύπελλο δεν ήταν κάτι άγνωστο για τους ανθρώπους της Ανόρθωσης και τους χιλιάδες φίλους της. Ένας τίτλος, όμως, μετά τον εκτοπισμό και μέσα στα τόσα προβλήματα είναι κάτι ξεχωριστό. Και δεν αποτελούσε απλώς μια ποδοσφαιρική επιτυχία. Ήταν ένα δυνατό μήνυμα από τους πρόσφυγες, πως δεν υποκύπτουν στα όποια προβλήματα, αλλά είναι αποφασισμένοι να αγωνιστούν για το καλύτερο.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις πρώτες δύσκολες στιγμές του εκτοπισμού; Τότε, που ο κόσμος έτρεχε να βρει μια στέγη και να μπορέσει να βρει τα πόδια του μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Και πώς να συγκροτηθεί μια ομάδα, που έχει χάσει την έδρα της, οι παίκτες, οι παράγοντες και οι φίλαθλοί της έχουν διασκορπιστεί σε αρκετές περιοχές της ελεύθερης Κύπρου; Ναι, ήταν πολύ δύσκολη η προσπάθεια. Αλλά η Ανόρθωση τα κατάφερε. Κι αυτό λόγω της αγάπης των παικτών και των ανθρώπων της προς το σωματείο. Χωρίς οίκημα και χωρίς γήπεδο. Με… διαφορετικές στολές, που ήταν δανεικές!

Να περιφέρεται από το ένα γήπεδο στο άλλο. Χωρίς υποδομή, χωρίς χρήματα και με πολλά προβλήματα. Όμως, με μεγάλη πίστη και αγάπη προς την Ανόρθωση και την ιστορία της. Όχι άδικα, ο τότε πρόεδρος του σωματείου, Τάκης Πελεκάνος, χαρακτήρισε τους παίκτες της εποχής εκείνης ως ήρωες, αφού αυτοί κράτησα όρθια την Ανόρθωση στα πρώτα πολύ δύσκολα χρόνια μετά το 1974. Μεγάλη, όμως, ήταν και η δική του συμβολή, όπως και των συνεργατών του, αλλά και του προπονητή, αείμνηστου Αντώνη Καρά.

Όσοι έζησαν από κοντά εκείνες τις εποχές, ξέρουν πολύ καλά την προσφορά αυτών των ανθρώπων, που μοναδικό κίνητρο είχαν την αγάπη προς την Ανόρθωση, για να την κρατήσουν όρθια και να είναι ο φωτεινός φάρος των προσφύγων για επιστροφή.

* Στις 6 Ιουλίου 1975, στο παλιό ΓΣΠ, Κυριακή απόγευμα, η Ανόρθωση αντιμετωπίζει την Ένωση στον τελικό Κυπέλλου. Ήταν ο πρώτος τελικός μετά τα γεγονότα του 1974. Η Ανόρθωση κέρδισε 3-2 μετά από δραματικό παιχνίδι και πανηγύρισε την κατάκτηση του Κυπέλλου. Η ομάδα του Παραλιμνίου είχε προηγηθεί στο 30’ με τον Γ. Βλίττη και ισοφάρισε ο Γ. Μάντης (54’). Η Ένωση πήρε και πάλι προβάδισμα με τον Παπαλούκα (63’), για να ισοφαρίσει η Ανόρθωση στο 80’ με πέναλτι του Φοίβου Βραχίμη. Τέσσερα λεπτά πριν από το τέλος, ο Θεοχάρους έδωσε τη νίκη και το τρόπαιο στην «Κυρία» κάνοντας το τελικό 3-2.

Η Ανόρθωση έπαιξε στον τελικό με την εξής σύνθεση: Φάνος, Κοβής, Νικόλας (Αρτέμης), Στέφανος, Τάρταρος, Θεοχαρίδης, Σολέας, Μάντης, Αντωνάκης, Φώτος, (Αχιλλέας), Φοίβος. Για να φτάσει στον τελικό η Ανόρθωση είχε αποκλείσει κατά σειρά τον ΑΣΙΛ 7-1, την Αλκή 10-9 στα πέναλτι (2-2 ο αγώνας) και τον Απόλλωνα (εκτός) με 1-0.

Με χαρά και δάκρυα πανηγύρισαν παίκτες, προπονητές, παράγοντες και φίλαθλοι της Ανόρθωσης αυτό το πρώτο τρόπαιο στην προσφυγιά. Ήταν συμβολικό και πολύ σημαντικό. Είναι αυτό που έδωσε κουράγιο και πείσμωσε όλους για να βρει και πάλι η Ανόρθωση τον δρόμο της και να πανηγυρίσει τα επόμενα χρόνια και άλλους τίτλους και να φτάσει σε ευρωπαϊκές επιτυχίες. Η γενιά εκείνη έβαλε το προζύμι και τη μαγιά για τη νέα εποχή της Ανόρθωσης. Όσο για το πριμ της κατάκτησης του κυπέλλου ήταν ένα τραπέζι για τους παίκτες και κάποια, μηδαμινά, χρήματα που μάζεψαν παράγοντες της ομάδας. Το δε τρόπαιο πού θα πήγαινε; Δεν υπήρχε οίκημα ούτε και τροπαιοθήκη για να τοποθετηθεί. Γι’ αυτό και το… φιλοξένησαν στο σπίτι τους κάποιοι παίκτες!

Απουσίαζαν τρεις…

Από την ομάδα εκείνη απουσιάζουν τρεις άνθρωποί της, που είχαν μεγάλη προσφορά. Είναι πρώτα ο προπονητής Αντώνης Καράς. Ο άνθρωπος που ανέλαβε, αμισθί, την ομάδα μετά τον εκτοπισμό. Ακούραστος εργάτης, παθιασμένος για την ομάδα, την οποία υπηρέτησε και σαν παίκτης τη δεκαετία του ’60. Σπουδαίος άνθρωπος και αγνός στρατιώτης της Ανόρθωσης.

Δεν ήταν απλώς ο προπονητής αλλά έκανε όλες τις δουλειές επιλύοντας προβλήματα των παικτών. Πήγαινε και έξω από στρατόπεδα για να κάνει ατομική προπόνηση σε στρατεύσιμους παίκτες της ομάδας. Η αγάπη του προς την Ανόρθωση ήταν ένα μεγάλο όπλο του και την μετέδωσε στους παίκτες. Πρόωρα, όμως, έφυγαν από τη ζωή και ο μεγάλος τερματοφύλακας Φάνος Στυλιανού και ο μεσοεπιθετικό Μιχάλης Τάρταρος.

Στην ομάδα του 1974/75 έπαιζαν αναλυτικά οι: Φάνος Στυλιανού, Στέφανος Λυσάνδρου, Χριστάκης Κοβής, Νικόλας Νικολάου, Μιχάλης Παμπόρης, Αρτέμης Θεοχάρους, Φώτος Χ’’Δημητρίου, Φοίβος Βραχίμης, Γιώργος Θεοχαρίδης, Αχιλλέας Νικολάου, Αντωνάκης Κκαφάς, Γιαννάκης Μάντης, Δημήτρης Σαββίδης, Χρίστος Σολέας, Μιχάλης Τάρταρος.

Αενάως αναγεννάται

8 Ιουλίου 1958. Ημέρα γραμμένη με χρυσά γράμματα στην ιστορία της Ανόρθωσης. Είναι η ημέρα του ολοκαυτώματος. Είναι η ημέρα της επιβεβαίωσης διά του ανωτέρου παρασήμου του Έθνους, διά της ανατίναξης του οικήματος υπό των βρετανικών Αρχών, λόγω της συμμετοχής των μελών του συλλόγου στον επικό Αγώνα της ΕΟΚΑ. Αυτά αναφέρονται στα πρακτικά της Ανόρθωσης, που ήταν τα μόνα που διασώθηκαν από την ανατίναξη του σωματείου, ενώ είχαν συλληφθεί ο Πρόεδρος και άλλα μέλη του Δ.Σ.

Τέσσερις ημέρες αργότερα το Δ.Σ. συνήλθε στην Ελληνική Λέσχη. Η ομιλία του Προέδρου Αναστάσιου Οικονομίδη κατά τη διάρκεια της συνεδρίας αυτής, αποτέλεσε σημείο αναφοράς στη μετέπειτα πορεία του σωματείου. Στα πρακτικά αναφέρεται: «Ο κ. Πρόεδρος συγκινημένος, ποιών έναρξιν της συνεδρίας δηλοί ότι, ο κατακτητής, πλήρης εμπαθείας εναντίον της Ανορθώσεως, διά την από του 1911 εθνικοπολιτικήν δράσιν επί παντός πεδίου ευγενούς και ωραίου, προέβη κατά την ιστορικήν πλέον ημερομηνίαν - 8ην Ιουλίου 1958 - εις την καταστροφήν και είτα την ανατίναξιν του εντευκτηρίου της, από όπου από του 1931 κάθε εθνική, πολιτιστική κίνησις και δράσις καλύπτουσα ολόκληρον την πόλιν και επαρχίαν Αμμοχώστου, εξεπήγαζε. Πλανάται όμως ο κατακτητής.

Το πνεύμα της Ανορθώσεως δεν πτοάται, δεν καταστρέφεται και η ωραία μας Ανόρθωσις, σαν τον Φοίνικα που είναι το έμβλημά μας, θα ξαναγεννηθεί και πάλιν σύντομα διά να συνεχίση την ιστορικήν και μεγάλη πορεία της». Και ήταν πράγματι μια ιστορική στιγμή για την Ανόρθωση αλλά και ευρύτερα για τον αγωνιζόμενο κυπριακό λαό το 1955-59.